YENİLEŞME DÖNEMİ TEST-3
1. Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat edebiyatında gazetenin işlevlerinden biri değildir?
A) Kamuoyunu etkilemek
B) Ülkeyi ekonomik olarak geliştirmek
C) Yeniliklerden herkesi haberdar etmek
D) Güncel gelişmeler konusunda halkı aydınlatmak
E) Yabancı devletler ve o devletlerde olup bitenler hakkında halkı bilgilendirmek
2. Tanzimat Dönemi öğretici metinleriyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Gazete etrafında şekillendiği görülür.
B) Makale, tenkit gibi türler kullanılmıştır.
C) Düşünce ve duygularda toplum yararı ön plandadır.
D) Daha çok, dinî, ahlaki konular işlenmiştir.
E) Genellikle hak, adalet, eşitlik, özgürlük, hukuk gibi kavramlar etrafında oluşmuştur.
3. Batı medeniyeti etkisinde gelişen Türk edebiyatının dönemleri aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla verilmiştir?
A) Millî Edebiyat - Servet-i Fünûn - Fecr-i Âti - Tanzimat
B) Fecr-i Âti - Servet-i Fünûn - Millî Edebiyat - Tanzimat
C) Tanzimat - Servet-i Fünûn - Fecr-i Âti - Millî Edebiyat
D) Millî Edebiyat - Tanzimat - Fecr-i Âti - Servet-i Fünûn
E) Servet-i Fünûn - Tanzimat - Fecr-i Âti - Millî Edebiyat
4. (I) Tanzimat Dönemi Türk edebiyatı, Batı etkisinde Türk edebiyatının başlangıcını oluşturması bakımından önem taşır. (II) Çünkü bu dönemde Batı edebiyatındaki roman, hikâye, şiir, tiyatro, anı ve gezi yazısı gibi türler ilk defa Türk edebiyatına girmeye başlar. (III) Batılı sanatçıları örnek alan Tanzimatçılar, edebiyat yapıtları aracılığıyla toplumun eğitilmesine ve bilinçlendirilmesine önem verir. (IV) Söz konusu dönemde çıkan gazeteler edebiyatın yaygınlaşmasında büyük rol oynar. (V) Bu dönemde yanlış Batılılaşma, yanlış eğitim, esaret gibi toplumsal temalar üzerinde durulur.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı yapılmıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V
5.Aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?
A) Her yazarın ideolojisi, hayata bakışı farklı olduğundan dönemin olayları onlarda aynı etkiyi bırakmaz.
B) Bir edebi eserde zihniyet kavramıyla kastedilen bir dönemin sosyal, siyasî, kültürel, askerî yaşantısının yansıtılmasıdır.
C) Felsefe, sosyoloji ve psikolojide soyut olarak dile getirilen düşünceler, edebi eserlerde insan yaşantısıyla birleşerek somutlaşır.
D) Edebiyat, insanı ve toplumu değişik yönleriyle inceleyen psikoloji, sosyoloji, tarih, felsefe gibi bilim dallarıyla da yakından ilişkilidir.
E) Toplumun bir bireyi olan her sanatçı, eserlerinde yaşamda olup bitenleri ele almakla yetinmez, toplumsal sorunlara çözüm de üretir.
6.Halide Edip Adıvar “Sinekli Bakkal”,Yakup Kadri Karaosmanoğlu “Bir Sürgün”, Mithat Cemal Kuntay “Üç İstanbul”, Nahit Sırrı Örik “Abdülhamit Düşerken” Abdülhamit dönemini canlı tablolarla ele alan romanlardır.
Bu örnekler aşağıdaki yargılardan hangisini destekler niteliktedir?
A) Sosyal-siyasal değişimler ve gelişmeler edebiyata da yansır.
B) Edebi eser her dönemde topluma yön vermiştir.
C) Düşünce akımları edebiyat aracılığıyla topluma yerleşir.
