DİVAN EDEBİYATI TEST-1
Şiirleri çoğunlukla modern sanat akımlarını hayran bırakacak kadar mecazlar ve sembollerle, parlak renkli hayaller ve yüce tasarılarla, yepyeni deyişlerle, canlı, yaşantılı izlenimlerle yüklüdür. Hüsnü Aşk adlı tasavvufi mesnevisi de sembollerle yüklüdür. Bizde sembolizmi andıran bir şiirin öncüsüdür. Kendisinden sonra gelenlerin çoğu, özellikle, Namık Kemal, Abdülhak Hamit, Tevfik Fikret, Cenap Şehabettin, Ahmet Haşim onun etkisinde kalmışlardır. “Sebk-i Hindi” denilen üslup çığırının şiirimizde uygulayıcısı odur.
1.Bu parçada sözü edilen şair aşağıdakilerden hangisidir?
A) Nedim B) Şeyh Galip C) Fuzuli D) Taşlıcalı Yahya E) Mevlana
2. Divan edebiyatıyla ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Şiirlerde tam ve zengin kafiye kullanılmış, aruz ölçüsü esas alınmıştır.
B) Şiirlerde bütün güzelliğine değil parça güzelliğine değer verilir, konudan çok konunun işlenişi ön planda tutulur.
C) Temelinde İslam kültürü olan Arap, Fars ve Türk kültürlerinin karışımı bir edebiyattır.
D) Ortak nazım şekilleri olmasına rağmen, Türklerin Divan edebiyatına kazandırdığı şekiller de vardır.
E) Şiir, nesirden daha üstün tutulmuş, sadece dini bilgileri içeren eserler ya da bilimsel kitaplar nesirle yazılmıştır.
3. Divan-ı Lügat-it Türk ve Muhakemet’ül Lügateyn’in ortak yönü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Aynı sanatçı tarafından ortaya konması
B) Yabancılara Türkçeyi öğretmek için yazılması
C) Türk dilinin yapısı ve sözcüklerin anlamıyla ilgili bilgiler vermesi
D) Aynı nazım şekliyle yazılmış olması
E) Türklerin ört, adet ve yaşayışlarıyla ilgili bilgiler vermesi
4. Fuzuli ile Saki’yi karşılaştıran aşağıdaki yargılardan hangisi doğrudur?
A) Eserlerinde tasavvuf kültürüne geniş yer vermişlerdir.
B) Hem nazım hem nesir türünde eser vermişlerdir.
C) Şiirlerinde İstanbul Türkçesini kullanmışlardır.
D) Divanlarından başka mesnevileri de vardır.
E) 16. yüzyılda yetişen iki şair de gazelde oldukça başarılıdır.
Beyit ve bent birimleriyle şiirler yazan, aruz ölçüsünü benimseyen divan şairleri, biçimde
I III
sanatkârlığı ve ağır üslubu; konuda somutluk ve güncelliği benimsemişlerdir. Ayrıca bu şairler
II III
Osmanlıca dediğimiz bir dille şiirler yazar.
V
5.Bu parçadaki numaralanmış bölümlerin hangisinde bilgi yanlışlığı vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
I. Azmizade Haleti
II. ÖmerHayyam
III. Mevtana
IV. Arif Nihat Asya
V. Namık Kemal
6.Numaralanmış şairlerden hangisi “Rubai” ile anılmaz?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
I. Mesnevi
II. Şarkı
III. Gazel
IV. Kaside
V. Tuyuğ
7. 13. yüzyıldan 16. yüzyıla kadar olan aralığı inceleyen bir araştırmacı numaralanmış nazım biçimlerinden hangisine rastlamaz?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
I. Nergisi
II. Taşlıcalı Yahya
III. Nevizade Atai
IV. Ali Şir Nevai
V. Zati
8.Numaralanmış divan sanatçılarından hangisinin “hamse”si yoktur?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
I. Ordunun akınlarını, savaşlarını, kahramanlıklarını örneklendiren eserler.
II. Herhangi bir varlığın ya da nesnenin özellikleri söylenerek onu buldurmaya çalışan manzum bilmeceler.
III. Bir şairin şiirine başka bir şair tarafından aynı şekil, vezin, kafiye ve redifle yazılan şiirler
IV. Divan edebiyatında gerçek ya da mecaz anlamda içki ve içki âlemlerinin anlatıldığı şiirler
V. Kısa bir heceyi ölçü gereği uzun okuma
9.Divan edebiyatı ile ilgili aşağıdaki terimlerden hangisinin tanımı seçeneklerde verilmemiştir?
