DİVAN EDEBİYATI SORULARI
LYS SORULARI
……………… şiirlerinde en çok dikkat çeken mekânlardan biri Sa’dâbâd’dır. Büyük ve görkemli bir alanı ifade eden Sa’dâbâd; su kanalı, köşkler, saray, mesire alanı ve kamelyalarıyla şairin hayal dünyasını süsleyen bir tablo şeklinde sunulmuştur.
1.Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Bağdatlı Rûhi'nin B) Bâkî’nin
C) Nedîm’in D) Şeyh Galip’in
E) Nef’î’nin
(2015-LYS)
Evet, tarz-ı kadîm-i şi’ri bozduk, herc ü merc ettik,
Nedir şi’r-i hakiki safha-i irfâna derc ettik
2.Bu manzumede geçen “tarz-ı kadîm” ifadesiyle belirtilen şiir anlayışı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Divan şiiri
B) Tanzimat Dönemi şiiri
C) Halk şiiri
D) İslamiyet’ten önceki Türk şiiri
E) Servetifünun Dönemi şiiri
(2015-LYS)
3. Aşağıdaki eserlerden hangisinin türü diğerlerinden farklıdır?
A) Tuhfetül Harameyn
B) Harmane
C) Leylâ ve Mecnun
D) İskendername
E) Yusuf ve Züleyha
(2015-LYS)
4. Aşağıdakilerden hangisi aruz ölçüsü ile yazılan halk edebiyatı nazım biçimlerinden biri değildir?
A)Tuyuğ B) Semai C) Kalenderi
D) Satranç E) Divani
(2015-LYS)
I. Ordunun akınlarını, savaşlarını, kahramanlıklarını örneklendiren eserler.
II. Herhangi bir varlığın ya da nesnenin özellikleri söylenerek onu buldurmaya çalışan manzum bilmeceler.
III. Bir şairin şiirine başka bir şair tarafından aynı şekil, vezin, kafiye ve redifle yazılan şiirler
IV. Divan edebiyatında gerçek ya da mecaz anlamda içki ve içki âlemlerinin anlatıldığı şiirler
V. Kısa bir heceyi ölçü gereği uzun okuma
5.Divan edebiyatı ile ilgili aşağıdaki terimlerden hangisinin tanımı seçeneklerde verilmemiştir?
A) Zihaf B) Gazavetname C) Nazire D) Lügar E) Sakiname
(2015-LYS)
6. Aşağıda ayraç içinde verilen terimlerden hangisi, birlikte verildiği açıklamaya uygun değildir?
A) Şairin kendini ve şiirini övdüğü bölüm (Fahriye)
B) Kasidelerde şairin adının geçtiği beyit (Tegazzül)
C) Gazellerin en güzel beyti (Beyt-ül gazel)
D) Gazel ve kasidelerin son beyti (Makta)
E) Konu birliğinin olduğu gazeller (Yek ahenk)
(2015-LYS)
7. Bize kâfir demiş müfti efendi
Dutalım ben ana diyem Müselman
Varıldıkta yarın divan-ı Hakk’a
İkimiz de çıkarız anda yalan
Bu dizelerde aşağıdaki şiir türlerinden hangisine özgü nitelikler ağır basmaktadır?
A) Dramatik B) Lirik C) Pastoral D) Didaktik E) Hiciv
(2015-LYS)
8. Aşağıdakilerden hangisi Kaygusuz Abdal’ın mensur eserlerinden biri değildir?
A) Kitab-ı Miglate B) Dolapnâme C) Vücutnâme D) Saraynâme E) Dil-guşa
(2015-LYS)
9. XIV. yy.ın başlarında Türkçe üzerine düşünen ve yeni fikirler ortaya koyan büyük şairlerden biri de dil bilinci ile yazan ......’dır. O, Batılı dil bilginlerinin XVIII-XIX. yüzyıllarda üzerinde durdukları “dilin oluşumu/ ortaya çıkışı” konularını onlardan asırlarca önce geniş biçimde ele almıştır. Bu yönüyle “bir genel dil bilimci” özelliği de taşıyan şair, anlatımı “dille (özlü) anlatım” ve “kalemle (yazılı) anlatım” olmak üzere ikiye ayrılmıştır.
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Mevlânâ B) Yunus Emre C) Âşık Paşa D) Sultan Veled E) Hoca Dehhâni
(2014-LYS)
I. Özünde genellikle “övgü”ye yer verilen divan
II. edebiyatı nazım şekli
III. 5-15 beyit arasında değişen, ilk beytinin dizeleri birbiriyle, sonraki beyitlerin ikinci dizeleri birinci beyitle uyaklı, genellikle lirik bir eda ile söylenen nazım biçimi
IV. Aruz vezninin kısa kalıplarıyla değişik konularda yazılan, her beyti kendi içinde kafiyeli uzun manzum eser
V. Aruzun iki eşit parçaya bölünebilen kalıplarıyla yazılan ve mısra ortalarında iç kafiyesi bulunan gazeller
10.Aşağıdaki terimlerden hangisinin tanımı yukarıda verilmemiştir?
A) Musammat B) Kaside C) Muhammes D) Mesnevi E) Gazel
(2014-LYS)
11. İlk eseri Felek-nâme’yi Farsça yazan ..., Mantıku’t-Tayr’ı ve diğer şiirlerini ise Türkçe yazmıştır. Türkçe eser yazmada öncü durumuna gelmiş, Türkçe yazmanın hor görüldüğü bir dönemde Türkçeye olan bağlılığını ortaya koymuş bir şairdir. Hattâ bazılarının, Türkçe yazdığı için özür dilediği bir dönemde Türkçe yazmakla övünmüştür.
