CUMHURİYET DÖNEMİNDE TİYATRO
Bu dönemde tiyatro ile ilgilenen sanatkâr sayısının çokluğu, konu yelpazesinin genişliği ve sahneleme imkânlarının fazlalığı bu türün zirve dönemini yaşamasını sağlamıştır.
1. Olay örgüsü insana özgü bir gerçekliği ifade etmek üzere düzenlenir.
2. Toplumdaki değer çatışması somutlaştırıldı.
3. Osmanlı tarihine özgü önemli şahsiyetler ve olaylar yorumlanır.
4. Adet ve geleneklerden yararlanılır.
5. Sosyal sorunları sergileyen olay ve kişilere önem verilir.
6. Aile başta olmak üzere sosyal kurumlardaki her türlü değişme sahnede gösterilir.
7. Geleneksel seyirlik oyunları toplumcu gerçekçi bir tavırla yorumlanır.
MUHSİN ERTUĞRUL
1. 30 Temmuz 1910’da Burhanettin Kumpanyası’nda sahneye çıktı ve Othello, Hamlet piyeslerini oynadı.
2. Halide Edip’in librettosunu yazdığı, Vedi Sabar’ın bestelediği “Kenan Çobanları” operasını yazdı.
3. İlk sesli Türk filmi olan İstanbul Sokakları’nda ve “Bir Millet Uyanıyor” filmlerini çeken Ertuğrul, bu dönemde operetlerle revülere ağırlık verdi.
4. Ekim 1971’de Cumhuriyet tarihinde ilk kez bir sanatçıya, Muhsin Ertuğrul’a Devlet Kültür Armağanı verildi.
5. Şehir Tiyatroları Genel Sanat Yönetmenliğine atandığında 82 yaşında olan Ertuğrul, semt tiyatrosu, öğle tiyatrosu, gezici tiyatro gibi çeşitli uygulamalarla yeni bir tiyatro seferberliği başlattı ancak iç çekişmeler üzerine 1976’da görevi bıraktı
6. Çağdaş Türk Tiyatrosunun temeli atan ve geliştiren Muhsin Ertuğrul, 29 Nisan 1976’da İzmir’de kalp krizi sonucu öldü.
7. Ölümünden bir ay önce Ege üniversitesi Senatosu, Türk tiyatro ve sinemasına yaptığı hizmetler nedeniyle Ertuğrul’a “fahri doktor” unvanı vermiştir.
HALDUN TANER (1916-1986)
1. Öykü ve tiyatro alanındaki eserleriyle tanınmıştır.
2. Gücünü gözlem, mizah ve yergiden alan konuları büyük şehrin tipik ve türedi yaşamlarından gelme öyküler yazmıştır.
3. Canlı, nükteli, meddah konuşmaların Kaçan kahramanlarını kendi ağızlarıyla konuşturan bir anlatımı vardır.
4. Sanatçı son zamanlarında epik tiyatrolar da yazmıştır.
ÖYKÜ: Yaşasın Demokrasi, Şişhane’ye Yağmur Yağıyordu, Ayışığında Çalış-kur, Konçinalar
OYUN: Keşanlı Ali Destanı, Gözlerimi kaparım Vazifemi Yaparım, Dev Aynası
NECATİ CUMALI (1921-2001)
1. Günümüz şair ve yazarlarından olan Necati Cumalı, şiirleriyle ün kazandıktan sonra hikâye, roman, tiyatro türlerinde de yazmıştır.
2. Şiirlerinde yaşama sevinci, aşk, sevgi, temalarını işleyen sanatçı öykü ve romanlarında Anadolu halkının sorunlarına eğilir.
3. Süssüz, mecazsız, iç ve dış gözlemeleri başarı ile yansıtır.
ŞİİR: Kızılçullu Yol, Harbe Gidenin Şarkıları, Güzel Aydınlık, Denizin İlk Yükselişi, İmbatla Gelen, Güneş Çizgisi, Yağmurlu Deniz, Aç Güneş Bozkırda Bir Atlı, Yarasın Beyler
ÖYKÜ: Yalnız Kadın, Susuz Yaz, Ay Büyürken Uyuyamam, Makedonya
ROMAN: Yağmurlar ve Topraklar, Acı Tütün, Aşk da Gezer Tütün Zamanı
OYUN: Mine, Boş Beşik, EZik OTlar, Vur Emri, Susuz Yaz, Nalınlar, Aşk Duvarı, Gömü, Bakanı Bekliyoruz, Yaralı Geyik
TURAN OFLAZOĞLUI(1932-…)
1. Lise ve üniversite eğitimini İstanbul’da yapmıştır.
2. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Felsefe bölümünü bitirmiştir.
3. İngiliz Edebiyatı sertifikasını almıştır. Amerika’da Washington Üniversitesi’nde tiyatro dersleri görmüştür.