A) Zihaf
B) Gazavetname
C) Nazire
D) Lügar
E) Sakiname
(2015-LYS)
10. Aşağıda ayraç içinde verilen terimlerden hangisi, birlikte verildiği açıklamaya uygun değildir?
A) Şairin kendini ve şiirini övdüğü bölüm (Fahriye)
B) Kasidelerde şairin adının geçtiği beyit (Tegazzül)
C) Gazellerin en güzel beyti (Beyt-ül gazel)
D) Gazel ve kasidelerin son beyti (Makta)
E) Konu birliğinin olduğu gazeller (Yek ahenk)
(2015-LYS)
Bize kâfir demiş müfti efendi
Dutalım ben ana diyem Müselman
Varıldıkta yarın divan-ı Hakk’a
İkimiz de çıkarız anda yalan
11.Bu dizelerde aşağıdaki şiir türlerinden hangisine özgü nitelikler ağır basmaktadır?
A) Dramatik
B) Lirik
C) Pastoral
D) Didaktik
E) Hiciv
(2015-LYS)
12. Aşağıdakilerden hangisi Kaygusuz Abdal’ın mensur eserlerinden biri değildir?
A) Kitab-ı Miglate
B) Dolapnâme
C) Vücutnâme
D) Saraynâme
E) Dil-guşa
(2015-LYS)
13. Aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışlığı yapılmıştır?
A) Bir kentin güzelliklerini anlatmak amacıyla yazılan yapıtlara “şehrengiz” denir.
B) Divan şiirinde şehzadelerin sünnet, hanım sultanların doğum ve evlenme törenlerini anlatan yapıtlara “surname” denir.
C) Hz. Muhammed'in doğumundan ölümüne kadar geçen olaylarını anlatan şiir türüne “mevlit” denir.
D) Divan edebiyatında ölen bir kimsenin iyiliğini övmek ve duyulan acıyı dile getirmek için yazılan şiir türüne “mesnevi” denir.
E) Divan edebiyatında Hz. Muhammed'in niteliklerini, kişiliğini, bedensel ve ruhsal özelliklerini anlatan yapıtlara “hilye” denir.
Divan şiirinde Türklerin kazandırdığı bir nazım şeklidir. İran şiirindeki rubai ile Türk şiirindeki mani'nin etkisiyle oluştuğu sanılmaktadır. Uyak örgüsü aaba biçimindedir. Konu bakımından tıpkı rubailere benzer. Türk edebiyatında Ali Şir Nevai, Kadı Burhanettin, Nesimi bu türde başarılı ürünler vermiştir.
14.Bu parçada sözü edilen nazım şekli aşağıdakiler-den hangisidir?
A) Tuyuğ
B) Şarkı
C) Kıt'a
D) Müstezat
E) Murabba
Bir merhaleden güneşle derya görünür
Bir merhaleden her iki dünya görünür
Son merhale bir fasl-ı hazandır ki sürer
Geçmiş, gelecek cümlesi rüya görünür
15.Bu dörtlüğün nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?
A) Mani
B) Kaside
C) Rubai
D) Gazel
E) Mesnevi
16. Aşağıdakilerden hangisi düzyazı türünde yazılmış bir yapıt değildir?
A) Tazarruname
B) Kaabusname
C) Sefaretname
D) Seyahatname
E) Garipname
17. Divan şiiriyle ilgili aşağıdaki bilgilerin hangisi doğru değildir?
A) Hece ölçüsüyle yazılan şiirlerde dil daha yalındır.
B) Duygu, düşünce ve hayaller mazmunlarla anlatılmıştır.
C) Sınırları önceden belirlendiği için yenilik arayışları fazla değildir.
D) Tasavvuf terimleri çokça kullanılmıştır.
E) Daha çok aşk, sevgili, din konuları işlenmiştir.
18. Aşağıdakilerin hangisi divan edebiyatı şiiri için doğru bir yargı değildir?
A) Aruz vezni divan şairinin tek tercihidir.
B) Bütün güzelliği değil, parça güzelliği önemsenmiştir.
C) Kaside, gazel, rubai, mesnevi gibi nazım şekilleri kullanılmıştır.
D) Üslup güzelliğini bozacağı düşüncesiyle eş anlamlı sözcükler kullanılmamıştır.
E) Aşk temasının işlendiği şiirlerde aşk genellikle bir ıstırap kaynağı olarak görülür.