D) Fikirlerin doğup gelişmesinde edebiyatın katkısı büyüktür.
E) Edebiyatçı yaşam gerçeğini olduğu gibi değil, kurgulayarak verir.
7.Edebî metinler yazıldığı dönemin zevk, anlayış ve problemlerine kayıtsız kalamaz. (II) Metni oluşturan temel ögeler arasında dönemin zihniyeti, metne değişik şekillerde yansır. (III) Dönemin zihniyeti, sosyal şartlar ve yazarın kişisel özellikleri iç içe girerek metinde bütünleşir. (IV) Bu bakımdan bir edebi eserde sanatçının duygu ve düşüncelerinden bir iz aramak yanlış olur. (V) Bunlardan başka, tercih edilen estetik beğeniler, temalar, yapı, kullanılan dil özellikleri de metinde dönemini yansıtarak temsil eder.
Bu parçada numaralı cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı yapılmıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
8. Olguculuk olarak da bilinen ……, metafiziğin karşısında yer alır. Buna göre kesin ve sağlam bilgilere deney ve gözlemler yardımıyla ulaşmak mümkündür. Deneyden başka bir şeye güvenme, insanın yanılgıya düşmesine neden olur. Ayrıca insan düşüncesi mutlak gerçeği kavrayamaz, ancak olaylar arasındaki ilişkileri bulabilir.
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) pozitivizm
B) sürrealizm
C) empresyonizm
D) rönesans
E) egzistansiyalizm
9. Osmanlı, aldığı topraklardaki insanların kendi kültürlerine ve inanç değerlerine göre yaşamasına izin vermiştir. Osmanlı’da kilise, cami ve sinagog yüzlerce yıl hep yan yana durmuştur.
Bu anlatılanlar Osmanlı’nın hangi yönünü öne çıkarmaktadır?
A) Deneyimini
B) Planlamasını
C) Askerî gücünü
D) Ulusallığını
E) Hoşgörüsünü
10. Osmanlı Devleti’nde yenileşme ve çağdaşlaşma sürecindeki ilk ciddi çabalar III. Selim ile başlar, II. Mahmut ile sürer. 1789 yılında Fransız ihtilalinden de etkilenen III. Selim tahta çıkınca Nizam-ı Cedit, yani “yeni düzen” adı altında Batılı anlamda reformlar yapmaya başlar. Çeşitli yenileşme girişimleri II. Mahmut döneminde de sürer. Osmanlı Devleti’nin siyasal, toplumsal ve ekonomik yapısını Batılı anlamda düzenlemek amacıyla gerçekleştirilen reformlar 1839 tarihli Tanzimat Fermanı’yla somutlaşır. Modernleşme tarihimizin dönüm noktası olan Tanzimat, gerek yönetim alanında gerekse toplumsal yaşamda çok büyük yenilikler getirir.
Bu parçadan aşağıdaki yargılardan hangisi çıkarılamaz?
A) Osmanlı’da ilk yenileşme girişimlerinin III. Selim döneminde başladığı
B) Tanzimat’ın, Osmanlı Devleti’nin çağdaşlaşmasında önemli bir yerinin olduğu
C) III. Selim’in Batılı tarzda yenilikler yapmasında Fransız devriminin etkili olduğu
D) Kılık kıyafet alanındaki ilk yeniliklerin II. Mahmut döneminde yapıldığı
E) Tanzimat’ın Osmanlı’nın farklı alanlarında yenilikler getirdiği
11.Osmanlı’da 17. yüzyıldan itibaren tahta çıkan padişahlar, devlet işlerinde deneyimden yoksun oldukları için ordunun başında sefere çıkmadılar. Şehzadelerin sancak beyi olarak sancaklara gönderilmesinden vazgeçildi. Bu yüzden şehzadeler, devlet işlerinde yeterli bilgi ve deneyim sahibi olamadan hükümdar oldular. Bu durum saray kadınlarının, saray ağalarının ve ulemanın devlet yönetiminde etkili olmalarına neden oldu. Yaşamsal öneme sahip devlet makamları rüşvet ve iltimasla dağıtılır oldu.