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Âşık Paşa B) Gülşehri
C) Yunus Emre D) Mevlânâ
E) Ahmedî
(2014-LYS)
12.Aşağıda verilen şair-eser eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?
A) Hoca Mesud - Garibnâme
B) Kul Mesud - Kelile ve Dimne
C) Şeyyad Hamza - Yusuf ve Züleyha
D) Kadı Burhaneddin - İksîru’s Saâdât
E) Fahri - Hüsrev ü Şîrîn
(2014-LYS)
13. Aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?
A) Türk edebiyatındaki ilk şairler tezkiresi, Ali Şir Nevayi’nin XV. yüzyılın sonlarına doğru Çağatay Türkçesiyle yazdığı Mecalisü’n-Nefais’tir.
B) Garib-name adlı büyük mesnevisiyle tanınan Âşık Paşa, devrinin önemli düşünürlerinden biridir.
C) Divan sahibi olan Ahmedînin en iyi bilinen eserlerinden biri de İskendername’dir.
D) Şeyhi'nin başlıca edebî eserleri; Hüsrev ü Şirin, Divan ve Harname’dir.
E) Gülşehrî’nin Çengname adlı eseri, hem dil hem de üslup yönünden devrinin önemli eserlerinden biridir.
(2013-LYS)
14. Geçmişle yapmış olduğumuz hesaplaşmada divan şiirinin önemli bir bölümünü gözden çıkardık fakat elimizde zamanın çetin sınavını vermiş birçok eser kaldı. İşte eski şiir üzerine yargıya varmak gerektiğinde düşünülmesi gereken, değişen zevk ve anlayışa, dildeki birtakım ayıklamalara rağmen hâlâ bir yaratıcılık örneği olarak kabul etmekten kendimizi alamayacağımız başarılı dizeler ve beyitlerdir.
Aşağıdakilerden hangisi bu parçadaki düşüncelerle çelişir?
A) Divan şiirini anlamakta zorlansak da okumalıyız. Dilimizi gerçekten anlamanın, onun tadına varıp onunla güzel biçimler kurmanın yolu, bugüne kadar varlığını sürdürmüş örnekleri anlamaktan geçer.
B) Eski şiirimizi anlamak zordur çünkü o, anlaşılması zor birtakım cinaslar ve telmihlerle doludur. “Okudukça anlayacak, söz sanatlarının zevkini tadacağım.” diyorsanız yanılgıya düşersiniz.
C) Eski şiirimizde büyük bir duygu çeşitliliği olmadığını savunanlar çıksa da onun, edebiyatımızın temel taşlarından olduğunu unutmamak ve onu dışlamamak gerekir.
D) Akılda kalması zor gibi görünen divan şiirinde, bazen öyle beyitlerle karşılaşırsınız ki yeri geldiğinde o bir beyitle bir sayfalık düşünceyi açıklamış olursunuz.
E) Fuzuli’nin gazellerini okurken yabancı sözcüklerin gölgesini ve Türkçenin tatlı nağmelerini duymamak mümkün mü?
(2013-LYS)
I. Beng ü Bade
II. Leylâ vü Mecnun
III. Şikâyetname
IV. Rind ü Zahid
V. Şah u Geda
VI. Hadikatü’s-süeda
15.Yukarıda verilen eserlerden hangileri türü bakımından diğerlerinden farklıdır?
A) I. ve II. B) I. ve VI. C) III. ve VI.
D) IV. ve V. E) V. ve VI.
(2013-LYS)
16. Aşağıdakilerden hangisi, divan şiiriyle halk şiirinin birbirine yaklaştığının göstergelerinden biri değildir?
A) Nedim ve Şeyh Galip’in hece vezni ile şiir yazması
B) Gevherînin aruz vezniyle şiirler kaleme alması
C) Bazı halk şairlerinin divan tertip etmesi
D) Halk ve divan şairlerinin mahlas kullanması
E) Benzer mazmunların kullanılması
(2013-LYS)
I. Beş mesneviden oluşan eserlerin genel adı
II. Divan edebiyatında ünlü kişilerin biyografilerini ve sanatçı kişiliklerini anlatıp çalışmalarını örneklendiren eserler
III. Halk edebiyatındaki mâniye benzeyen, aruzun “fâilâtün fâilâtün fâilün” kalıbıyla yazılan nazım biçimi
IV. Uzun okunması gereken bir heceyi vezin gereği kısa okuma
V. Kasidelerde methiye bölümlerine geçişi sağlayan beyit
17.Divan edebiyatı ile ilgili aşağıdaki terimlerden hangisinin tanımı yukarıda verilmemiştir?
A) Hamse B) Girizgâh C)Tuyuğ
D) Tezkire E) İmale
(2013-LYS)
18. Her sanatçı önceleri başkalarını taklit eder. Fakat sonra gerek dünya görüşü gerekse sanat gücüyle kendine özgü bir üsluba kavuşur ve taklitten kurtulur.
Bu parçada dile getirilenler divan şairi açısından değerlendirildiğinde aşağıdaki kavramlardan hangisi, divan şairinin “taklit” dönemi için kullanılabilecek bir kavramdır?