19. Aşağıdakilerin hangisinde yüzyıl - sanatçı eşleştirilmesi yanlıs yapılmıştır?
A) Ali Şir Nevai - Şeyhi - Necati - Süleyman Çelebi: 15. yüzyıl
B) Fuzuli - Baki - Bağdatlı Ruhi - Taşlıcalı Yahya:16. yüzyıl
C) Nefi - Nabi - Naili - Evliya Çelebi: 17. yüzyıl
D) Hoca Dehhani - Sultan Veled - Mevlana - Ahmet Fakih: 14. yüzyıl
E) Nedim - Şeyh Galip - Enderunlu Fazıl - Yirmi Sekiz Mehmet Çelebi: 18. yüzyıl
20. Aşağıdakilerin hangisi divan şiiri için yanlış bir yargıdır?
A) Boy için “servi”, kaş için “yay”, diş için “inci” gibi bütün şairlerin ortak olarak kullandığı benzetmeler vardır.
B) Bir kural olmamakla beraber belli nazım biçimleri belli konuları ifade etmek için kullanılmıştır.
C) Tam ve zengin uyak tercih edilmiş; göz için uyak anlayışı benimsenmiştir.
D) Mesneviler dışında konu bütünlüğüne genellikle önem verilmemiştir.
E) Çoğu şair Türkî-i Basit akımının etkisinde kalmış, eserlerinde bu akıma özgü özelliklere yer vermiştir.
14. yy.’ın en önemli şairidir. Edebi zevkindeki üstünlük, ifadesindeki titizlik dikkati çeker. Cemşidü Hurşid ve İskendernâme, sanatçının mesnevi türündeki eserleridir. İskendernâme’nin önemli bir özelliği de içinde manzum bir Osmanlı tarihini bulundurmasıdır. Ayrıca divan sahibidir.
21.Bu parçada tanıtılan sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ahmedi B) Fuzuli
C) Ali Şir Nevai D) Kadı Burhaneddin
E) Hoca Dehhani
Divan edebiyatında şairlerin yaşamlarını anlatmak için yazılan “tezkiretü’ş - şuara” diye anılan yapıtlar, birer biyografi niteliği taşır. Tezkireler genellikle süslü nesir örneğidir. Divan edebiyatında ilk tezkire yazarı …….’dir.
22.Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerin hangisi getirilmelidir?
A) Evliya Çelebi B) Ali Şir Nevai
C) Hoca Dehhani D) Ahmedi
E) Seyyid Nesimi
Tedavi ettiği Çelebi Mehmet’in “tımar” olarak kendisine verdiği Tokuzlu köyüne giderken yolda tımarın eski sahiplerince soyulmuş, uğradığı felaketi padişaha anlatmak için ünlü “Harname”sini yazmıştır.
23.Yüz yirmi altı beyitlik bu küçük mesnevinin şairi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Nefi B) Nabi C) Şeyhi D) Ahmedi E) Şeyh Galip
Dili ağır, anlatımı sanatlı bir Divan şairidir. Arapça ve Farsça tamlamalara geniş yer verir. Kaside ve hicivleriyle tanınmıştır. Anlatımında ses ahengine önem vermiştir. Hicivlerini Siham-ı Kaza adlı kitapta toplamıştır.
24.Bu parçada sözü edilen şair aşağıdakilerden hangisidir?
A) Fuzuli B) Baki C) Nefi D) Bağdatlı Ruhi E) Nabi
Bir divan şairi, yazdığı şiirle ilgili olarak aşağıdaki açıklamaları rahatlıkla yapabilir: (I) Şiirlerimi kendi iç dünyama göre yazarken okurun duygularını da zirveye çıkarmak için Farsça sözcüklerle yüklü sanatlı bir dil kullanırım. (II) Şiirin kulağa hoş gelmesi için zengin uyaklara da yer veririm. (III) Şiirimi okuyanın kafası karışmasın diye konu bütünlüğüne önem veririm. (IV) Şiirimde uyak kadar ölçüye de önem verdiğim için aruzu kullanırım. (V) Şiirlerimi kâh beyit kâh dörtlü kâh beşli bentler biçiminde yazarım.
25.Bu parçada şair, divan şiiriyle ilgili hangi cümlede yanlış bilgi vermiştir?
A) III. B) I. C) IV. D) II. E) V.
26. Aşağıdaki tanımlamaların hangisinde yanlışlık yapılmıştır?
A) Bir gazelin her beytinin baş tarafına o beytin ilk dizesi ile kafiyeli üç dize eklemeye tahmis denir.
B) Bir gazelin her beytinin iki dize arasına ilk dize ile ilgili üçer dize yerleştirmeye taştir denir.
C) Bir gazelin her beyti üzerine dört dize ekleyerek onu altılı hâline getirmeye tesdis denir.
