TANZİMAT EDEBİYATI SORULAR
LYS - SORULARI
1. Recaizade Mahmut Ekrem’in, Mekteb-i Mülkiye’deki ders notlarından oluşan ve divan edebiyatının kuralları ile Fransız edebiyatının kurallarını birleştiren ... adlı yapıtta, sanatçı edebiyatla ilgili çok önemli bilgiler verir.
Bu parçada boş bırakılan yere, aşağıda verilenlerden hangisi getirilmelidir?
A) Harabat B) Takdir-i Elhân
C) Talim-i Edebiyat D) Lehçe-i Osmanî
E) Müntehabat-ı Eşar
(2014-LYS)
2.Aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?
A) Şemsettin Sami, edebiyatla ilgili yapıtlarının yanı sıra dil bilim alanında da çalışmalar yapmıştır.
B) Şinasi, Türk şiirine yeni nazım biçimleri kazandırmıştır.
C) Abdülhak Hamit Tarhan, tiyatro yapıtlarını oynanmaları değil, okunmaları amacıyla kaleme almıştır.
D) Tanzimat Dönemi’nde en fazla eser veren sanatçı Ahmet Mithat Efendi’dir.
E) Ahmet Vefik Paşa, Moliere’in birçok piyesini Türkçeye çevirmiştir.
(2014-LYS)
3. Aşağıdaki yapıtlardan hangisi tür bakımından diğerlerinden farklıdır?
A) Araba Sevdası
B) Karabibik
C) Taaşşuk-ı Talat ve Fıtnat
D) Vatan Yahut Silistre
E) Zehra
(2014-LYS)
4.Zor zaman herkesi sınar, en çok da aydınları. Aydın insan toplumun öncüsüdür, yol göstericisidir. Öyle bilinir ve bu yüzden aydın sanatçılar, sorumluluğunun bilincinde olarak yazıp çizmeye, sorunlara çözüm yolları üretmeye çalışırlar.
Aşağıdaki sanatçılardan hangisinin, bu parçadaki görüş doğrultusunda eser verdiği söylenemez?
A) Mehmet Akif Ersoy B) Nâzım Hikmet C) Namık Kemal D) Orhan Veli Kanık E) Sabahattin Ali
(2013-LYS)
Şiirlerinde aşk ve tabiat öne çıkan önemli iki temadır. Türk şiirinin en dikkate değer empresyonist şairi olarak kabul edilir. “Köylü vezni” dediği hece veznini kullanmamış, şiirlerini aruz vezniyle yazmıştır. Serbest müstezat, en çok tercih ettiği nazım biçimidir.
5.Aşağıdaki şiirlerden hangisi bu parçada sözü edilen şaire aittir?
A) Sis B) Hürriyet Kasidesi C) O Belde D) Kar Musikileri E) Makber
(2013-LYS)
Ziya Paşa’nın Avrupa dönüşü yayımladığı eser, Tanzimat yazarlarının hiç değilse yeni edebiyat kökleşene kadar unutturmaya çalıştıkları divan şiirini tekrar diriltebilir düşüncesiyle Namık Kemal tarafından amansızca tenkit edildi. Eser çıktığı zaman Magosa’da sürgünde bulunan Namık Kemal, edebiyatta yenilik yapma yolunda arkadaşı olan Ziya Paşa’nın, böyle birdenbire güçlükle yapılanları da yıkabilecek bir eser çıkarmasına haklı olarak içerledi. Ama bu öfkesini, asabi bir yazı şeklinde değil, eserin yanlışlarını bir bir göstererek sağlam, inandırıcı, mantığa dayanan güçlü bir eleştiri hâlinde ortaya koydu.
6.Bu parçada Ziya Paşa’nın sözü edilen eseri aşağıdakilerden hangisidir?
A) Şiir ve İnşa B) Zafername C) Terkibibent D) Harabat E) Rüya
(2013-LYS)
7.Aşağıdaki yargılardan hangisi, Tanzimat Dönemi öykü ve romanlarının özelliklerinden biri değildir?
A) Genellikle saray ve çevresindeki insanların kural tanımaz tutum ve uygulamaları dile getirilmiştir.
B) Karakterler; doğal bireyler olmaktan çok, yazarın çizdiği, genellikle insana özgü karşıtlıkları simgeleyen kişilerdir.
C) Yüzyılın sonuna doğru köy, köylü sorunlarının konu olarak yer almaya başladığı görülür.
D) Ahmet Mithat’ın Felâtun Bey ile Rakım Efendi adlı eseri ile Recaizade Mahmut Ekrem’in Araba Sevdası adlı eserlerinde benzer konular işlenmiştir.
