ÖYS EDEBİYAT SORULARI

 Milli Edebiyat / Cumhuriyet Dönemi Edebiyatı ÖYS Soru ve Cevapları

1. Bir yazar şöyle diyor: "Nerede bir edebiyatın başladığını görsek, orada sokağın yazı masası ile birleştiğini görürüz. Malherbe sokağı dinledi. Dickens sokağı edebiyata soktu. Bir romanında geçen 'sokağın anahtarı' sözü bu yazarın sanatını anlatmaya yeter. Puşkin'de de sokağın anahtarı vardı. Bize gelince, bu sihirli anahtar çoğu yazarımızın eline hiçbir zaman geçmedi."

Yazarın "sokağın anahtarı" sözü ile anlatmak istediği özellik aşağıdaki yazarlardan hangisinde vardır?

A) Recaizade M. Ekrem

B) Namık Kemal

C) Halit Ziya

D) Hüseyin Rahmi

E) Mehmet Rauf

2. "1911 yılında, o zaman bizim olan Selanik'te, Ömer Seyfettin ve Ali Canip'in çıkardıkları Gene Kalemler dergisinin edebiyat tarihimizde büyük bir önemi vardır.

Bu derginin edebiyat tarihimizdeki önemi nereden kaynaklanmaktadır?

A) Yazarlarının, sanatta "toplumculuk" fikri savunmalarından

B) "Sade Türkçe"nin bir dava olarak ilk kez bu dergide ele alınmış olmasından

C) Milli edebiyat döneminin ilk yayın organı olmasından

D) Ömer Seyfettin'in sade Türkçe ile yazdığı hikayelerinin yayımlandığı bir dergi olmasından.

E) Bugünkü ulusal sınırlarımız dışında yayımlanan Türkçe, edebi ve bilimsel birdergi olmasından

(ÖYS - 1982)

3. Şiirlerinde sonsuzluğa ulaşma duygusu, ölüm kaygısı, aşk ve lirizm başlıca temalar olarak görülür. Eski şiiri günümüzde de yaşatmış bir şairdir. İstanbul'un doğa güzelliklerini yansıtan bir şair olarak tanınmıştır. Divan şiirini çağdaş bir yorumla veren şiirleri de vardır.

Yukarıda sözü edilen şair kimdir?

A) Yahya Kemal Beyatlı

B) Ahmet Haşim

C) Faruk Nafiz Çamlıbel

D) Ahmet Hamdi Tanpınar

E) Cahit Sıtkı Tarancı

(ÖYS -1988)

4. Tanzimat'tan Cumhuriyet sonrasına uzanan bir zaman dilimini romanına konu edinmiştir. Büyük değişimlerin ve bunalımların yer aldığı bu zaman dilimi içinde, kuşaklar arasındaki görüş farklılıklarını ve çatışmaları, halk - aydın çelişkisini işlemiştir. Öyle ki tarihsel ve sosyal olayları yansıttığı romanları birbirini bütünleyen bir zincirleniş içinde, çağdaş, siyasal ve sosyal tarihimizin panoramasını vermektedir.

Bu yargılarla değerlendirilen yazar, aşağıdakilerden hangisidir?

A) Refik Halit Karay

B) Hüseyin Rahmi Gürpınar

C) Reşat Nuri Güntekin

D) Yakup Kadri Karaosmanoğlu

E) Halide Edip Adıvar

(ÖYS - 1989)

5. İlk şiirlerini Dergâh ile Milli Mecmua'da yayımladı. Hecenin beş şairine bağlanmayarak sanatını tek başına kurdu. Içtenlikli ve ince, duygusal yönü ağır basan memleket şiirleriyle tanındı; hece ölçüsüne yeni olanaklar aradı. Halk edebiyatıyla ilgili kimi çalışmalarda bulundu. Şiirleri "Şiirler" adlı kitapta toplandı. "Koçyiğit Köroğlu", "Köşebaşı" gibi piyesleri, tiyatrolarda ilgiyle izlendi.

Burada sözü edilen sanatçı, aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ahmet Hamdi Tanpınar

B) Faruk Nafiz Çamlıbel

C) Orhan Seyfi Orhon

D) Enis Behiç Koryürek

E) Ahmet Kutsi Tecer

(ÖYS - 1990)

6. Dilde sadeleşme hareketi, "Yeni Lisan" adıyla aşağıdaki edebiyat dönemlerinin hangisinde yer almıştır?

A) Tanzimat 

B) Servet-i Fünun

C) Fecr-i Ati 

D) Milli Edebiyat

E) Cumhuriyet

(ÖYS- 1990)

