HALK EDEBİYATI- TEST-1
1. Aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışı yapılmamıştır?
A) Halk edebiyatına ait nesirlerde asıl amaç halkı aydınlatmak, bilgilendirmektir.
B) Anonim halk edebiyatının temelinde kasaba kasaba dolaşan âşıkların ürünleri vardır.
C)İslamiyet’ten önceki Türk destanlarının çoğu doğal olsa da şairi bilinmeyen birkaç yapay destan da vardır.
D) Süleyman Çelebi, ünü kendini aşan Mevlit şiirini hece ölçüsüyle dörtlükler halinde yazmıştır.
E) Halk şiirinde, söyleyişlerde doğayla iç içe olmaktan kaynaklanan bir somutluk görülür.
2. Halk şiiri ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Kimi ürünlerin söyleyeni belli değildir.
B) İslamiyet öncesinden gelen biçimsel özellikleri vardır.
C) Söyleyenler, halkın içinden çıktıkları için, dilleri halkın diline yakındır.
D) Daha çok saz eşliğinde söylenir ve çoğu türün kendine özgü ezgileri vardır.
E) Şair ilk dörtlüğün son dizesinde mahlasını kullanır.
3. Aşağıdakilerden hangisi Halk nesir örneklerinden değildir?
A) Masallar B) Halk hikayeleri C) Atasözleri D) Halk tiyatrosu ürünleri E)Ninniler
Halk şiirinde nazım birimi olarak ----, vezin olarak ---- kullanılır. Şiirler hazırlıksız söylendiği için daha çok ---- kullanılır. Hafta bazen ses uyumu sadece redifle karşılanabilir.
4.Bu parçada boş bırakılan yere sırasıyla aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?
A) beyit - hece vezni - tam kafiye
B) dörtlük - aruz vezni - zengin kafiye
C) beyit - aruz vezni - çapraz kafiye
D) dörtlük - hece vezni - yarım kafiye
E) dize - serbest vezin - yarım kafiye
İster bir mezar kaz istersen çukur
Çukur bile örter sayarım kabir
Kabir bilecektir mevtayı vakur
Vakur olan kulda bulunmaz kibir
5.Bu dizeler için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Zincirbent koşmadan alınmıştır.
B) Yalın bir halk dili kullanılmıştır.
C) Düz uyak biçiminde uyaklanmıştır.
D) Tüm dizeleri 6+5 uyaklıdır.
E) Yedekli koşmadan alınmıştır.
I. Metin
Benim yârim bana küsmüş
Zülfünü gerdana dökmüş
Muhabbeti benden kesmiş
Sevilmeyi sevilmeyi
II. Metin
On altıya karar verdim yaşını
Yenice sevdaya salmış başını
El yanında yıkar gider kaşını
Tenhalarda gülüşünü sevdiğim
6.Bu dörtlükler için,
I. Nazım birimleri ortaktır.
II. İki dörtlük de koşmadan alınmıştır.
III. İki dörtlük de semaiden alınmıştır.
IV. İki dörtlük de tam kafiye kullanılmıştır.
V. Her iki metin de güzelleme nazım türünde kaleme alınmıştır.
aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) I ve V E) I, IV ve V
19. yüzyılın en ünlü saz şairlerindendir. Sade bir dil kullanmasına rağmen divan şiiri imgelerinden kurtulamamıştır. Anadolu’nun pek çok yerini dolaşmış olan sanatçı Niksar’da ölmüştür. Şiirlerinde Karacaoğlan ve Âşık Ömer etkisi görülen sanatçı, hecenin yanında aruzu da kullanmıştır.
7.Bu parçada sözü edilen halk şairi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Seyrani
B) Dadaloğlu
C) Âşık Veysel
D) Erzurumlu Emrah
E) Gevheri
8. Aşağıdakilerden hangisinde bilgi yanlışı vardır?
A) Kayıkçı Kul Mustafa 17. yüzyılda yaşamış IV. Murat’ın Bağdat seferine katılmış ve Genç Osman Destanı’nı yazmıştır.