D) Bir gazelin her beytinin başına iki dize ekleyerek o gazeli bir murabba hâline getirmeye terbi denir.
E) Bir gazelin sonuna iki tekrar dizesi (nakarat) ekleyerek gazeli bestelemeye şarkı denir.
(I) Divan edebiyatının ilk eserleri 13. yüzyılda görülmüştür. (II) Hoca Dehhânî bu edebiyatın ilk temsilcisi olarak kabul edilir. (III) Bu edebiyat, Osmanlı Devleti’nin siyasi ve sosyal yapısına göre şekillenir. (IV) En parlak dönemini 14. yüzyılın sonunda yaşamıştır. (V) 19. yüzyılın ikinci yarısında da yok olmaya yüz tutmuştur.
27.Divan edebiyatı ile ilgili olarak numaralanmış cümlelerin hangisinde verilen bilgi yanlıştır?
A)I. B) II. C) III. D)IV. E) V.
28. Aşağıdakilerden hangisi bir kasidenin matla (başlangıç) beyti olabilir?
A) Gülüm şöyle gülüm böyle demektir yâre mutadım
Seni ey gül sever canım ki canana hitabımsın
B) Suret-i hâline hayran eyledi arifleri
Açtı irfan ehline gencine-i esrar gül
C) Kara başın götürüp daim ilden ile gezer
Tutarlar ise dahi eylemez karar kılam
D) Bu şehr-i Stanbul ki bi misi ü bahadır
Bir sengine yekpare Acem mülkü fedadır
E) Ayda bir kez kâsesin amberle mâhın doldurur
Ta ki şeh bezminde bir dem gezdire micmer güneş
29. Ali Şir Nevai’nin ilk şairler tezkiresi olarak kabul edilen eseri aşağıdakilerden hangisidir?
A) Muhakemetü’l Lügateyn
B) Şecere-i Türk
C) Mizanü’l Evzan
D) Tezkiretü’ş Şuara
E) Mecalisü’n Nefais
Kırşehir’de yaşayan şair, Anadolu Türkleri arasında tasavvufu yaymak için uğraşmıştır. Türkçenin Anadolu’da bir edebiyat dili olarak yerleşmesinde önemli katkılarda bulunmuştur. Yunus Emre’nin etkisinde kalan, hem hece hem aruzla şiirler yazan sanatçının en önemli eseri “Garipname” adlı mesnevisidir. Bu eserle, Türklere tasavvufu öğretmeye çalışmıştır.
30.Bu parçada özellikleri verilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Fuzuli
B) Nabi
C) Şeyh Galip
D) Âşık Paşa
E) Mevlana Celalettin Rumi
31. Aşağıdakilerden hangisi divan edebiyatındaki sade nesrin özelliklerinden biri değildir?
A) Sade nesir, “kolay anlaşılır olma”yı esas almıştır.
B) Ustalık göstermek için yazılan nesir çeşididir.
C) Sade nesirde yabancı sözcükler az kullanılmıştır.
D) Halk için, sade bir dille yazılır, temelde konuşma dili özelliğini kaybetmemiştir.
E) Din ve tasavvuf konulu bazı eserlerde, ahlak kitaplarında halkın anlayacağı bir dil kullanılmıştır.
Elli yıl Osmanlı Devleti’nin hemen her tarafını dolaşan sanatçı, gördüklerini ve başından geçenleri bir hikâyeci edasıyla hoş bir tarzda on ciltlik eserinde anlatmıştır.
Eser dil, tarih, coğrafya, sosyoloji, folklor ve edebiyat yönünden zengin bir malzeme içermektedir. Eserde g diğer divan nesri örneklerine göre daha sade bir dil kullanılmıştır. Yer yer mübalağaya kaçarak, şahıslara ve olaylara masal unsurunu katarak anlatıma ayrı bir renk kazandıran sanatçı, edebiyatımızın en büyük gezi eserlerinden birini yazmıştır.
32.Burada sözü edilen sanatçı ve eseri aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
A) Evliya Çelebi - Seyahatname
b) Kâtip Çelebi - Cihannüma
C) Süleyman Çelebi - Vesiletü’n Necat
D) Âşık Paşa - Garipname
E) Peçevî - Peçevî Tarihi
33. Divan ve Halk edebiyatlarını karşılaştıran aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Her ikisinde de tür olarak şiir öne çıkmıştır.
B) Divan edebiyatında dil ağır, Halk edebiyatında sadedir.
C) Her ikisinin mensupları da iyi eğitim görmüş kişilerdir.
D) Her ikisinde de şiirlere özgün başlıklar konmaz.