7. Aşağıdakilerden hangisi M. Emin Yurdakul, Ziya Gökalp ve Ömer Seyfettin'in ortak özelliğidir?

A Fecr-i Ati topluluğuna dahil olmaları

B) Genç Kalemler hareketinin başında bulunmaları

C) Hem nesir hem de nazım alanında eser vermeleri

D) Fikir adamı kişiliklerinin, sanatçı kişiliklerinden güçlü olması

E) Türkçülük akımının öncüleri sayılmaları

(ÖYS - 1991)

8. Halk şiirimizin güçlü, soluklu bir şairidir. Kendini yedi yaşından itibaren saza, söze, şiire, türküye vererek dış dünyasının karanlığını, gönül dünyası ile aydınlatmıştır. Gönül gözüyle yazdığı şiirlerinde birlik, beraberlik, yurt sevgisi, güzellik, gurbet, ayrılık duygularını dile getirmiştir.

Bu parçada tanıtılan şair aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yunus Emre 

B) Pir Sultan Abdal 

C) Karacaoğlan 

D) Aşık Veysel 

E) Dadaloğlu

(ÖYS -1991)

9. Uyandım baktım ki sabah 

Güneş vurmuş içime 

Kuşlara yapraklara dönmüşüm 

Pır pır eder durur, bahar rüzgarında

Bu dizeler Orhan Veli'nin şiirine özgü aşağıdaki niteliklerden hangisine örnek gösterilebilir?

A) Edebi sanatlara yer vermemesine

B) Nükteli bir söyleyişi yeğlemesine

C) Doğa betimlemesine başvurmasına

D) Ölçü ve uyağa öem vermemesine

E) Toplumsal sorunlara değinmesine

(ÖYS -1992)

10. Çağdaş Batı şiiriyle eski Türk şiirinin bileşimini gerçekleştirerek aruz ölçüsünü yaşayan Türkçeye uygulamış, geçmiş değerlere bağlı, kendine özgü bir şiir geliştirmiştir. Hece-aruz tartışmalarının en güçlü dönemlerinde, hece ölçüsünü küçümseyip, şiir için ölçünün esas değil, sadece bir araç olduğuna inanarak biri dışında bütün şiirlerini aruz ile yazmıştır.

Bu şair aşağıdakilerden hangisidir?

A) Muallim Naci

B) Yahya Kemal

C) Ahmet Haşim

D) Mehmet Akif

E) Tevfik Fikret

(ÖYS - 1993)

11. Yazar, eserde karagöz ve ortaoyunu hakkında oldukça ayrıntılı bilgi verirken çocukluğunda gittiği bu oyunlardan edindiği izlenimlerden yararlandığını şöyle anlatıyor: "Ramazan gecelerinde Ahmet Ağa, beni karagöz ve ortaoyunu izlemeye götürüyordu. Bunlar, Üsküdar'da büyük bir kahvede oynanırdı. Kız, erkek alay alay çocuk, hatta büyükler kahvenin bahçesine dolardı. İlkin 'Soytarının Kızı' adıyla ve İngilizce olarak basılan eserimdeki Kız Tevfik tipi, bu akşamların bende bıraktığı izlenimlerden çok şey almıştır."

Bu paragrafta sözü edilen yazar ve eseri aşağıdakilerin hangisinde bir arada verilmiştir?

A) Peyami Safa - Dokuzuncu Hariciye Koğuşu

B) Reşat Nuri - Yaprak Dökümü

C) Halide Edip - Sinekli Bakkal

D) Reşat Nuri - Çalıkuşu

E) Halide Edip - Tatarcık

(ÖYS - 1993)

12. Şiir, öykü, roman, deneme ve edebiyat tarihi alanlarında yapıtlar vermiş, çok yönlü bir yazardır. Daha çok sembolist akıma girebilecek, ahenkli ve orijinal hayallerle yüklü şiirler yazmıştır. Hikâyelerinde insan ruhunun temeli saydığı bilinçaltına ve rüyalara geniş yer vermiştir. Romanlarında bu öğelerle birlikte, tarihsel, toplumsal konuları da ele almıştır.

Bu parçada sözü edilen yazar aşağıdakilerden hangisidir?

A) Yakup Kadri Karaosmanoğlu

B) Abdülhak Şinasi Hisar

C) Ahmet Hamdi Tanpınar

D) Namık Kemal

E) Hüseyin Rahmi Gürpınar

(ÖYS -1994)

13. Nurullah Ataç'la ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?

A) Eleştiri türünün gelişmesine önemli katkılarda bulunmuştur.

B) Dilimizin özleşmesine öncülük etmiştir.

C) Konuşma dilindeki devrik cümlenin yazıda da kullanılmasını yaygınlaştırmaya çalışmıştır.

D) Yaşadığı dönemde deneme türünün başarılı bir temsilcisi olmuştur.

E) Öykü alanında da ürünler vermiştir.