Yukarıda Osmanlı Devleti’ndeki bozulmalar anlatılmıştır. Bu bozulmalar Osmanlı’nın hangi alanında görülmüştür?
A) Askerî B) Yönetim C) Sosyal D) Eğitim E) Kültür
12. Edebiyat dünyayı, dünyadaki hayatı yeniden kurar. Kelimelerle kurulan o metin ne o dünyanın ne de hayatın kendisidir; yeni, başka bir varlıktır. Orada, bizim hayatımızın dışında bir hayat, bizim bildiğimizden tamamen ayrı bir dünya vardır. Biz o dünyaya adım atıp oradan kendi dünyamıza bakarız.
Bu parçada edebî eserle ilgili olarak vurgulanmak istenen nedir?
A) Okurun edebî eserle arasına mesafe koyduğu
B) Edebî eserin kurgu ürünü olduğu
C) Edebiyat hayatın gerçeklerini ortaya koyar.
D) Edebî eserin kelimelerle oluşturulduğu
E) Okurun edebî eserde kendini bulduğu
13. Tanzimat’tan sonra gelişen yeni Türk edebiyatının en önemli özelliği sosyal ve siyasi konularla kaynaşmış olmasıdır. Tanzimat Fermanı’nın getirdiği serbest ortamda kaynağını Batı’dan alarak gelişen siyasi ve sosyal gelişimler kısa süre içinde edebiyatla ta da tesirini gösterir ve böylelikle 1860’lardan itibaren sosyal ve politik hüviyetli "modern” bir edebiyat doğar. Osmanlı aydınlarının, Batı medeniyetinin gereklerini geniş halk topluluklarına anlatma gayretleri sonucu beliren yeni bir “nesir dili” etrafında teşekkül etmekte olan yeni Türk edebiyatı, bu dönemde gazete, tiyatro, makale, roman gibi yeni türler kazanır. Bunlar arasında roman, Osmanlı aydınlanmasının yürütülmesi ve yaygınlaştırılması faaliyetini üstlenen en etkili araç olarak görülür. Denilebilir ki Türk romanının Tanzimat’tan bugüne izlediği gelişiminin seyri, Tanzimat sonrası Türk tarihinin de bir özeti mahiyetindedir. Tanzimat’la başlayan süreçte yaşanan sosyal, siyasi, ekonomik gelişmeler, kendilerini “sorumlu birer aydın” olarak hisseden romancıların romanlarında akis bulur.
Bu parçada yeni Türk edebiyatında görülen sosyal ve siyasal hayat ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?
A) Sosyal ve siyasi hayatın eserlere yansıdığına
B) Osmanlı aydınlarının yeni nesir dili kurduklarına
C) Romanın Türk tarihini yansıtacak şekilde bir yol izlediğine
D) Toplumun yazılan eserlerle yeni bir anlayış ve yapı kazandığına
E) Sanatçıların toplumdaki sorunların düzeltilmesinde kendilerini sorumlu hissettiklerine
14. Osmanlı Devleti’nde çıkarılan ilk resmi gazete, aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ceride-i Havadis B) Tercüman-ı Ahval C) Takvim-i Vakayi D) Tasvir-i Efkar E) Muhbir
