Tanzimat / Servet-i Fünun / Fecr-i Ati Edebiyatı ÖYS Soru ve Cevapları
1. "Paul Valéry 'Bir edebi eserin değeri, her kişiye göre ayrı bir yoruma meydan vermesindedir.' demiştir."
Aşağıdakilerden hangisinde Paul Valéry ile aynı anlayıştadır?(ÖYS-1982)
A) Tevfik Fikret
B) Cenap Şehabettin
C) Yahya Kemal
D) Ahmet Haşim
E) Orhan Veli
2. "Bireyci sanat anlayışı bize Edebiyatıcedide'den miras kalmıştı ve biz bunu söylemekle ortaya yeni bir görüş getirmiyorduk. Öyle ya, Edebiyatıcedidecilerin, özellikle Hüseyin Cahit'le Mehmet Rauf'un, Dr. Rıza Tevfik'le estetik konusu üzerinde tartışırken terter tepinircesine 'Güzellik görecedir, güzellik görecedir.' deyişlerinin, bizim 'Sanat kişisel ve saygıya değerdir.' sözümüzden farkı neydi?"
Bu parçada, yazarın "biz" dediği kimler olabilir?
A) Garipçiler
B) Servetlfünuncular
C) Yeni Lisancılar
D) Yedi Meşaleciler
E) Fecriaticiler
(ÖYS -1983)
3. ".......... Bunlar şiirlerinde biçim - içerik ikiliğini kaldırmaya, şiirin anlamı ile yapısını kaynaştırmaya çalışırlar, isterler ki şiirlerinde ses ve anlam ayrılmaz hale gelsin, düzyazıya çevrilemesin, ses ve anlam öylesine yoğurulsun ki anlam tek başına sıyrılıp çıkarılanlasın, şiir katıksız biçim olan müziğe yaklaşsın."
Bu yargılar, aşağıdaki şairlerden hangisinin şiirleriyle örneklendirilebilir?
A) Faruk Nafiz Çamlıbel
B) Cahit Sıtkı Tarancı
C) Orhan Veli Kanık
D) Kemalettin Kamu
E) Ahmet Haşim
(ÖYS - 1983)
4. Aşağıdakilerden hangisi Cenap Şehabettin'le Ahmet Haşim'de ortak değildir?
A) Hem şiir hem nesir alanında eser vermiş olmaları.
B) Servet-i Fünun topluluğunda yer almaları
C) "Sanat için sanat" ilkesini benimsemeleri
D) Fransız sembolistlerinden etkilenmeleri
E) Aruz ölçüsünü kullanmaları
(ÖYS -1984)
5. Ziya Paşa'ya karşı bir kırgınlığı vardı: biraz da bu kırgınlığın etkisiyle olacak Harabat'ın çıkışını iyi karşılamadı. Birinci cildi için Tahrib-i Harabat'ı ikincisi için de Takip'i yazdı.
Bu paragrafta kendisinden söz edilen kişi, aşağıdakilerden hangisidir?
A) Şinasi
B) Ahmet Vefik Paşa
C) Ahmet Mithat Efendi
D) Abdülhak Hamit
E) Namık Kemal
(ÖYS - 1986)
6. Aşağıdakilerden hangisi Ahmet Mithat Efendi ile Hüseyin Rahmi Gürpınar'ın ortak bir yönü değildir?
A) Geniş halk topluluklarına seslenmek
B) Tiyatro, roman, gezi, tarih, anı gibi değişik türlerde eserler vermek
C) Eserlerini, çağlarına göre, konuşma diliyle ve sade bir üslupla yazmak
D) "Toplum için sanat" görüşünü benimsemek
E) Romanlarında, olayın akışını kesen açıklamalara yer vermek
(ÖYS -1986)
7. Edebiyatımızda Realizm'in öncüsü olmuştur. Romanlarında aydın kişileri ve çevrelerini, hikâyelerinde ise halkın yaşayış ve âdetlerini anlatmaya çalışmıştır. Eserlerinde, alışılmış olandan ayrı bir söz dizimi vardır. Batılı roman ve hikaye tekniğine uygun, ilk başarılı örnekler onundur. Romanlarında, ruh çözümlemelerine çok önem vermiştir.