(ÖYS - 1995)

14. Yazarın ilk romanıdır. Gerçekçi bir eserdir. Üç ayrı kuşak arasındaki görüş, duygu ve yaşayış ayrılıkları üzerinde durulur. Bu ayrılıklar yüzünden ailenin çözülüşü gösterilir. Hikâye ve roman edebiyatımızın geleneksel temalarından biri olan aşırı batı hayranı züppe tipi, başarılı bir biçimde çizilir.

Bu parçada sözü edilen eser ve yazar aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir?

A) Felatun Bey ile Rakım Efendi - Ahmet Mithat Efendi

B) Kiralık Konak - Y. Kadri Karaosmanoğlu

C) Rahim Bey ve Biz - A. Şinasi Hisar

D) Şıpsevdi - H. Rahmi Gürpınar

E) Ayaşlı ve Kiracıları - Memduh Ş. Esendal

(ÖYS - 1995)

15. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?

A) Hayriyye, 17. yy. şairlerinden Nabi'nin mesnevi biçiminde yazdığı, öğüt veren, sosyal didaktik bir yapıttır.

B) Cihannüma adlı eserin sahibi Kâtip Çelebi, batılı anlamda bilime değer veren ilk düşünürlerimizdendir.

C) Realizm ve Natüralizim roman ile hikâyede, Pamasizm ise şiirde gerçekçilik demektir.

D) H. Rahmi Gürpınar, tiyatro ve romanlarında Anadolu halkının törelerini, inanışlarını, dilini alaysamalı bir anlatımla vermiş Tanzimat dönemi yazarlarımızdandır.

E) Cumhuriyet döneminde yetişen halk şairi Âşık Veysel'in şiirleri "Dostlar Beni Hatırlasın" adlı kitapta bir araya getirilmiştir.

(ÖYS - 1995)

16. İlk şiirlerinde duygusal, bireysel, romantik bir tutumu vardır. Anlatımı lirik, dili durudur. Daha sonraki şiirleri asıl şiirlerinin şaşırtıcı öncüleridir. O sıralarda etkilendiği gerçeküstücülerin şiirleri gibi ölçüsüz ve uyaksızdır. Geleneksel şiirle, edebi sanatlarla, şairanelikle, ölçü ve uyağın sağladığı mekanik ahenkle her türlü bağı koparmıştır. Her türlü sözcüğün şiire girebileceğini göstermiştir. Kimi şirlerinde bir alay sezilir.

Bu parçada sözü edilen şair aşağıdakilerden hangisidir?

A) Ahmet Haşim

B) Yahya Kemal

C) Orhan Veli

D) Ahmet Hamdi Tanpınar

E) Cahit Sıtkı

(ÖYS -1995)

17. Aşağıdakilerden hangisi "hecenin beş şairi"nden biri değildir?

A) Yusuf Ziya Ortaç

B) Faruk Nafiz Çamlıbel

C) Halit Fahri Ozansoy

D) Enis Behiç Koryürek

E) Kemalettin Kamu

(ÖYS - 1996)

18. Temel düşünceleri, yazı dilini konuşma diline yaklaştırmaktı. Bu amaçla İstanbul ağzı örnek alındı. Tamlamalar sadeleştirildi; Türkçeleşmiş yabancı sözcüklere pek dokunulmadı. Bu yolla yepyeni, pırıl pırıl bir Türkçe doğdu. Böylece Osmanlıcadan ulusal dile bir geçiş sağlandı.

Türk dilinde yukarıda sözü edilen yeniliği gerçekleştirenlere ne ad verilir?

A) Tanzimatçılar

B) Edebiyat-ı Cedideciler

C) Genç Kalemler

D) Garipçiler

E) İkinci Yeniciler

(ÖYS - 1996)

19. Yakup Kadri Karaosmanoğlu, toplumumuzun Tanzimattan günümüze değin geçirdiği aşamaları, çalkantıları romanlarında göstermeye çalışmıştır. Örneğin Hep O Şarkı'da Abdülaziz dönemini, Bir Sürgün'de II. Abdülhamit dönemini ve Jön Türkleri,............... adlı romanında mütareke dönemi İstanbulu'nun bozukluk ve çöküntülerini, ............... adlı romanında Kurtuluş savaşı yıllarında aydın - halk ilişkilerini işlemiştir.

Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?

A) Panorama, Yaban

B) Nur Baba, Ankara

C) Hüküm Gecesi, Kiralık Konak

D) Sodom ve Gomore, Yaban

E) Panorama, Ankara

(ÖYS - 1996)

Cevap Anahtarı: 1)D 2)B 3)A 4)D 5)E 6)D 7)E 8)D 9)D 10)B 11)C 12)C 13)E 14)B 15)D 16)C 17)E 18)C 19)D