A) Nazire B) Tercüme C) Caize
D) Şerh E) Haşiye
(2013-LYS)
19. Aşağıda ayraç içinde verilen terimlerden hangisi, birlikte verildiği açıklamaya uygun değildir?
A) Uyaklı beyit (Musarra)
B) Gazel ve kasidelerde ilk beyit (Matla)
C) Bir gazelin en güzel beyti (Şah beyit)
D) Özlü ve güzel anlamlı beyit (Taç beyit)
E) Gazellerde şairin adının geçtiği beyit (Mahlas beyti)
(2013-LYS)
20. Nesir sözcüğü, “yaymak, saçmak, dağıtmak” demektir. Bugün “düzyazı” terimiyle karşılanmaya çalışılmaktadır, nesir yazarlarına eskiden “nâsir” denirdi.
Aşağıdakilerden hangisi divan edebiyatı nâsirlerinden değildir?
A) Lâtifî B) Sinan Paşa C) Gülşehrî
D) Nergisî E) Naima
(2012-LYS)
21. Bir kişiyi, bir durumu veya olayı yermeye, toplumun aksayan yönlerini göstermeye yönelik şiirler yazan Nef’i, aşağıdaki şiir türlerinin hangisiyle ilişkilendirilebilir?
A) Didaktik B) Satirik C) Pastoral D) Epik E) Lirik
(2012-LYS)
22. Divan edebiyatı sanatçıları ve yaşadığı yüzyıllarla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Sultan Veled -13. yüzyıl
B) Âşık Paşa -14. yüzyıl
C) Şeyhî-15. yüzyıl
D) Fuzuli -16. yüzyıl
E) Nedim -17. yüzyıl
(2012-LYS)
23. Aşağıdaki sanatçılardan hangisi, birlikte verilen nazım biçiminde yazılmış yapıtlarıyla önlenmemiştir?
A) Fuzuli - Gazel B) Nedim - Şarkı
C) Baki - Mesnevi D) Ziya Paşa - Terkibibent
E) Nefî - Kaside
(2011-LYS)
I. Heşt Behişt
II. Sefaretname-i Fransa
III. Mecalisü’n-Nefais
IV. Tezkiretü’ş-Şuara
V. Makalat
24.Yukarıda verilenlerden hangileri aynı yazınsal türe ait yapıtlardır?
A) I, II, III B) I, III, IV
C) II, III, V D) II, IV, V
E) III, IV, V
(2011-LYS)
25. I. Sebk-i Hindî
II. Mahallîleşme Akımı
III. Süslü Nesir
Aşağıda verilen divan edebiyatı sanatçılarından hangisi yukarıdakilerden biriyle ilişkilendirilemez?
A) Nergisî B) Neşati
C) Nedim D) Necati
E) Enderunlu Vasıf
(2011-LYS)
Bir kâsedir alev dolu gönlüm yana yana
Men tâ senin yanında dahi hasretem sana
Yaşlar dökende söndüremez âteşimi su
Sunsan elinle kanımı içsem kana kana
26.Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Divan şiirine özgü benzetmelerden yararlanılmıştır.
B) Tezat sanatına başvurulmuştur.
C) Abartmaya başvurulmuştur.
D) Yinelemelere yer verilmiştir.
E) Didaktik bir boyut taşımaktadır.
(2011-LYS)
Ahlakla ilgili öğütler veren, türlü hayat görüşlerini yansıtan, özdeyiş niteliğindeki sözlerin ağır bastığı gazellere hikemî gazel denir. Bu tarzdaki gazelleriyle……… ün salmıştır.
27.Yukarıda boş bırakılan yere aşağıda verilenlerden hangisi getirilmelidir?
A) Bakî B) Fuzûlî C) Nedîm
D) Nefî E) Nâbî
(2010-LYS)
Türk edebiyatının gelişimi içinde divan edebiyatı varlığını 13-19. yüzyıllar arasında sürdürdü. Bu edebiyatın başlıca özellikleri şöyle sıralanabilir: Sanatta kurallara bağlı olmak(I), öncelikle konuşma dilinden yararlanmak(II), yüksek tabakaya seslenmek (III), belirli türlerin ve kalıpların dışına çıkmamak(IV), Arapça ve Farsçanın dil kurallarını benimsemek(V).
28.Bu parçadaki numaralanmış sözlerden hangisi divan edebiyatının bir özelliği değildir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
(2010-LYS)
29. Siyah ebruların duruben çatma
Gamzen oklarını âşıka atma
Sana gönül verdim beni ağlatma
Benim gözüm nuru gönlüm sürürü
I. 11’li hece ölçüsüyle oluşturulmuştur.
II. Divan mazmunlarından yararlanılmıştır.
III. Konusu aşktır.
IV. Nazım türü ağıttır.
V. Zengin uyak kullanılmıştır.
Yukarıdaki dizelerle ilgili olarak verilen numaralanmış bilgilerden hangileri yanlıştır?
A) I. Ve II. B) I. ve III. C) II. ve V.
D) III. ve IV. E) IV. ve V.
(2010-LYS)
Bende Mecnûn’dan füzun âşıklık isti’dadı var
Âşık-ı sâdık benim Mecnûn’un ancak adı var
Kıl tefâhur kim senin hem var benim tek âşıkın
Leyli’nin Mecnûn’u Şîrîn’in eğer Ferhâd’ı var
30.Bu dizeler aşağıdaki nazım şekillerinden hangisiyle yazılmış olabilir?