Bu özelliklerin tümüne birden sahip olan yazar, aşağıdakilerden hangisidir?
A) Recaizade Mahmut Ekrem
B) Nabizade Nazım
C) Halit Ziya Uşaklıgil
D) Yakup Kadri Karaosmanoğlu
E) Halide Edip Adıvar
(ÖYS -1985)
8. Nabizade Nazım'ın "Karabibik" adlı eseri ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) Edebiyatımızda realizmin başarılı bir örneğidir.
B) Kırsal kesim gerçeğine ilk kez değinilmiştir.
C) Romandan çok, uzun hikaye özelliklerine sahiptir.
D) Kişilerin bulundukları çevreye göre yazılmış başarılı ilk eserdir.
E) İlk psikolojik roman örneğidir.
(ÖYS - 1987)
9. Türk edebiyatında Batılı roman türünün ilk örneği olarak anılan, 1859'da Fenelon'dan, Divan Edebiyatının sanatlı, ağdalı anlatımıyla özet olarak dilimize çevrilen eser ve bu eserin çevirmeni aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir?
A) Kemalyalı Kadın - Ahmet Mithat Efendi
B) Sefiller - Şemsettin Sami
C) Emil - Ziya Paşa
D) Telemak - Yusuf Kamil Paşa
E) Robenson Hikayesi - Ahmet Vefik Paşa
(ÖYS - 1987)
10. Kimilerine göre edebiyattaki bilgiler, bilim ortamından edebiyat ortamına bir tür çeviridir. Edebiyat, bilginlerin daha önce araştırıp bulduğunu halka yayan bir araçtan başka bir şey değildir. Edebiyat yazarı, coğrafya, fizik, sosyoloji, tarih gibi erişebildiği her kaynağa uzanır. Belli sonuçları halk için yorumlamak, halka açmakla görevlidir bu tür edebiyat.
Yukarıda belirtilen edebiyat anlayışına uygun eserler veren yazarımız kimdir?
A) Namık Kemal
B) Şemsettin Sami
C) Ahmet Mithat Efendi
D) Halit Ziya Uşaklıgil
E) Yakup Kadri Karaosmanoğlu
(ÖYS - 1987)
11. Yeni bir duyarlığı yeni bir şiir akımını geliştirirken Batıyı günü gününe izlerler. Ama bir arayış döneminin bütün karışık etkilerini içerir şiirleri. Romantik, Parnasçı, Sembolisttirler. Doğuya yönelirler. Ama bir resimdir doğa onlar için. Düşle gerçek çatışması, karamsarlık, kaçış egemendir şiirlerine. Hem benimsedikleri sanat anlayışı, hem de dönemin siyasal koşulları, içine kapanık, bireyci bir şiire yönelmelerine yol açmıştır.
Bu parçada şiirlerinin ortak özelliklerinden söz edilen şairler, aşağıdakilerden hangisiyle adlandırılır?
A) Beş Hececiler
B) Tanzimatçılar
C) Yedi Meşaleciler
D) Servet-i Fünuncular
E) Milli Edebiyatçılar
(ÖYS -1987)
12. Tanzimat Dönemi şairlerinden Recaizade M. Ekrem'in çevresinde toplanan gençler, artık kendi başlarına var olmanın yollarını ararlar ve bir dergide birleşirler. Bunların arasında, sonradan romancı olarak ün kazanmış iki yazarımız da vardır.
Paragrafta sözü edilen dergi ile iki yazarımız aşağıdakilerin hangisinde bir arada verilmiştir?
A) Malumat; Hüseyin Cahit, Ahmet Rasim
B) Servet-i Fünun; Halit Ziya, Mehmet Rauf
C) Genç Kalemler; Halit Ziya, Ömer Seyfettin
D) Servet-i Fünun; Samlpaşazade Sezai, Hüseyin Cahit
E) Malumat; Mehmet Rauf, Hüseyin Rahmi
(ÖYS - 1988)
13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?