15. Aşağıdakilerden hangisi, rönesansın sonuçları arasında yer almaz?
A) Pozitif (bilimsel) düşüncenin hâkim olması
B) Reform hareketlerine zemin hazırlaması
C) Bilim ve teknikteki gelişmelere hız kazandırması
D) Coğrafi keşiflerin yapılmasını sağlaması
E) Din adamlarının halk üzerindeki otoritesinin sarsılması
16. I. Avrupa'da sürekli elçilikler kurulmuş, kara mühendishanesi açılarak yerli malı ürünler üretilmiştir. (III. Selim Dönemi)
II. Yeniçeri Ocağı kaldırılarak devlet otoritesi güçlendirildi, harp okulları açılmıştır. (II. Mahmut Dönemi)
III. Osmanlı Devleti'ne büyük yenilikler getiren Tanzimat ve Islahat Fermanları yayımlanmıştır. (II. Abdülhamit Dönemi)
IV. Nizam-ı Cedid adlı bir ordu kurulmuş, bu ordunun ihtiyaçları için İrad-ı Cedid adlı bir hazine oluşturulmuştur. (III. Selim Dönemi)
V. İlk Türk anayasası olarak kabul edilen "Kanun-i Esasi" ilan edilmiştir. (II. Abdülhamit Dönemi)
Yukarıdaki yeniliklerden hangisi, ayraç içinde verilen dönemle ilgili değildir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
17.Ben eskiden tütün tüccarı iken şimdi İstanbul’un şık beyefendilerinden biri oldum. Artık Beyoğlu’na gitmenin faydalarını görüyorum. İnsan bak, nasıl terbiye oluyor! istridyenin, kafasını kabuğuna saklayıp oturduğu gibi bizim şu kahvelerde oturulmaz. Tarik-i medeniyete ilerledim. Hamd olsun adeta bir mösyö oldum. Doğru söyle, beni g bu kıyafetle sokakta görmüş olsan kime benzetirdin? Bir Fransız beyefendisine benzetirdin değil mi?
Bu parça Tanzimat'la başlayan Batılılaşma sürecini yansıtan bir eserden alınmıştır. Buna göre bu parça aşağıdakilerden hangisini doğrulamaktadır?
A) Tanzimatın halk tarafından doğru anlaşılmadığını
B) Tanzimat sanatçılarının yerel konulara yöneldiklerini
C) Batılılaşmanın bazı kişilerce yalnız, görünüş olarak algılandığını
D) Tanzimat romanlarında yalın bir dile yönelindiğini
E) Yalnız, aydınların halkı bilinçlendirmeyi amaçladıklarını
18.Aşağıdakilerden hangisinin, dönemin sosyal hayatını yansıtmada etkili olmadığı söylenebilir?
A) Gazellerin B) Halk hikâyelerinin C) Romanların
D) Destanların E) Gazetelerin
19. Türkler 10. yüzyılda millet olarak İslam dinine yönelmiş ve bu durum siyasî hayatın ve millî tarihin dönüm noktası olmuştur. Bu farklı din, farklı yaşam biçimi, yönetim kadar edebiyatı da etkilemiş; bu yeniliğe paralel divan edebiyatı ortaya çıkmıştır. Türk tarihinin geçirdiği ikinci dönüm noktası da 18. yüzyılda Batı medeniyetine yönelmekle olmuştur. Osmanlı siyasî ve ekonomik çöküşünü Batı'ya açılmakla engellemeye çalışmış ve bu amaçla Batı'nın daha iyi anlaşılması için elçilikler kurmuş, Batı'ya öğrenci göndermiş, hemen her yeniliği takibe almıştır. Tanzimat Fermanı bu düşüncenin resmidir.
Bu parçaya göre aşağıdakilerden hangisi Batılılaşmayı hedef alan yeniliklerden değildir?