A) Muhammes B) Şarkı C) Rubai
D) Gazel E) Mesnevî
(2010-LYS)
ÖSS - SORULARI
31. Türk edebiyatında gezi türünde birçok yapıt vardır. XVI. yüzyılda Doğu Türkçesiyle yazılmış Bâbürnâme ve
I
yine aynı yüzyılda büyük Türk denizcisi Şeydi Ali Reis’in Miratü’l-Memâliki gezi türünde yazılmış ilk
II
yapıtlardandır. Ayrıca Yusuf Ziya Ortaç, Reşat Nuri
III IV
Güntekin, Falih Rıfkı Atay, gezi türündeki eserleriyle
V
tanınmış yazarlarımızdandır.
Bu parçadaki numaralanmış yerlerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV E) V
(2009-ÖSS)
I. Grup II. Grup
I. Anonim halk şiiri Nesib
II. Sanatkârane nesir Hece ölçüsü
III. Nazım türü Seci
IV. Terkibibent Hicviye
V.Kaside
32.Yukarıda I. grupta verilen terimlerden hangisi, II. grupta verilenlerden biriyle ilişkilendirilemez?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
(2009-ÖSS)
33. Divan şiirinin İran edebiyatından aktarılmış, şaire ……… bir estetiği vardır. Sevgilinin boyundan poşundan başlayarak saçları, kaşları, gözleri, kirpikleri, ağzı, dişleri, dudakları, yanakları……….. adı verilen, hazır benzetmelerle anlatılır, övülür.
Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerin hangisinde verilenler sırasıyla getirilmelidir?
A) örnekler sunan - istiare
B) özgürlük tanımayan - mazmun
C) yön gösteren - mecaz-ı mürsel
D) konu seçme olanağı vermeyen - tenasüp
E) kolaylık sağlayan - teşhis ve intak
(2009-ÖSS)
34. Tanzimat’ın ilk kuşağını oluşturan Şinasi, Ziya Paşa, Namık Kemal ve Ahmet Mithat bu dönemin toplumsal yaşamını değişik ölçülerde edebiyata yansıtmaya çalışmıştır. İlk kuşaktan sonra, ……….., ……………, oluşan ikinci kuşak, bu toplumsal sanat anlayışını arka plana atarak daha çok “insan”ı ve onun kişisel serüvenini ele almıştır.
Bu parçada verilen bilgilere göre boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi getirilebilir?
A) Tevfik Fikret - Cenap Şehabettin - Ali Ekrem -Süleyman Nazif’ten
B) Halit Ziya - Mehmet Rauf - Hüseyin Cahit - Ahmet Şuayıb’dan
C) Rıza Tevfik - Mehmet Emin - Mehmet Âkif - Muallim Naci’den
D) Recaizâde Ekrem - Abdülhak Hâmit -Samipaşazâde Sezai - Nabizâde Nâzım’dan
E) Yahya Kemal - Halide Edip - Yakup Kadri - Refik Halit’ten
(2008-ÖSS)
I. Hicivleriyle ünlüdür. (Nef’î)
II. Hayriyye ve Hayrâbâd adlı ünlü mesnevilerin şairidir. (Nâbî)
III. Ünlenmesini Hüsn ü Aşk adlı mesnevisi sağlamıştır. (Şeyh Gâlip)
IV. Süslü nesrin en güzel örneklerinden biri olan Tazarrunâme’nin yazarıdır. (Kâtip Çelebi)
V. Keşfü’z-Zünûn adında bir ansiklopedi kaleme almış, bu yapıtta yaklaşık 10 bin yazar ve 15 bin eser tanıtmıştır. (Sinan Paşa)
35.Yukarıdaki numaralanmış cümlelerle birlikte verilen sanatçı adlarından hangi ikisi yer değiştirirse bilgi yanlışlığı giderilmiş olur?
A) I. ve II. B) I. ve V. C) II. ve III.
D) III. ve IV. E) IV. ve V.
(2008-ÖSS)
36. Türk edebiyatında Ahmet Mithat Efendi’nin Felâtun Bey’le Rakım Efendi, Namık Kemal’in
I
İntibah, Samipaşazâde Sezai’nin Zehra, Recaizade
II III
Mahmut Ekrem’in Araba Sevdası, Nabizâ de
IV
Nazım’ın Sergüzeşt isimli yapıtları sosyal
V
içerikli romanlara örnek olarak gösterilebilir.
Yukarıdaki cümlede numaralanmış yapıtlardan hangileri birbiriyle yer değiştirirse bilgi yanlışı giderilmiş olur?
A) I. ile II. B) I. ile IV. C) II. ile III.
D) III. ile V. E) IV. ile V.
(2007-ÖSS)
37.Şinasi’nin, edebiyatımızda gerçekleştirdikleri arasında aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Halk için roman yazma hareketini başlatmıştır.
B) Dilde sadeleşme hareketine öncülük etmiştir.
C) La Fontaine’den çeviriler yapmıştır.
D) İlk özel gazeteyi çıkarmıştır.
E) İlk tiyatro yapıtını yazmıştır.
(2007-ÖSS)
38. Fransız realist ve natüralistlerinden etkilenen
I
Tanzimat Dönemi yazarı Halit Ziya Uşaklıgil
II III
aydın çevreyi anlattığı Mai ve Siyah adlı
IV
romanında yabancı sözcük ve tamlamalarla
V
yüklü bir dil kullanmıştır.
Yukarıdaki numaralanmış sözlerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
(2007-ÖSS)
39. Divan edebiyatında modern öykü ve romanın
I
yerini tutan en önemli tür mesnevidir. Fuzûli’nin
II
Hüsn ü Aşk, Süleyman Çelebi’nin Mevlid adlı
III IV V
yapıtları bu türün tanınmış örnekleridir.