B) Halk şiirinde kendi adıyla anılan müzik makamı olan Gevheri, tüm şiirlerini heceyle yazmıştır.
C) 16. yüzyılda yaşayan, Köroğlu kavganın ve koçaklamanın şairidir.
D) 17. yüzyıl şairi olan Âşık Ömer, şiirlerinde hem heceyi hem de aruzu kullanmıştır.
E) Sivas yöresi âşıklarımızdan olan 19. yüzyılın ünlü ismi Ruhsati badeli bir âşıktır.
I. Mahlas alma
II. Bade içme
III. Muamma çözme
9.Numaralanmış kavramlardan hangileri âşık edebiyatı ile ilgilidir?
A) Yalnız I. B) Yalnız II. C) Yalnız III. D) I. ve II. E) I., II. ve III.
Ne halk türküleri ne de halk oyunları, ilk biçimlerini koruyabilir. Bunlar yayılma sürecinde birçok kez değişmiş, kimi zaman bu değişmelerle zenginleşmiş, kimi zaman da bayağılaşmıştır. Bu değişiklikleri yapanların da kim olduğu bilinmez.
10.Bu sözler aşağıdaki kavramlardan hangisini akla getirmektedir?
A) Yöresellik B) İçtenlik C) Anonimlik D) Abartılılık E) Yalınlık
(2010-LYS)
I. Grup II. Grup
1. Anonim halk şiiri Nesib
II. Sanatkârane nesir Hece ölçüsü
III. Nazım türü Seci
IV. Terkibibent Hicviye
V. Kaside
11.Yukarıda I. grupta verilen terimlerden hangisi, II. grupta verilenlerden biriyle ilişkilendirilemez?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
(2009-ÖSS)
12. Aşağıdaki açıklamalardan hangisi ayraç içinde belirtilen kişiyle ilgili değildir?
A) Risaletü’n-Nushiye adlı mesneviyi aruz ölçüsüyle yazmıştır. (Yunus Emre)
B) Makalât adlı yapıtında tasavvuf konularını bölümler hâlinde ele almıştır. (Hacı Bektaş Veli)
C) Yapıtlarında aşk ve kahramanlık temalarının yanında tasavvufa da yer vermiştir. (Kadı 'Burhaneddin)
D) Sade bir dille, ölçülü ve uyaklı, halk şiiri geleneğine uygun nefesler yazmıştır. (Pir Sultan Abdal)
E) Türkçenin başarılı örneklerinden olan Mantıku’t-Tayr ile Feleknâme onun tarafından oluşturulmuştur. (Ali Şir Nevâi)
(2007-ÖSS)
(I) Yunus Emre, şiirlerinde hiçbir insanı, hiçbir dini ve mezhebi hor görmemiş; duygularını engin ve evrensel bir sevgiyle dile getirmiştir. (II) İnsanın, kendisi için ne düşünüyorsa başkaları için de aynı şeyi düşünmesi gerektiğini vurgulamıştır. (III) Buna karşın yaşadığı dönemi dar bir dünya görüşüyle ele alarak yansıtmıştır. (IV) Bu arada erdemli olmayı, gururdan ve kibirden uzak durmayı, dünya malına aşırı ölçüde önem vermemeyi öğütlemiştir. (V) Ona göre iyilik etmek, bir gönle girmek, kimseyi kırmamak, dinlemeyi bilmek, yerinde konuşmak erdemlerin başında gelmektedir.
13.Yunus Emre’nin şiirlerinin içeriğiyle ilgili olarak yukarıdaki numaralanmış cümlelerin hangisinde verilen bilgi doğru değildir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
(2008-ÖSS)
Tekke edebiyatına mensup olmakla birlikte, halkın gerçek yaşayışını duru bir halk diliyle anlatan ozan din dışı şiirler de söylemiştir. Şiirlerinde coşkun bir lirizm vardır. Divan edebiyatından hiç etkilenmemiş, bütün şiirlerini heceyle söylemiştir. Ayrıca tasavvuf konulu şiirleri bile saz eşliğinde söylemesi onu benzerlerinden farklı kılmıştır. Döneminde siyasi olaylara çok fazla bulaşmış, özellikle Hızır Paşa ile mücadele içine girmiştir. Hızır Paşa aleyhine birçok şiir de yazmıştır. Bir ayaklanma hareketine katıldığı için idam edilerek öldürülmüştür.