A) Tercüme odası kurularak dil öğrenmesi için Fransa’ya öğrenci gönderilmesi
B) Abdülaziz Dönemin'de “Genel Eğitim Tüzüğü"nün hazırlanması
C) Sarayın ilk defa resmî bir gazete olan Takvimi Vakayi'yi çıkarması
D) Devlet memurlarına fes, pantolon ve ceket giyme zorunluğunun getirilmesi
E) Encümeni Şuara’nın kurulması
20. Osmanlı Devletindeki ilk resmî gazete olan ............... aslında gazeteciliğin habercisi olmuştur. Her ne kadar yalnız padişah ve saray çevresine ilişkin bilgiler verse de bir anlamda insanlara gazetenin ne olduğunu göstermiş oldu. Daha sonrasındaysa "Neden böyle bir gazetede bize yani topluma dair haberler de olmasın?" ya da "Neden sadece haber iletsin acaba edebî eserleri de bu yolla tanıtamayız mı?" fikirlerinin oluşmasına yol açmış ve bu amaçla da ....................... adlı ilk özel gazete çıkarılmıştır.
Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Tanzimat fermanı - Takvimi Vakayı
B) Ceridei Havadis - ibret
C) Takvimi Vakayi - Tercümanı Ahval
D) İbret - Hürriyet
E) Ûlüm - Tercümanı Ahval
21. Tanzimat Dönemi'nde Avrupalılar gibi yaşamak İstanbul’un zengin ve aydın sınıfı için en önemli amaçtı. Evler, Avrupa’dan getirilen eşyalarla döşeniyor; bunun için bir servet harcanıyordu. Piyano çalmak, çocuklara Fransızca öğretmek, gazete ve roman okumak tam bir Avrupalılıktı. Tabi tüm bunlar yapılırken onca para harcanan evler ve kıyafetler bir gösterişe, araçtan çok amaca dönüşüyordu. Bu durum, edebiyata da yansıdı ve bu konuyu işleyen romanlar yazıldı.
Aşağıdakilerden hangisi bu parçada sözü edilen Batılılaşma anlayışını eleştiren bir eserdir?
A) Şair Evlenmesi
B) Felatun Bey ve Rakım Efendi
C) Sergüzeşt
D) Cezmi
E) Taaşşuku Talat ve Fitnat
22. (I) Tanzimat edebiyatı, Tanzimat Fermanı’nın ilanı ile başlar, 1896 Servetifünun dergisinin çıkarılmasına kadar devam eder. (II) Tanzimat, asıl olarak “nizam, düzenleme" anlamındadır. (III) Bu döneme de Batılı düzenlemeler damgasını vurur ve hemen her alanda Batılılaşmaya uygun yenilikler yapılır: siyaset, askerî, malî... (IV) Eğitim alanındaki yeniliklerde amaç daha çok devlet yönetiminde faydalı olabilecek gençler yetiştirmektir. (V) Bu amaçla Fransızca bilen devlet yetkililerinin yetişmesine büyük özen gösterilir.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?
A)I.de B) II. de C) III. de D) IV. de E) V.de
23. (I) Tanzimat edebiyatında asıl itici güç yeni bir tür olan gazetelerdir. (II) Halk ilk defa karşılaşır bu türle ve çok çabuk benimser; çok kısa sürede pek çok gazete çıkmaya başlar. (III) Yine de işin öncülüğünü Şinasi yapmaktadır. (IV) Tercümanı Ahval’den kısa bir süre sonra Ahmet Mithat ile Takip gazetesini çıkarır. (V) Ardından Namık Kemal ve Ziya Paşa’nın çıkardığı Hürriyet, Londra’dan yayın hayatına katılır ve bunu pek çok başka gazete takip eder.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?
A) I. de B) II. de C) III. De D) IV. de E) V. de
24. I. Olmuş ya da olabilecek olaylar anlatılır.
II. Bir ana olayın etrafında gelişen birçok olay vardır.
III. Kahraman sayısı çok ancak ana kahraman olayların merkezindedir.
Yukarıda numaralanmış cümlelerde özellikleri verilen edebî tür, ilk kez aşağıdaki dönemlerin hangisinde bir yenilik olarak Türk edebiyatında yerini alır?
A) Tanzimat B) Fecriati C) Cumhuriyet D) Servetifünün E) Millî edebiyat
CEVAPLAR
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24
B D C B E A D A E D B B D C D C C A E C B A D A