Yukarıdaki numaralanmış sözlerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
(2007-ÖSS)
40.Aşağıdaki açıklamalardan hangisi ayraç içinde belirtilen kişiyle ilgili değildir?
A) Risaletü’n-Nushiye adlı mesneviyi aruz ölçüsüyle yazmıştır. (Yunus Emre)
B) Makalât adlı yapıtında tasavvuf konularını bölümler hâlinde ele almıştır. (Hacı Bektaş Veli)
C) Yapıtlarında aşk ve kahramanlık temalarının yanında tasavvufa da yer vermiştir. (Kadı ‘Burhaneddin)
D) Sade bir dille, ölçülü ve uyaklı, halk şiiri geleneğine uygun nefesler yazmıştır. (Pir Sultan Abdal)
E) Türkçenin başarılı örneklerinden olan Mantıku’t-Tayr ile Feleknâme onun tarafından oluşturulmuştur. (Ali Şir Nevâi)
(2007-ÖSS)
Kalbim yine üzgün seni andım da derinden,
Geçtim yine dün eski hazan bahçelerinden!
Üzgün ve kırılmış gibi en ince yerinden,
Geçtim yine dün eski hazan bahçelerinden!
41.Yukarıdaki dizeler biçim ve içerik özelliklerine göre aşağıdaki nazım biçimlerinin hangisinden alınmış olabilir?
A) Şarkı B) Kaside C) Terkib-i Bent
D) Kıt’a E) Rubai
(2007-ÖSS)
Tam bir kaside çeşitli bölümlerden oluşur. Bunlardan biri,...
42.Yukarıda verilen bilgiye göre boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilemez?
A) doğa güzelliklerinden söz eden nesib ya da teşbib bölümüdür.
B) asıl konuya girişi sağlamak için yazılan girizgâh bölümüdür.
C) kasidenin sunulduğu kişinin özelliklerinin abartılı bir övgüyle anlatıldığı methiye bölümüdür.
D) şairin kendisini övdüğü dizelerden oluşan fahriye bölümüdür.
E) şairin adının da geçtiği tegazzül bölümüdür.
(2007-ÖSS)
Divan edebiyatı diye adlandırdığımız düşünüş ve yazış biçiminin tam anlamıyla başlaması, Türklerin Anadolu’ya egemen oldukları 13. yüzyıl sonlarına rastlar. Bu edebiyat....... etkisi altında yeni edebiyatın doğduğu 19. yüzyılın ortalarına kadar sürer, ilk divan şairi diyebileceğimiz şair ise 13. yüzyılda yaşamış olan.......
43.Bu parçadaki boş yerlere sırasıyla aşağıda-kiler-den hangisi getirilmelidir?
A) Fransa - Sultan Veled’dir
B) Batı - Hoca Dehhâni'dir
C) Avrupa - Yusuf Has Hâcib’dir
D) Tanzimat - Ahmet Yesevi’dir
E) Halkçılık - Âşık Paşa’dır
(2006-ÖSS)
44. …………….. Bir kimsenin ölümü üzerine duyulan üzüntü ve acıyı anlatmak, onun erdemlerini, iyi yönlerini dile getirmek amacıyla yazılan şiirlere verilen addır. Ölen bir kişi için yazılan bu tür şiirlere divan edebiyatında halk edebiyatındaysa denmiştir.
Bu parçada boş bırakılan yerlere, verilen bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi getirilebilir?
A) mersiye - ilahi B) mesnevi - koşma
C) mevlit - koşma D) mevlit - ağıt
E) mersiye - ağıt
(2006-ÖSS)
ÖYS - SORULARI
15. yüzyılda Mercimek Ahmet’in Farsçadan
I
çevirdiği Kabusname, yüzyılda derlenip yazıya
II
geçirildiği tahmin edilen Dede Korkut
III
Hikâyeleri yüzyılda Evliya Çelebi’nin Kesfü’z –
IV
Zünun’u düzyazı türümüzün öyküye kaynaklık eden ilk ürünleri olarak alınabilir. Klasik Osmanlı düzyazısının ürünlerinden olan gazavatnameler ile menakıbnameler
V
de yine bu türün kaynakları arasında sayılabilir.
45.Bu parçada numaralanmış sözlerden hangisi bilgi yanlışlığına yol açmaktadır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
(1998-ÖYS)
46. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışlığı vardır?
A) Divan şiirinde parça güzelliğine değil, bütün güzelliğine önem verilir.
B) Tanzimat Dönemi romanlarında kişiler, genellikle tek yönlü olarak ele alınır.
C) Halk edebiyatında düşünce ve duygular, daha çok dörder dizelik bentlerle yansıtılır.
D) Servetifünun Dönemi yazarlarının ortak yönlerinden biri, eski sözcüklerle yeni imgeler oluşturmaktır.
E) Hece ölçüsünden yararlanma, Millî Edebiyat akımının belirgin özelliklerinden biridir.
(1998-ÖYS)
47. Aşağıdakilerin hangisinde bir yazar, kendisine ait olmayan bir yapıtla birlikte verilmiştir?
A) Yusuf Has Hacib - Kutadgu Bilig
B) Kaşgarlı Mahmut - Divanü Lügati’t Türk
C) Ahmet Yesevi - Divan-ı Hikmet
D) Ali Şir Nevaî - Muhakemetü’l Lügateyn
E) Kâtip Çelebi - Hüsn ü Aşk
(1998-ÖYS)
48. Bize İran edebiyatından geçmiştir. Dört dizeden oluşur. Aruz ölçüsünün kendine özgü kalıplarıyla yazılır. Az sözle önemli bir şey söylenerek sağlanan anlam yoğunluğu, başta gelen özelliğidir. Genellikle felsefeyle ilgili düşünsel temalar işlenir.