E) Şemsettin Sami’nin Taaşşuk-ı Talât ve Fıtnat’ı ilk romandır, ancak edebî değer taşıyan ilk roman Namık Kemal’in İntibah adlı eseridir.
(2013-LYS)
8. Edebiyatımızın kimi dönemleriyle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
A) 1940’lı yıllardan itibaren Cumhuriyet Dönemi Türk romanında, gerçekçiliğin bir uzantısı olarak köye ve köy insanına yöneliş başlar.
B) Fecr-i atinin şiir alanındaki temsilcileri Tahsin Nahit, Mehmet Fuat, Faik Ali, Mehmet Behçet, Emin Bülent ve Ahmet Haşim’dir.
C) Servetifünun Dönemi’nde sanatçılar biçim ve üslup kaygılarını bir yana bırakıp halka yönelme ve halkın sorunlarını anlatmaya yönelik bir edebiyat anlayışını benimsediler.
D) Tanzimat Dönemi’nde sanatçıların yalın bir dile yönelmelerinin nedeni; sanatı, toplumu eğiten, bilgilendiren ve aydınlatan bir araç olarak görmeleridir.
E) Millî Mücadele Dönemi’ndeki Türk edebiyatı gerçekte Millî Edebiyat Dönemi’ndeki yönelimlerin bir uzantısı sayılabilir.
(2012-LYS)
9. Bir eleştirmenin, Abdülhak Hamit Tarhan’ın edebiyatımızdaki yerini ve kişiliğini değerlendirirken verdiği aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Türk şiirini Batılılaştırma konusunda kurallar öne sürmekten çok, bunları yazdığı şiirlerle örneklendirme yolunu seçmiştir.
B) Tamamıyla klasik bir edebiyat kültürü ile yetişmiş; Tahran’dan döndükten sonra Şinasi, Namık Kemal ve Recaizade Mahmut Ekrem’i okumaya başlamış ve ilk yapıtlarını tiyatro türünde yazmıştır.
C) Batı şiirine özgü doğa betimlemelerinin bizde ilk örneklerine onun Sahra adlı yapıtında rastlanır.
D) Hayal gücünün enginliği, duygularının zenginliği yönünden o, Tanzimat sonrası edebiyatımızın lirik şairleri arasında yer alır.
E) Nağme-i Seher adlı kitapta topladığı ilk şiirlerinde divan şiirinden etkilendiği açıkça görülür.
(2012-LYS)
Konusu bir paşanın oğlu ile bir cariyenin aşk macerası olan…….., o zamanlar artık kapanmak üzere olan bir devrin cariyeli, köleli büyük konak hayatının Türk romanındaki en başarılı örneğidir. Sırf cariye olduğu için konak sahibinin oğlu ile evlenemeyen Dilber’in hayatı anlatılır bu romanda.
10.Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki yapıtlardan hangisi getirilmelidir?
A) Sergüzeşt B) Zehra C) İclâl
D) Bir Hatıra E) Zavallı Kız
(2012-LYS)
11. Kimi incelemecilere göre, Türk romanının doğuş döneminde roman kişilerine örnek oluşturanlar arasında Hacivat ve Karagöz tiplemelerinin olduğu da söylenebilir. Bu iki tip, modern yazarları oldukça etkilemiştir. Karagöz’ün, toplumsal rolleri üstlenen geleneksel kişinin; Hacivat’ın da Tanzimat’tan sonra sınıfını bulamamış alafranga tipin temsilcisi olarak örneksendiği düşünülebilir. ……. Meftun, ……Behiç, …..Seniha, …… Bihruz kültürel anlamda bir bakıma Hacivat’ın torunlarıdır.
Aşağıdakilerden hangisi bu parçada boş bırakılan yerlerden birine getirilemez?
A) Kiralık Konak’taki B) Şıpsevdi’deki C) Araba Sevdası’ndaki D) Sözde Kızlar’daki E) Küçük Ağa’daki
(2011-LYS)
12. 19. ve 20. yüzyıl başlarında İstanbul, sahne olduğu hayat biçimleriyle medeniyet değişikliğinin oluşturduğu karmaşayı, çeşitli yönleriyle yansıtır. Ana konu olarak karşımıza çıkan Doğu-Batı ya da eski-yeni çatışması, mekân boyutunda İstanbul yaşamının anlatılmasıyla verilir. Şehrin toplumsal yaşamının kalbinin attığı mesirelerde kadın-erkek karşılaşmalarına olanak sağlayan modern hayat, özel hayatı da etkilemiştir. Modern hayat, Beyoğlu vitrinlerinden, önce göz ve gönüllere sonra da konaklara ya da geleneksel yapıya uygun olan evlere sızmıştır. Bütün bu özellikleriyle İstanbul, Tanzimat romanlarında işlenen ana konuların mekânı olmuştur.