4. Oflazoğlu için tarihi oyun yazarı diyebiliriz.
5. Slogan Tiyatrosuna karşıdır.
6. Oyunlarının muhtevasını nereden alırsa alısın hayatı anlatmıştır.
7. Tiyatroyu eski Yunan kaynaklarından öğrenmiştir.
8. Batı, Halk, Divan edebiyatının sentezini yapmıştır.
9.Oyunlarını üç küme de toplayabiliriz.
a. Konusunu köyden alanlar: Keziban, Allah’ın Dediği Olur, Elif Ana
b. Konusnu tarihten Alanlar, Deli İbrahim, lV. Murat, Genç Osman, Kösem Sultan, Cem Sultan, Bizans Düştü Fatih, Yine Bir Gülnihal
c. Sembolik Olanlar: gardiyan, Dörtbaşımamur, Şahin Çakır Pençe, Güzellik ile aşk.
GÜNGÖR DİLMEN
1. 1959 Sinema-Tiyatro Dergisi’nin açtığı yarışmada, yazdığı tek perdelik oyun Midas’ın Kulakları ile birincilik ödülünü kazandı.
2. 1960’da İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Klasik Filoloji bölümünden mezun olmuştur.
3. Halen İstanbul üniversitesi Devlet Konservatuvarı Tiyatro Bölümü’nde öğretim görevlisi olarak çalışmaktadır.
Ayak Parmakları, Avcı Karkap, Maymun Lokantası, Kurban, Bağdat Hatun, Galile'nin Günahları, Osmanlı Dram Kumpanyası , Hâkimiyet-i Milliye Aş Evi, Aşkımız Aksaray’ın En Büyük Yangını,Ben Anadolu, Deli Dumrul, Midas'ın Altınları, Midas'ın Kör Düğümü, Akad'ın Yayı, Troya İçinde Vurdular Beni
REFİK ERDURAN
1. Gazeteci ve oyun yazarıdır.
2. İstanbul’da doğru, Robert Koleji’ni bitirip yurt dışına gitti.
3. Yüksek öğrenimini tiyatro tarihi ve dramatik edebiyat alanında ABD’de yaptı.
4. Yurda döndükten sonra İstanbul’da Çağlayan Yayınevi’ni kurdu.
5. Tiyatro eleştirileri, mizah hikâyeleri yazdı, fıkra yazarlığı yaptı.
6. Sırp faşistlerine karşı sembolik direniş göstermek amacıyla1995’te Bosna’ya giderek Kar kuğular adlı seçkin birliğe katıldı.
7. Atatürk’ün toplumu yeniden yapılandırmada kırdığı sürat rekorunu anlatan Metamorfoz senaryosu da filme çekildi.
OYUN: Yağmur Duası, Gülerek, Karayar Köprüsü, Cengiz Han’ın Bisikleti, Ayı Masalı Direkler Arasında, canavar Cafer, Gülerek, Domuz, Er Oyunu, Kavşak
RECEP BİLGİNER
1. 1922 yılında Adana’da dünyaya geldi.
2. Gazetecilik yaptı. Vatan gazetesinde yazdı.
3. Şiir ve tiyatroyla uğraştı.
4. Bir süre İstanbul Şehir Meclisi’nde görev yaptı.
5. Daha sonra tarihsel konulu oyunlar yazmaya başladı.
6. Yunus Emre İlme Hizmet Vakfı Ödülü ile Türk Dil Kurumu Oyun ödülü sahibidir.
OYUN: İsyancılar, Sarı Naciye, Yunus Emre, Mevlana, Politikada Bir Sarı Çizmeli, Hapisliğim, İnsan Bir Düşüncedir, Hapiste Bir Gazeteci, Zenginler Hükümeti, Soruların Gündeminde, Unutulmasınlar Diye.
ORHAN ASENA
1. Edebiyata lise yıllarında başlayan yazar, uzun süre şiirler yayınladıktan sonra, kendini tamamen tiyatroya verdi.
2. Psikolojik ve toplumsal alanları da kapsayan konuları eserlerinde ele almıştır.
3. Çeşitli ödüller aldı. 2011 ‘de öldü.
OYUN: Tanrı ve İnsanlar, Hürrem Sultan, Tohum ve Toprak, Fadik Kız, Simavlı Şeyh Bedrettin, Atçalı Kel Mehmet, Ölü Kentin Nabzı
ÖZDEMİR NUTKU
1. Almanya’da Gottingen Üniversitesi’nin Tiyatro Bölümü’nü bitirdi.
2. Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi’ne öğretim görevlisi olarak girdi.
3. 1955’te “Mavi Hareketi”ne katıldı. “Mavi” dergisinin yönetmenliğini yaptı.
4. Türk Dili, Yeni Dergi, Ulus, Milliyet, Milliyet Sanat Dergisi gibi dergi ve gazetelerde tiyatro eleştirileri ve araştırmaları yazdı.
ŞİİR: Eller
OYUN: Savaş Oyunu