Bu parçada sözü edilen Divan şiiri biçimi, aşağıdakilerden hangisidir?
A) Gazel B) Müstezat C) Murabba
D) Rubai E) Kaside
(1998-ÖYS)
49. Divan şiiriyle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
A) Yabancı sözcüklerle ve kurallarla yüklü bir dil kullanılmıştır.
B) Ölçü olarak aruz kullanılmıştır.
C) Kavramlar, ortaklaşa kullanılan kalıplaşmış sözlerle anlatılmıştır.
D) Konular genellikle gerçek yaşamdan alınmıştır.
E) Şiirler “divan” adı verilen kitaplarda toplanmıştır.
(1997-ÖYS)
50. Bir şairin, başka bir şairin şiirini konu ve biçim yönünden örnek alarak aynı ölçü, aynı uyak ve aynı redifle yazdığı benzer şiire ne ad verilir?
A) Muhammes B) Nazire C) Murabba
D) Taştir E) Müseddes
(1997-ÖYS)
51. Mesneviyle ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Uyak düzeni aa ba ca.... biçimindedir.
B) Beyit sayısı, konunun işlenişine göre belirlenir.
C) Daha çok, aruz vezninin kısa kalıplarıyla yazılır.
D) Arap ve Türk edebiyatına İranlılardan geçmiştir.
E) Öyküleme gerektiren konular, bu türde işlenmiştir.
(1996-ÖYS)
52. Gazelin ilk beytine matla, genellikle şairin adı
I
bulunan son beytine tegazzül, en güzel beytine
II
beytül gazel denir. Her beyti aynı konudan bahseden
III
gazele yek-âhenk, her beyti aynı derecede güzel
IV
gazele yek-âvâz adı verilir.
V
Bu parçadaki numaralı terimlerden hangisinin açıklaması yanlıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E)V.
(1995-ÖYS)
53. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?
A) Hayriyye, 17. yy. şairlerinden Nabi’nin mesnevi biçiminde yazdığı, öğüt veren, sosyal didaktik bir yapıttır.
B) Cihannüma adlı eserin sahibi Kâtip Çelebi, batılı anlamda bilime değer veren ilk düşünürlerimizdendir.
C) Realizm ve Natüralizm roman ile hikâyede, Parnasizm ise şiirde gerçekçilik demektir.
D) H. Rahmi Gürpınar, tiyatro ve romanlarında Anadolu halkının törelerini, inanışlarını, dilini alaysamalı bir anlatımla vermiş Tanzimat dönemi yazarlarımızdandır.
E) Cumhuriyet Dönemi’nde yetişen halk şairi Âşık Veysel’in şiirleri “Dostlar Beni Hatırlasın” adlı kitapta bir araya getirilmiştir.
(1995-ÖYS)
54. Divan edebiyatı ile Servetifünun edebiyatının ortak bir özelliğini belirten yargı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Dil, yabancı sözcükler ve yabancı dil kurallarıyla yüklüdür.
B) Arap ve Fars edebiyatlarından alınan, kaside, kıta, mesnevi gibi nazım biçimleri kullanılmıştır.
C) Konu ile ölçü arasında bir uyum olmasına, özen gösterilmiştir.
D) Uyağın göz için değil, kulak için olduğu görüşü egemendir.
E) Beyit, başlı başına bir bütün sayılmış ve düşünceleri anlatan cümleler bir beyit içinde tamamlanmıştır.
(1994-ÖYS)
55. Aşağıdaki eserlerden hangisi 15. yüzyılda “mesnevi” biçiminde yazılmış bir yergidir?
A) Tazurru-nâme B) Kabûs-nâme
C) İskender-nâme D) Har-nâme
E) Garip-nâme
(1994-ÖYS)
56. Aşağıdaki beyitlerin hangisi bir kasidenin matla (ilk) beyitidir?
A) Bahar erdi yine düştü letafet gülsitân üzre
Yine oldu zeminin lütfü galip âsmân üzre
B) Gül devri ayş eyyamdır zevk u sefa hengâmdır
Âşıkların bayramıdır bu mevsim-i ferhunde dem
C) Cefâ taşın ne gam atsa Hayalî sana alçaklar
Belagat meyvesin hâsıl eden nahl-i hünersin sen
D) Bu devr içinde benim padişeh-i mülk-i sühan
Bana sunuldu kaside bana verildi gazel
E) Arızın yâdıyle nemnâk olsa müjgânım n’ola
Zayi olmaz gül temennâsıyla vermek hâresu
(1994-ÖYS)
57. Gazel ve koşmanın karşılaştırılması ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
A) Gazel, divan edebiyatına, koşma, Halk edebiyatına özgü nazım biçimidir.
B) Gazelde nazım birimi beyit, koşmada dörtlüktür.
C) Gazel, aruzun istenilen her kalıbıyla yazıldığı hâlde, koşma, genellikle hece ölçüsünün 11 ’li kalıbıyla yazılır.
D) Gazel 10-20 beyitten, koşma 7-121 dörtlükten oluşur.
E) Gazellerin konusu sevgilinin güzelliği, aşk ve şarap; koşmalarınki ise genellikle aşk, sevgi ve doğa güzellikleridir.