Bu parçada sözü edilenlerle aşağıdaki romanlardan hangisi arasında ilinti kurulamaz?
A) Sinekli Bakkal
B) Ayaşlı ve Kiracıları
C) Kuyruklu Yıldız Altında Bir İzdivaç
D) Mai ve Siyah
E) Dokuzuncu Hariciye Koğuşu
(2011-LYS)
13. Onun için, edebiyat bir araçtır. Halkın kültürel düzeyini yükseltmek için, halkın anlayabileceği bir dille yazdıklarını biçimlendirir. Nitekim romanlarındaki öğreticiliğin özünde böyle bir kaygı vardır. Ayrıca romanlarında özellikle ahlak, toplumsal adalet kavramlarına ağırlık verir.
Bu parçada sözü edilen Tanzimat Dönemi sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Şinasi
B) Ahmet Mithat Efendi
C) Abdülhak Hamit Tarhan
D) Muallim Naci
E) Recaizade Mahmut Ekrem
(2011-LYS)
14. Namık Kemal, Zavallı Çocuk’ta, genç bir kızın
I
kendisinden oldukça yaşlı biriyle görücü yoluyla evlendirilmesine karşı çıkışını; Akif Bey’de, vatan
II
sevgisinin kişisel mutluluktan önce geldiğini; Gülnihal’de, baskıya karşı duyduğu tepkiyi;
III
Cezmi’de, Kırım Hanı Adil Giray’ın yaşamını;
IV
Celalettin Harzemşah’ta İslam birliği düşüncesini
V
anlatır.
Bu parçada Namık Kemal’in numaralanmış yapıtlarından hangisi tür bakımından ötekilerden farklıdır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
(2011-LYS)
15.Gerek sosyal gerekse metafizik konularda yazdığı şiirlerindeki ahlakçı ve filozofça tutumuyla Ziya Paşa, divan şiirindeki “hakimane” şiirin son temsilcisi ve halk filozofu unvanını kazanmıştır. Bu tarz şiirlerinden birçok beyti ve dizesi, birer atasözü sağlamlığı ve sevimliliğiyle belleklerde yer etmiştir.
Bu parçadaki açıklamaya göre, aşağıda verilenlerden hangisinin Ziya Paşa’ya ait olduğu söylenemez?
A) İdrâk-i meâlî bu küçük akla gerekmez
Zîrâ bu terâzû o kadar sıkleti çekmez
B) Nâ-merd olayım çarha eğer minnet edersem
Çevrinle senin ben keder etsem mi sanırsın
C) Âyînesi iştir kişinin lâfa bakılmaz
Şahsın görünür rütbe-i aklı eserinde
D) Pek rengine aldanma felek eski felektir
Zîrâ feleğin meşreb-i nâ-sâzı dönektir
E) Ne kaldı ruha teselli şarâbdan başka
Boğaz’da üç gecelik mâh-tâbdan başka
(2011-LYS)
16.“Düzenlemeler” anlamına gelen “Tanzimat”, bir bakıma Osmanlı İmparatorluğu’nun bazı kurumlarıyla Batı’ya yönelişi demektir. Tanzimat Döneminde Batı’yı yakından tanımış, Batı uygarlığının önemini kavramış kimi Türk aydınları, yaşayış, bilim, sanat ve edebiyat yönünden Batı ile bağlantılar kurmuşlardı. 1860 yılında Agâh Efendi ile Şinasi’nin birlikte çıkardıkları …… adlı gazete ile Tanzimat edebiyatı başlamış oldu.
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Tercüman-ı Ahval B) Ceride-i Havadis C) Takvim-i Vakayi D) Tercüman-ı Hakikat E) Tasvir-i Efkâr
(2011-LYS)
17. İlk Türk romancıları, Ahmet Hamdi Tanpınar’ın belirttiği gibi “romancı muhayyilesiyle doğmuş" yazarlar değildi. Bu türde verdikleri ürünler, ister istemez deneyim eksikliğinin izlerini taşıyordu. Bu yüzden roman kalıbını yeni bir ortama uyarlamanın sıkıntısını da yaşıyorlardı. ……. adlı romanı, bunun ilk örneğidir.
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisinin getirilmesi uygun olur?