14.Bu parçada tanıtılan sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Seyyit Nesimi
B) Pir Sultan Abdal
C) Kadı Burhaneddin
D) Hacı Bektaş Veli
E) Kaygusuz Abdal
Göçebe Türkmen aşiretlerinin yerleşik hayata geçmemek için giriştikleri direnişler, Derviş Paşa'nın ayaklanmaları bastırması, şairin bulunduğu aşiretin başka bir yere zorunlu göçe tabi tutulması onun şiirlerinde açıkça kendini gösterir. Yaşadığı dönemin sosyal olaylarını şiirine yansıtmakta oldukça başarılıdır. İçli, özlü bir dille, yiğitçe seslenişi kaynaştırır. Şiirlerinde Divan şiirinin etkisi görülmez. Dili içinde bulunduğu toplumun dilidir; yabancı dillerin etkisinden uzaktır. Asıl kişiliğini koçaklamalarında gösterir. Aşk, doğa ve savaş temalarını işlerken Karacaoğlan ve Köroğlu'nu andıran bir söyleyiş görülür.
15.Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Âşık Veysel B) Âşık Ömer C) Erzurumlu Emrah D) Dadaloğlu E) Bayburtlu Zihni
Bir gözü doğuştan görmeyen sanatçının öteki gözü de genç yaşta kör olmuştu. Ömrünün büyük bölümünü karanlık bir dünyada yaşadı. Fakat karanlık gözlerindeydi yalnız, içi apaydınlıktı, şiirleri de öyle... Ahmet Kutsi Tecer’in bir ozanlar yarışmasında karşılaştığı ve Türk edebiyatına kazandırdığı bu ozan, Hasanoğlan Köy Enstitüsü’nde Halk şiiriyle ilgili dersler vermiştir. Yalnız çağımızda yaşayanlar değil, bizden çok sonra yaşayacaklar da "Uzun ince bir yoldayım" şiirini unutmayacaklardır onun. Halk şiirini yaşatmak isteyen birçok ozan da kendine rehber olarak onu alacaktır.
16.Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Âşık Veysel B) Âşık Ömer C) Karacaoğlan D) Âşık Mahsuni E) Köroğlu
“Yaradılanı hoşgör, Yaradan’dan ötürü” dizesi onun yaşam felsefesini tam anlamıyla ortaya koymaya yeter. Ondaki insan sevgisi, yaşadığı yüzyıl dikkate alındığında oldukça ileri düzeydedir. Bu yönüyle ünü ülkemizin sınırlarını kat kat aşmıştır. Her sınıftan, her dinden, her ırktan insanı sınırsız bir hoşgörüyle, engin bir sevgiyle kucaklar. Aşk temasını Halk şiirimize, insanın iliklerine işletecek kudrette uygularken insanlık sevgisiyle buram buram tüter. İyi bir medrese tahsili görmesine, çok iyi Arapça bilmesine karşın şiirlerini halkın diliyle yazmış, halka Tanrı sevgisi aşılamaya çalışmıştır. İlahileriyle gönüllerde taht kuran sanatçının Risalet’ün Nushiye adlı, aruzla yazdığı bir yapıtı da vardır.
17.Bu parçada tanıtılan sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Mevlana
B) Ahmet Yesevi
C) Hacı Bayram Veli
D) Yunus Emre
E) Pir Sultan Abdal
18. Aşağıdakilerin hangisi tekke edebiyatı için söylenemez?
A) Genel olarak halkın konuştuğu dil kullanılmıştır.
B) Manzum ürünlerin yanında mensur ürünlere de rastlanır.
C) Gazel, kaside, mesnevi gibi divan edebiyatı nazım şekillerine itibar edilmemiştir.
D) Dinî tasavvufi halk edebiyatı 13. yüzyılda Anadolu’da oluşmuştur.