(1993-ÖYS)
58. Kasidelerinde kullandığı ağır dil, gazellerinde, özellikle şarkılarında oldukça sadeleşir. Farsça ve Arapça şiirleri de olmakla birlikte şiirlerinin çoğu Türkçedir. Kasidelerinden çok, yeni buluşlarla süslediği şarkı ve gazelleriyle ünlüdür. Gazellerine, “Ma’lûmdur benim sunanım mahlas istemez.” diye haklı olarak övünecek derecede kişiliğinin damgasını vurmuştur.
Bu parçada tanıtılan divan şairi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Fuzulî B) Baki C) Nedim
D) Nefî E) Nâbi
(1992-ÖYS)
59. Divan edebiyatındaki “gazel’in konu bakımından Halk edebiyatındaki benzeri aşağıdakilerden hangisidir?
A) Varsağı B) Destan C) Türkü D) Koşma E) Nefes
(1992-ÖYS)
60. Çepçevre bahar içinde bir yer gördük
Ferhad ile Şirin’i beraber gördük
Baktık geceden fecre kadar ellerde
Yıldızlara yükselen kadehler gördük
Bu dörtlüğün nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?
A) Rubai B) Mani C) Şarkı
D) Murabba E) Türkü
(1992-ÖYS)
61. Aşağıdakilerden hangisi edebiyatımızda ünlü bir mektuptur?
A) Harname B) Şikâyetname
C) İskendemame D) Garipname
E) Zafername
(1991-ÖYS)
62. Biyografi türüyle benzerlik gösteren eserlere divan edebiyatında ne ad verilir?
A) Tezkire B) Münşeat C) Hamse
D) Velâyetname E) Siyer
(1991-ÖYS)
63. İlâhi, kabul senden, dert senden; şifa senden, dert senden... İlâhi, iman verdin, daim eyle; Hep san verdin, kaim eyle.
Bu parçadaki altı çizili sözcükler aşağıdakilerden hangisine örnektir?
A) İmale B) Seci C) Aliterasyon
D) Redif E) Cinas
(1989-ÖYS)
64. Divan edebiyatı ile Tanzimat edebiyatının karşılaştırılmasına ilişkin aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
A) Divan şiirindeki “parça güzelliği” anlayışı yerine, Tanzimat şiirleri konu birliğine ve “bütün güzelliğine önem vermişlerdir.
B) Divan edebiyatında sanatçılar, seçkin kişiler için eser vermiş, Tanzimatçılar ise halk için yazmayı amaçlamışlardır.
C) Divan edebiyatında aruz ölçüsü kullanılmış, Tanzimat edebiyatında ise aruzun yanında az da olsa hece ölçüsüne yer verilmiştir.
D) Divan nesrinde söz hünerleri gösterme, Tanzimat nesrinde ise birtakım düşünceleri halka yayma amaçlanmıştır.
E) Tanzimat nazmında, divan edebiyatı nazım biçimleri tümüyle bırakılıp Fransız şiirlerinde görülen nazım biçimleri benimsenmiştir.
(1989-ÖYS)
65. Aşağıdaki edebiyat dönemlerinin hangisinde, şairlerin büyük bir çoğunluğu, şiiri, toplumsal amaçlardan, bilimsel içeriklerden uzak, salt şiirsel değerleri ön plana alarak yazmışlar ve ortak biçimler içinde kalıplaşmış ortak kavramlar kullanmışlardır?
A) Cumhuriyet Dönemi Edebiyatı
B) Millî Edebiyat
C) Servetifünun Edebiyatı (Edebiyat-ı Cedide)
D) Tanzimat Edebiyatı
E) Divan Edebiyatı
(1987-ÖYS)
66. Aşağıdakilerden hangisi Ahmet Mithat Efendi ile
Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın ortak yönü değildir?
A) Geniş halk topluluklarına seslenmek
B) “Toplum için sanat” görüşünü benimsemek
C) Eserlerini, çağlarına göre, konuşma diliyle ve sade bir üslupla yazmak
D) Tiyatro, roman, gezi, tarih, anı gibi değişik türlerde eser vermek
E) Romanlarında, olayın akışını kesen açıklamalara yer vermek
(1986-ÖYS)
67. Aşağıdaki dizelerden hangisi, tümüyle divan edebiyatı ürünlerinin adlarıdır?
A) Şarkı-ağıt-rubai-müstezat-mani
B) Müstezat-mersiye-gazel-naat-münacat
C) Tuyuğ-kaside-murabba-türkü-gazel
D) Rubai-muhammes-destan-tuyuğ-masal
E) Gazel-şarkı-murabba-mani-mesnevi
(1986-ÖYS)
68. “Roman, edebiyatımıza yeni bir tür olarak Tanzimat Dönemi’nde girmiştir. Tanzimat’tan önce (..........) ve Halk edebiyatında hikâyelerin, hikâye ve roman tekniği ile bir ilgisi yoktur. Özellikle divan edebiyatında düzyazı ile ya da manzum olarak yazılan hikâyeler belli konuların dışına çıkmaz. Halk hikâyelerinin birçoğu da (.......) karakteri gösterir.”
Parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Divan - masal B) İslamlık öncesi - şiir
C) Tekke - mesnevi D) Tekke - destan
E) Divan - mizah
(1985-ÖYS)
69. “Fuzuli, Leylâ ve Mecnun’u ile bütün edebiyatımız boyunca tek başına kalmış bir eserin sahibidir. Baki’nin Mersiye’si gibi, onun Mesnevi’si de uzun zamanı kapatan eserlerdendir. Çağdaşı Yahya Bey gibi, Atai gibi bu yola heves edenler az çok bölgesel konuları ele almışlar ya da çeviriye özenmişlerdir.”