E) Divan edebiyatı daha çok saray ve çevresinde gelişirken, Halk edebiyatı Anadolu’da gelişmiştir.
34. Tekke edebiyatıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Dini tasavvufi düşünceyi yaymak düşüncesiyle ortaya çıkmış bir edebiyattır.
B) Konu olarak Allah aşkı ve vahdet-i vücut düşüncesi seçilmiştir.
C) Bu edebiyatta Halk edebiyatı nazım şekilleri kullanılmıştır.
D) Ölçü olarak sadece aruz vezni kullanılmıştır.
E) Dili halkın anlayabileceği bir dildir.
35. Anonim Halk edebiyatıyla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Kim tarafından söylendiği bilinmeyen, halkın ortak malı sayılan ürünlerin oluşturduğu edebiyattır.
B) Sözlü geleneğe dayanır.
C) Eserler halkın kullandığı sade dille söylenir.
D) Ürünleri mani, ninni, türkü, destan, tekerleme, bilmece, masal vb. adlarla anılır.
E) Bu ürünlerde sadece ilahi aşk, peygamber sevgisi gibi dini konular işlenir
36.Ağıdakilerden hangisi âşık edebiyatının özelliklerinden biri değildir?
A) İslamiyet öncesi sözlü Türk edebiyatının devamıdır.
B) Âşık adı verilen halk şairleri tarafından oluşturulmuştur.
C) Âşıklar genellikle medrese eğitimi görmüş, tahsilli kimselerdir.
D) Âşıklar, köy, kasaba ve şehirleri dolaşarak bu geleneği devam ettirirler.
E) Şiirlerin, tamamına yakını hece vezniyle söylenir.
(I) Divan edebiyatı 13. -19. yüzyıllar arasında etkili olmuştur. (II) Arap ve Fars edebiyatının etkisinde gelişmiştir. (III) Divan edebiyatında şiirler genelde aruz ölçüsüyle yazılmıştır. (IV) Şiirde sanatlara bolca yer verilmiş, sanat yapmak amaç durumuna gelmiştir. (V) Daha çok “vatan, özgürlük, eşitlik, adalet, hukuk” gibi evrensel konular işlenmiştir.
37.Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V
17. yüzyıl Halk şiirimizin en ünlü şairlerinden biridir. Şiirlerinden; Güney illerimizde yaşadığı, Aydın, Niğde, Tokat, Ankara, Kayseri, Konya gibi pek çok ilimizi gezdiği; Mısır, Trablus ve Rumeli’de bulunduğu anlaşılmaktadır. Şair, Divan ve Tekke şiirinin etkisinde kalmamış, aruz veznini kullanmamıştır. Geleneklere, hayata ve halk zevkine bağlı kalmış; şiirlerinde aşk, gurbet temalarına yer vermiş; tabiat güzelliklerini, kır, köy hayatını, aşk, sevinç ve üzüntülerini dile getirmiştir. Daha çok koşma, semai, az sayıda destan söylemiştir.
38.Bu parçada sözü edilen halk ozanı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Dadaloğlu
B) Köroğlu
C) Kayıkçı Kul Mustafa
D) Karacaoğlan
E) Âşık Ömer
39. İslâmiyet öncesi Türk edebiyatı nazım şekillerinden olan “sagu’lara içerik bakımından benzeyen Halk edebiyatı nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?
A) Destan B) Ninni C) Mani D) Ağıt E) Türkü
17. yüzyıl Divan şairlerindendir. Edebiyatımızdaki en ünlü kaside şairi olarak bilinir. Övgülerindeki ve yergilerindeki aşırılıklarıyla ünlüdür. Yazdığı hicviyelerindeki aşırılık, boğdurulmasına neden olmuştur. Hayal gücü çok zengin olan sanatçının, somut benzetmelerden yararlanması da belirgin bir özelliğidir. Türkçe ve Farsça “Divan”ı olan sanatçının ayrıca hicviyelerini topladığı “Siham-ı Kaza” adlı bir eseri de vardır.
40.Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerin hangisidir?
A) Nef’î B) Bâki C) Nâbi D) Şeyhî E) Fuzulî
1 2 3 4 5 6 7 8 9
B E C E D E B E A
10 11 12 13 14 15 16 17 18
B E B D A C E A A
19 20 21 22 23 24 25 26 27
D D A B C C A E D
28 29 30 31 32 33 34 35 36
D E D B A C D E C
37 38 39 40
E C D A
İLGİLİ İÇERİK
ANADOLU TÜRKÇESİ İLK ÜRÜNLER TEST-2
İSLAM ÖNCESİ ve GEÇİŞ DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI TEST-2