E) Sanatçılar edebiyatı tasavvufu yaymak için bir araç olarak görmüşlerdir.
19. Aşağıdakilerin hangisinde bilgi yanlışı yapılmıştır?
A) Manide ilk iki dize ile son iki dize arasında bağlantı yoktur.
B) Türküler ezgilerine göre bozlak, kayabaşı sümmani gibi adlar alır.
C) Güzelleme, koçaklama, taşlama âşık edebiyatı nazım şekilleridir.
D) Ninni genellikle a-a-x-a biçimiyle kafiyelenir.
E) Koşma daha çok 4+4+3 veya 6+5 duraklı olarak söylenir.
20. Aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?
A) Deme, Bektaşi ozanlarınca ezgiyle ve çoğu zaman sazla söylenir.
B) Destanlar biçim bakımından türküye benzer
C) Maninin yedekli, kesik, cinaslı gibi çeşitlen vardır.
D) Türküde asıl sözlerin bulunduğu bölüme bent her bentin sonunda yinelenen kısma kavuştak denir.
E) Ninniler birkaç dörtlükten oluşabilir.
Öteki halk şiiri türleri gibi ……. nazım biçiminin en büyük ayrımı ezgisindedir. Halk şiirinin en eski türlerinden biridir. Mani ve koşma tipindeki şiirler ezgilerinin değişmesiyle ……… olur. Bu nazım biçimi iki kaynaktan beslenir. Asıl olanlar yakıcıları (söyleyeni) belli olmayan anonim nitelikte olanlardır. Kayıkçı Kul Mustafa’nın Genç Osman Destanı, Köroğlu’nun, Karacaoğlan’ın, Âşık Kerem’in, Dadaloğlu’nun, Seyrâni’nin kimi şiirleri …….. haline gelmiştir.
21.Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerin hangisi getirilmelidir?
A) türkü B) güzelleme C) koçaklama D) taşlama E) ağıt
Anonim halk şiiri nazım şeklidir. Yedi heceli ve dört dizeli tek dörtlükten meydana gelir. En belirgin özelliği tek dörtlükten oluşması ve kafiye düzeninin diğer türlere uymamasıdır. Kafiye düzeni a - a - x - a biçimindedir. Üçüncü dizenin serbest olması ……….. söyleyene kolaylık sağlar. Dörtlüğün anlam yükünü üçüncü ve dördüncü dizeler taşır. Temel duygu ve düşünce son dizede ortaya çıkar. İlk iki dize ise asıl amaca bir giriş ve kafiyeye başlangıç niteliğindedir; bunların diğer dizelerle anlam ilişkisi yoktur.
22.Bu parçadaki boşluğa aşağıdakilerin hangisi getirilmelidir?
A) türkü B) ninni C) mani D) koşma E) varsağı
23. Aşağıdakilerden hangisi Tekke edebiyatına ait bir özellik değildir?
A) Tasavvuf temalarının işlenmesi
B) Amaçlı bir edebiyat olması
C) Halk şiirinden esinlenilmiş olması
D) Anlaşılır bir dil kullanılması
E) Tüm ürünlerinin şiir türünde olması
Türkü, Türk’e özgü anlamına gelen “Türkî”den gelmektedir. Türküler çoğunlukla üç mısralık bendlerle, onlara ekli iki dizelik kavuştaklar halindedir. Ezgilerine göre, …….. gibi adlar alır.
24.Yukarıdaki boşluğa aşağıdakilerden hangisinde verilenler getirilmelidir?
A) bozlak, kayabaşı B) ağıt, destan C) deme, nefes D) taşlama, güzelleme E) kavuştak, nakarat
25.Halk edebiyatı ile Divan edebiyatındaki şiirlerin konularına göre adlandırılışıyla ilgili aşağıdaki eşlemelerden hangisi yanlıştır?
A) Ağıt - mersiye
B) İlahi - münacaat
C) Taşlama - hiciv
D) Şathiye - medhiye
E) Güzelleme - gazel
26.Aşağıdakilerden hangisi, Âşık edebiyatının özelliklerinden biri değildir?