Parçaya göre Fuzuli’nîn Mesnevi’si ile Baki’nin Mersiyesi’nin ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir?
A) Bu eserlerle “mesnevi” ve “mersiye” devrinin kapanmış olması
B) Bu Şairlerinin bu türlerde başka eser vermemiş olmaları
C) Uzun zaman, eşdeğerde benzerlerinin yazılmamış olması
D) Türlerinin ilk örnekleri sayılmaları
E) İki büyük çağdaş şair tarafından yazılmış olmaları
(1985-ÖYS)
70. Nedim’le, Fuzuli’yi karşılaştıran aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
A) Nedim, şiirine günlük hayatı yansıtmış, Fuzulî ise bundan kaçınmıştır.
B) İkisi de kasideden çok, gazelde başarılı olmuştur.
C) Fuzulî tasavvuftan esinlenmiş, Nedim tasavvufla hiç ilgilenmemiştir.
D) İkisinde de dil, çağlarına göre daha sadedir.
E) İkisinin de “Divanlarından başka, “Mesnevileri de vardır.
(1984-ÖYS)
71.Aşağıdakilerden hangisi divan şiirinin belirleyici özelliklerinden biri değildir?
A) Aruz vezniyle yazılmış olma
B) Kaside, gazel, mesnevi ve rubai gibi belli nazım şekilleri içinde yazılma
C) Parça güzelliğine değil bütün güzelliğine önem verme
D) Duygu ve düşünceleri kalıplaşmış birtakım söz sanatlarıyla anlatma
E) Yabancı sözcüklerle ve dil kurallarıyla fazlaca yüklü olma
(1983-ÖYS)
“Sanatın yalnızca bir süs varlığı olarak ele alındığı Divan yazınında aşırı bir yabancılaşma görülür. Sanatın, yaşamın bir parçası olarak kabul edildiği halk şiirinde ise bütün örnekler, kuşlar, sevgililer, güzeller yerlidir, Anadoluludur. Çünkü Halk ozanı, duyduğu değil gördüğü, tanıdığı kuşu işler şiirinde. Bu şiirlerde, Divan şiirindeki doğadışı varlıkları göremeyiz. Sözgelimi, halk şiirinde, atmaca tavuğu yer, pilici kapıp uçar. Divan şiirinde güzelin gözleri olan doğan, sevenin gönlünü avlar.”
72.Parçada divan edebiyatı ve halk edebiyatına ilişkin olarak aşağıdaki kavramlardan hangisinin üzerinde durulmamaktadır?
A) açıklık - kapalılık
B) somutluk - soyutluk
C) gerçekçilik - düşçülük
D) nesnellik - öznellik
E) yerlilik - yabancılık
(1982-ÖYS)
I. Yollarda kaldı gözlerimiz, gelmedi haber.
II. Bakarım, bakarım sılam görünmez.
73.Birincisi Baki’den, İkincisi Karacaoğlan’dan alınan bu iki dize için, aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Her ikisi de yalın bir dille söylenmiştir.
B) Biri Divan, öteki Halk şiiriyle ilgilidir.
C) Her ikisi de aynı ölçüyle söylenmiştir.
D) İkisi de bir bekleyişin, özlemli bir arayışın anlatımıdır.
E) İkisinde de kolay gibi görünen, gerçekte güç bir söyleyiş vardır.
(1982-ÖYS)
“Beni ağlan beni kim, üstüme gelmez ölicek
Bir avuç toprak atar bad-ı sabadan gayrı”
74.Yukarıdaki dizeler, Divan şiiriyle ilgili olarak aşağıda verilen yaygın yargılardan hangisiyle bağdaşmaz?
A) Bütün şiirlerde aruz ölçüsü kullanılmıştır.
B) Yapıt değişmez kurallara göre, güçlü bir düzen içinde ve çoklukla beyit beyit işlenir.
C) Söz ve anlam sanatlarına sık sık başvurulur.
D) İnsandan kopuk, insanı anlatmayan soyut bir dünyası vardır.
E) Biçim ve söyleyiş kaygısı oldukça ağır basar.
(1981-ÖYS)
“Aşk derdiyle hoşem el çek ilacımdan tabib
Kılma derman kim helakim zehri dermanındadır”
75.Bu beyitte, divan edebiyatının ortak konularından hangisi işlenmiştir?
A) Aşk derdine derman bulunamayışı
B) Sevgiliye duyulan özlem
C) Aşk ıstırabının insanı olgunlaştıracağı inancı
D) Sevgilinin cefasının sürüp gitmesi için Tanrı’ya yakarış
E) Aşk acısından duyulan mutluluk
(1981-ÖYS)
CEVAPLAR
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
C A A A A B E B C C
11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
B A E B C D E A D C
21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
B E C B D E E B E D
31 32 33 34 35 36 37 38 39 40
C D B D E D A B C E
41 42 43 44 45 46 47 48 49 50
A E B E D A E D D B
51 52 53 54 55 56 57 58 59 60
A B D A D A D C D A
61 62 63 64 65 66 67 68 69 70
B A B E E D B A C E
71 72 73 74 75 76 77 78 79 80
C D C D E E B C A B
SERVETİFÜNUN EDEBİYATI LYS/ÖYS/ÖSS SORULAR
CUMHURİYET DÖNEMİ ÖSS/LYS/ÖYS SORULARI
MİLLİ EDEBİYAT ÖSS/LYS/ÖYS SORULARI