A) Edebiyat-ı Cedide sanatçıları hikâye ve romanda realizm ve natüralizm, şiirde parnasizm ve sembolizm akımlarının etkisinde kalmışlardır.
B) Tanzimat edebiyatının ilk döneminde eser veren romancılarımızda romantizm akımının etkileri görülür.
C) Edeblyat-ı Cedide sanatçıları, şiir, hikâye, roman, fıkra, makale türlerinde eser vermişlerdir.
D) Ömer Seyfettin, hikâyelerinin konularını, günlük hayattaki gözlemleriden, çocukluk anılarından ve tarihten almıştır.
E) Türk edebiyatının ilk realist eseri, Recaizade Mahmut Ekrem'in İntibah adlı romanıdır.
(ÖYS - 1989)
14. Divan edebiyatı ile Tanzimat edebiyatının karşılaştırılmasına ilişkin aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
A) Divan şiirindeki "parça güzelliği" anlayışı yerine, Tanzimat şairleri konu birliğine ve "bütün güzelliği"ne önem vermişlerdir.
B) Divan edebiyatında sanatçılar, seçkin kişiler için eser vermiş, Tazimatçılar ise halk için yazmayı amaçlamışlardır.
C) Divan edebiyatında aruz ölçüsü kullanılmış, Tanzimat edebiyatında ise aruzun yanında az da olsa hece ölçüsüne yer verilmiştir.
D) Divan nesrinde söz hünerleri gösterme, Tanzimat nesrinde ise birtakım düşünceleri halka yayma amaçlanmıştır.
E) Tanzimat nazmında, Divan edebiyatı nazım biçimleri tümüyle bırakılıp Fransız şiirinde görülen nazım biçimleri benimsenmiştir.
(ÖYS -1989)
15. 1919'da Fecr-i Ati topluluğuna katıldı. Bu topluluğun dağılmasından sonra da şiirler yazmayı sürdürdü. Şiirlerinin hepsi de aruzla yazılmıştır. Aşk ve doğa temalarını işlediği, sembolizm akımı anlayışına uygun olarak yazdığı şiirlerinde hayale ve müziğe büyük önem verdi. Güçlü şiirleri yanında değişik konuları yoğun bir dille anlatan fıkraları da vardır.
Burada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ahmet Haşim
B) Cenap Şehabettin
C) Süleyman Nazif
D) Faruk Nazif Çamlıbel
E) Yahya Kemal Beyatlı
(ÖYS -1989)
16. Aşağıdakilerden hangisi, Servet-i Fünun Edebiyatı'nın özelliklerinden biri değildir?
A) Sone, terza-rima gibi nazım biçimlerinin benimsenmesi
B) Aruz vezninin kullanılması
C) Romanlarda, olayların genellikle İstanbul dışında geçmesi
D) Nazmın nesre yaklaştırılması
E) Yabancı sözcüklerle yüklü bir dil kullanılması
(ÖYS - 1989)
17. Namık Kemal ile ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
A) Edebiyatı, düşüncelerini halka yaymak, bu yolla toplumu geliştirmek için bir araç olarak kullanmıştır.
B) Eski edebiyata karşı olduğu halde yeni düşünce ve kavramları yaymak amacıyla yazdığı şiirlerinin çoğunda, biçim ve dil bakımından eskiye bağlı kalmıştır.
C) Batı, şiirlerini tanıtmak amacıyla Fransız şairlerinden manzum çeviriler yapmıştır.
D) Edebiyattaki yerini nezir alanında özellikle makale, piyes roman, eleştiri, tarih türünde yazdığı eserler belirlemiştir.
E) Yazıda konuşma dilinin kullanılmasından yana olmuş ve özellikle tiyatrolarını oldukça sade bir dille yazmıştır.
(ÖYS - 1990)
18. Çürüyen, yozlaşan İstanbul ve bu İstanbul'un çürümüş, yozlaşmış insanları... Mithat Cemal Kuntay'ın romanından sürekli olarak bir küf kokusu gelir burnunuza. İstanbul'un birbirini izleyen üç dönemini yansıtmak isteyen yazar gözlerini hep bu kokuşmuşluğa dikmiştir. Yalnız kişisel çıkarları peşinde koşanlar, dalkavuklar jurnalcılar... Bir pislik, bir kokuşmuşluk perdesine bürünmüş olarak anlatır İstanbul'u.