A) Mehmet Rauf’un Eylül
B) Sami Paşazade Sezai’nin Sergüzeşt
C) Şemsettin Sami’nin Taaşşuk-ı Talât ve Fıtnat
D) Ahmet Mithat Efendi’nin Felâtun Beyle Rakım Efendi
E) Mehmet Murat’ın Turfanda mı Yoksa Turfa mı
(2011-LYS)
I. Sergüzeşt
II. Araba Sevdası
III. Felâtun Beyle Rakım Efendi
IV. Mâî ve Siyah
V. Mürebbiye
18.Yukarıdaki yapıtlardan hangilerinde Batılılaşmanın yanlış anlaşılmasının yarattığı sonuçlar işlenmiştir?
A) I. ve II. B) I. ve IV. C) II. ve III. D) III. ve V. E) IV. ve V.
(2010-LYS)
19. Şairler Topluluklar Akımlar
…………… Servetifünun Batıcılık
Ziya Gökalp ………… Türkçülük
Namık Kemal Encümen-i Şuarâ ……………..
Yukarıda şairlerin, içinde yer aldıkları topluluklar ve savundukları düşünce akımları verilmiştir. Tablodaki boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Ahmet Hamdi Tanpınar - Beş Hececiler - Türkçülük
B) Mehmet Akif Ersoy-Genç Kalemler- Batıcılık
C) Tevfik Fikret - Genç Kalemler - Osmanlıcılık
D) Yahya Kemal Beyatlı - Yedi Meşaleciler - Osmanlıcılık
E) Tevfik Fikret - Beş Hececiler – Batıcılık
(2010-LYS)
20. Aşağıdaki yapıtlardan hangisi tür bakımından ötekilerden farklıdır?
A) Mahur Beste B) Sürgün C) Ölmez Otu
D) Makber E) Aylak Adam
(2010-LYS)
21. …….. Tasvir-i Efkâr’da yayımlanan “Lisan-ı Osmanînin Edebiyatı Hakkında Bazı Mülahazatı Şâmildir” adlı makalesinin………… Dönemindeki dil anlayışını belirleyecek düzeyde bir içeriği vardır.
Bu cümlede boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangileri sırasıyla getirilmelidir?
A) Namık Kemal’in - Millî Edebiyat
B) Şinasi’nin-Tanzimat
C) Recaizade Mahmut Ekrem’in - Servetifünun
D) Tevfik Fikret’in - Fecr-i Âtî
E) Yahya Kemal Beyatlı’nın -Cumhuriyet
(2010-LYS)
22. Aşağıdaki dizelerin hangisinde özellikle Tanzimat Dönemi’ne özgü bir kavram yoktur?
A) Memleket bitti yine bitmedi hâlâ sen ü ben
Bize bu hâl ile bizden büyük olmaz düşmen
B) Olmuş insana taasub bir onulmaz illet
Hüsn-i tedbîrin ile kurtulur andan millet
C) Felek her türlü esbâb-ı cefâsın toplasın gelsin
Dönersem kahpeyim millet yolunda bir azîmetten
D) Kanı ol gül gülerek geldiği demler şimdi
Ağlarım hâtıra geldikçe gülüştüklerimiz
E) Ne efsunkâr imişsin âh ey dîdâr-ı hürriyyet
Esîr-i aşkın olduk, gerçi kurtulduk esaretten
(2010-LYS)
23. (I) Tanzimat Dönemi tiyatrosunda çeşitli konular işlenir. (II) İşlenilen konular, genellikle toplumsal boyutlu nitelikler taşır. (III) Örneğin Namık Kemal’in Zavallı Çocuk ve Gülninal adlı yapıtlarında vatan konusu işlenmiştir. (IV) Recaizade Mahmut Ekrem, Ahmet Mithat, Abdülhak Hamit, Teodor Kasap gibi sanatçılar da tiyatro alanında yapıtlar ortaya koymuşlardır. (V) Bu alanda ürün verenler klasisizm ve romantizm akımlarının etkisinde kalmıştır.
Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V
(2010-LYS)
CEVAP ANAHTARI
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23
C B D D C D A C E A E B B D E A C C C D A D C
İLGİLİ İÇERİK
SERVET-İ FÜNÛN İLE TANZİMAT ROMANININ KARŞILAŞTIRILMASI
TANZİMAT EDEBİYATI ÖĞRETİCİ METİN ÖRNEKLERİ
TANZİMAT I.DÖNEM ve II.DÖNEMİN DİL ANLAYIŞLARI
TANZİMAT II. DÖNEM SANATÇILARI
TANZİMAT EDEBİYATI (1860-1896)