A) Genellikle yarım uyak kullanılmıştır.
B) Yalın bir dil kullanılmıştır.
C) Şiirler saz eşliğinde söylenmiştir.
D) Şiirlerde nazım birimi beyittir.
E) Şiirler doğaçlama söylenmiştir.
Çukurova bayramlığın giyerken
Çıplaklığın üzerinden soyarken
Şubat ayı kış yelini kovarken
Cennet dense sana yakışır dağlar
27.Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Dil, tasavvuf kültüründen etkilenmemiş bir şairin dilidir.
B) Ölçü, durak ve vurgularla ahenk unsuru sağlanmıştır.
C) Halk şiiri özellikleri göstermektedir.
D) Somut koşullar türlü benzetmelerle anlatılmıştır.
E) Anonim halk şiiri mâni özelliklerine sahiptir.
28.Aşağıdakilerden hangisi bir ağıttan alınmış olabilir?
A) Çark bozulmuş, dünya ıslah olmuyor
Ehli fukaranın yüzü gülmüyor
B) Bir geyik şimali, hatun bilekli
Kalkana benziyor döşü kır atın
A) Bre ağalar, bre beyler
Ölmeden bir dem sürelim
B) Kalktı göç eyledi Avşar illeri
Ağır ağır giden yollar bizimdir
C) Ergen kıza kefen bezi uyar mı
Al giy allı balam, şalların hani
Habibim hışımla bakma
Ben kulın odlarda yakma
Yanağına güller takma
Seni gülden kıskanırım
29.Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) 8’li hece ölçüsüyle yazılmıştır.
B) Koşma gibi uyaklanmıştır.
C) Bir semaiden alınmıştır.
D) Redif ve uyak kullanılmıştır.
E) Kişileştirmeye başvurulmuştur.
Gel bakma kimseye hor
Halkı yorma, kendin yor
Yıkmak için çok düşün
Yıkmak kolay yapmak zor
30.Bu dörtlüğün nazım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Mâni B) Tuyuğ C) Rubai D) Varsağı E) Semai
31. Aşağıdaki nazım şekillerinden hangisi halk edebiyatımıza aittir?
A) Koşuk B) Sagu C) Şarkı D) Türkü E) Kaside
32. Aşağıdakilerden hangisi varsağı nazım şeklinin bir özelliği değildir?
A) Toroslarda yaşayan Varsak Türklerinin kullandığı nazım şeklidir.
B) Özel bir ezgiyle söylenir.
C) Dörtlüklerin sonunda iki mısradan oluşan nakarat bölümleri yer alır.
D) Hece ölçüsünün sekizli kalıbıyla oluşturulur. e) Bre, hey, behey gibi ünlemlere yer verilir.
33. Aşağıdaki dizelerden hangisi bir taşlamadan alınmış olabilir?
A) Boz tavşanlar haraç alır kurtlardan
Erlik başkalaştı, meydan değişti
B) Başım ayık değil kederden yastan
Ah ettikçe duman çıkıyor baştan
C) Oklar uçup gider şahanlar gibi
Mert de aşıp gider aslanlar gibi
D) Ulu çamlar gibi işte beşiniz
Sıra dağlar mıdır yoksa eşiniz
E) Bir yol öpemedim kara gözünden
Geçilmez ki cilvesinden nazından
34.Aşağıdakilerden hangisi Cumhuriyet Dönemi halk şairlerinden biri değildir?
A) Murat Çobanoğlu B) Nazım Hikmet
C) Âşık Mahsuni Şerif D) Âşık Veysel
E) Abdürrahim Karakoç
I. Aşk, doğa gibi konuların yanında güncel konular da işlenmiştir.
II. Konuşma diline yakın bir dil kullanılmıştır.
III. Şiirler, cönk adı verilen defterlerde toplanmaya devam edilmiştir.
IV. Usta-çırak ilişkisi devam ettirilmiştir.
V. Saz eşliğinde şiir söyleme geleneği sürdürülmüştür.
35.Cumhuriyet Dönemi halk şiiri ile ilgili olarak yukarıdaki bilgilerden hangisi, doğru değildir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
Karacaoğlan………..