Aşağıdaki şairlerden hangisi İstanbul'u, şiirlerinde bu parçada belirtilen yönleriyle yansıtmaya çalışmıştır?
A) Cenap Şehabettin
B) Tevfik Fikret
C) Mehmet Emin
D) Mehmet Akif
E) Celâl Sahir
(ÖYS - 1990)
19. Aşağıdaki şairlerden hangisi, hece ölçüsünü hiç kullanmamış, şiirlerini hep aruzla yazmıştır?
A) Ahmet Haşim
B) Yahya Kemal Beyatlı
C) Ziya Paşa
D) Ahmet Muhip Dıranas
E) Faruk Nafiz Çamlıbel
(ÖYS -1990)
20. Edebiyatımızda, nazmı nesre yaklaştırmadaki ustalığıyla tanınmış sanatçılarımız aşağıdakilerin hangisinde birlikte verilmiştir?
A) Tevfik Fikret - Yahya Kemal Beyatlı
B) Yahya Kemal Beyatlı - Ziya Paşa
C) Ahmet Haşim - Mehmet Akif Ersoy
D) Mehmet Akif Ersoy - Tevfik Fikret
E) Ziya Paşa - Ahmet Haşim
(ÖYS -1991)
21. Aşağıdakilerden hangisi Servet-i Fünuncuların şiir özelliklenden biri değildir?
A) Kafiyede, şekilden çok, ses benzerliğine önem verme
B) Konu birliği ve bütün güzelliğine önem verme
C) Nazmı nesre yaklaştırma
D) Konuyla vezin arasında bir ahenk ilgisi arama
E) Herkesin anlayabileceği bir dil kullanma
(ÖYS -1992)
22. Yeni bir duyarlığı yeni bir şiir dilini oluşturmaya çalışırken Batı'yı hemen hemen günü gününe izlemişlerdir. Şiirlerinin imgelerle yüklü sanatlı bir yapısı vardır. Özellikle benzetmeler ve sıfatlarla varlıkların gerçek görünüşlerini değiştirmeye çalışmışlardır. Aşk, doğa, aile yaşamı kişisel tedirginlik ve yakınma temalarını şiirlerinde bol bol işlemişlerdir.
Bu parçada sözü edilen edebiyat topluluğu ve onun üyeleriden biri aşağıdakilerin hangisinde birlikte verilmiştir?
A) Tanzimat - Abdülhak Hamit Tarhan
B) Servet-i Fünun - Cenap Şehabettin
C) Garipçiler Orhan Veli Kanık
D) Milli Edebiyat - M. Emin Yurdakul
E) Cumhuriyet Dönemi - Faruk Nafiz Çamlıbel
(ÖYS - 1993)
23. Aşağıda verilen bilgilerden hangisi Şinasi'ye ait değildir?
A) Dil ve edebiyat üzerine görüşlerini Londra'da çıkan Hürriyet gazetesinde yayımladığı "Şiir ve İnşa" makalesinde anlatmıştır.
B) Şiirlerinde konu birliğine ve bütün güzelliğine önem vermiştir.
C) Fransızcadan manzum olarak Türkçeye çevirdiği bazı şiirleri, asıllarıyla birlikte Tercüme-i Manzume adlı bir kitapta toplanmıştır.
D) Batı edebiyatı yolunda eser veren ilk Türk sanatçısıdır.
E) Düşüncelerini yalın ve açık bir anlatımla söylemeye, konuşma dilini yazı dili haline getirmeye çalışmıştır.
(ÖYS - 1993)
24. O güne kadar yazınımızda anı, yazınsal değerde bir tür değildi. Modern anlamda romancılığımızın kurucusu sayılan yazarımız, ilk kez yazınsal değerde anılar yazmıştır. Hem yazınsal, hem siyasal nitelikte olan bu anılarını dokuz ciltte toplamış ve kırk yılı kapsayan ilk beş cildine "Kırk Yıl" adını vermiştir.
Bu parçada aşağıdaki yazarların hangisinden söz edilmektedir?
A) Hüseyin Rahmi Gürpınar
B) Recaizade Mahmut Ekrem
C) Yakup Kadri Karaosmanoğlu
D) Reşat Nuri Güntekin
E) Halit Ziya Uşaklıgil
(ÖYS - 1993)
25. Aşağıdaki şairlerden hangisi, toplum sorunlarını tartışmak, bunlarla ilgili düşüncelerini açıklamak için sanatı bir araç olarak kullanmıştır?
A) Recaizade Mahmut Ekrem
B) Tevfik Fikret
C) Abdülhak Hamit
D) Cenap Şehabettin
E) Ahmet Haşim
(ÖYS - 1994)
26. Divan edebiyatı ile Servet-i Fünun edebiyatının ortak bir özelliğini belirten yargı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Dil, yabancı sözcükler ve yabancı dil kurallarıyla yüklüdür.
B) Arap ve Fars edebiyatlarından alınan, kaside, kıta, mesnevi gibi nazım biçimleri kullanılmıştır.
C) Konu ile ölçü arasında bir uyum olmasına özen gösterilmiştir.
D) Uyağın göz için değil, kulak için olduğu görüşü egemendir.
E) Beyit başlıbaşına bir bütün sayılmış ve düşünceleri anlatan cümleler bir beyitiçinde tamamlanmıştır.
(ÖYS -1994)
27. Bu sanatçımızın adı anılınca öteki dallarda verdiği ürünlerden çok, şiiri gelir akla. Şiirlerinde değişik dönemler vardır. Gençlik yıllarında biçim ve içerik yönünden eski şiirin izinde yürürken, Şinasi ile tanıştıktan sonra asıl yolunu bulmuştur. Şiirlerde eski biçim yine sürmüş ama içerik değişmiştir. Özellikle de sosyal konulara ağırlık vermiştir. Ancak vatan ve özgürlük aşkını dile getiren şiirleriyle daha çok tanınır.
Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ziya Paşa
B) Cenap Şehabettin
C) Namık Kemal
D) Recaizade Mahmut Ekrem
E) Tevfik Fikret
(ÖYS-1995)
28. Onun tiyatro eserleri, sahne tekniği açısından zayıf olduğu gibi dil açısından da oynanmaya elverişli değildir. Piyeslerinin bir bölümü manzum, bir bölümü nesir bir bölümü de nazım - nesir kanşık olarak yazılmıştır. Bunların birkaçının konusu günlük hayattan alınmış fakat çoğunda tarihi bir olay işlenmiştir.
Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Abdülhak Hamit
B) Muallim Naci
C) Şinasi
D) Ahmet Vefik Paşa
E) Şemsettin Sami
(ÖYS - 1995)
29. "Namık Kemal, "Şıpsevdi" romanında, Meftun Bey'in kişiliğinde alafrangalık modasının, devrin gençleri üzerinde yaptığı gülünç ve yakıcı etkiyi anlatır.
Bu cümledeki bilgi yanlışı aşağıdakilerin hangisinde belirtilmiştir?
A) "Şıpsevdi" romanı Namık Kemal'in değil, Hüseyin Rahmi'nindir.
B) Alafrangalığın olumsuz etkileri "Şıpsevdi" romanında değil, "intibah" romanında işlenmiştir.
C) "Şıpsevdi" roman değil, bir tiyatro eseridir.
D) "Şıpsevdi" romanının konusu, alafrangalığın yerilmesi değil, görmeden evlenme geleneğinin yerilmesidir.
E) Romanın kahramanı Meftun Bey değil,Ali Bey'dir.
(ÖYS - 1996)
Cevap Anahtarı: 1)D 2) E 3) E 4)B 5)E 6)B 7)C 8)E 9)D 10)C 11)D 12) B 13) E
14)E 15)A 16)C 17)C 18)B 19)A 20)D 21)E 22)B 23)A 24)E 25)B 26)A 27)C 28A 29)A