36.Yukarıdaki boşluk aşağıdakilerden hangisiyle sürdürülürse yanlış bir bilgi olur?
A) 17. yüzyılın ve âşık edebiyatının en ünlü ismidir.
B) bütün şiirlerinde hece ölçüsünü kullanmıştır.
C) “Nemçe Destanı” adlı bir şiir kaleme almıştır.
D) Varsağının kurucusudur.
E) Medrese eğitiminin de etkisiyle divan mazmunlarını da kullanmıştır.
• Seyrani
• Bayburtlu Zihni
• Erzurumlu Emrah
37.Bu ozanların ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir?
A) Yalnızca hece ölçüsüyle şiir söylemeleri
B) Medrese eğitimi almaları
C) İlahi konuları işlemeleri
D) Cumhuriyet Dönemi âşıkları olmaları
E) Mani, türkü, ninni gibi ürünler vermeleri
……… sözcüğünün Türkçede ne zamandan beri kullanıldığını bilmiyoruz. Divanü Lügat’it-Türk’te bu sözcük için “balu balu” tabiri geçmektedir. Genellikle şekil olarak mani tarzındadır. Dinî ve kutsî mahiyette olanlar annenin çocuk sahibi olmakla Allah’a şükrünü dile getirir. Bazı türleri ise annenin bebeğini esirgeme ve himaye duygularını, yavrusu için fedakârlığını yansıtır. Şikâyet, üzüntü ve öfke ifade edenler bebeğin ağlamasından, uyumamasından, annenin onu uyutmak için devamlı sallayarak yorsun düşmesi dolayısıyla öfke ve şikâyetini belirtir.
38.Bu parçadaki boşluğa aşağıdakilerin hangisi getirilmelidir?
A) Mani B) Koşma C) Semai D) Ninni E) Varsağı
Bu terim ile bir törene bağlı olsun olmasın acıklı bir olayı konu alan ve metni de bu olayı hatırlatmaya, bütün yoğunluğuyla yaşatmaya elverişli türkülerin bütünü anlaşılmaktadır. Bunlar insanlığın ortak acısını canlı şekilde anlatan edebî metinlerdir. ………, bir ölüm üzerine belli bir geleneğe uyularak yapılan törenlerde yakılmış ve söylenmiş bir de böyle bir törende yakıldığı halde daha sonra da hatıralarda yaşayan türkü olarak iki anlama gelir.
39.Bu parçadaki boşluğa aşağıdakilerin hangisi getirilmelidir?
A) Türkü B) Koşma C) Ninni D) Koçaklama E) Ağıt
……….. baş kafiyeler ve kafiyelerle elde edilen ses oyunları ve çağrışımlarla birbirine bağlanıvermiş, belirli bir şiir düzenine uydurulmuş, birbirini tutmaz birtakım hayallerle düşüncelerin sıralanmasından meydana gelmiştir. Beklenmedik hayal oyunlarının boşanıvermesiyle şaşırtmak, eğlendirmek için başvurulan bir söz cambazlığıdır. Bu türün başlıca niteliği herhangi bir konudan yoksun oluşudur. Daha çok nesir şeklindedir; fakat içlerinde şiir dili ve üslubu kendisini gösterir. Anonim halk edebiyatı ürünüdür.
40.Bu parçadaki boşluğa aşağıdakilerin hangisi getirilmelidir?
A) Bilmece B) Atasözü C) Tekerleme D) Mani E) Varsağı
1 2 3 4 5 6 7 8 9
E E E D E D D B E
10 11 12 13 14 15 16 17 18
C D E C B D A D C
19 20 21 22 23 24 25 26 27
C B A C E A D D E
28 29 30 31 32 33 34 35 36
E E A D C A B C E
37 38 39 40
B D E C
İLGİLİ İÇERİK
ANADOLU TÜRKÇESİ İLK ÜRÜNLER TEST-2
İSLAM ÖNCESİ ve GEÇİŞ DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI TEST-2
