TANZİMAT EDEBİYATI COŞKU ve HEYECANI DİLE GETİREN METİNLER ŞİİR TEST-1
1. Tanzimat edebiyatı ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Divan edebiyatı geleneklerini bir yana bırakarak Batı kültürüne yönelmek ve Batı düşüncesini ve yazınsal türlerini benimsemek amaçlanmıştır.
B) Halkı yapılacak siyasal ve toplumsal düzenlemelere hazırlama, ona çağdaş uygarlık değerlerini öğretme başlıca kaygılarından biri olduğu için edebiyata gazetecilik yolundan girmişlerdir.
C) Halkın anlayabileceği sade bir dille yazma Tanzimatçıların ana yönelimlerinden biridir. Bu yönelimin kökeninde geniş yığınlarla iletişim kurma amacı yatar ancak dilde sadeleşmeyi başardıkları söylenemez.
D) Tanzimat’ın getirdiği yeni kavram ve değerler doğrultusunda edebiyatta büyük bir değişme olmuştur. Eski edebiyatın düşler ve masallar dünyasından insanların gerçek dünyasına geçilmiştir.
E) Günlük yaşamla ilgili her türlü olay, duygu, düşünce şiire konu olarak seçilirken düzyazıda söz hüneri gösterme amacı güdülmüştür. Bu amaçla da seciler kullanılmaya devam edilmiştir.
2. Batılıların “satir” dedikleri mizah yolu ile hiciv tarzının ilk örneğini yine Tanzimat devrinde...... verir. Sadrazam Ali Paşa’nın 1866'daki Girit ayaklanmasında devlet otoritesini küçük düşürücü hareketlerini büyük bir siyasi başarı, bir zafer şeklinde vasıflandırdığı, Ali Paşa’yı zarif nüktelerle göklere çıkararak çok ağır bir şekilde hicvettiği eseri...... kendi tarzında yalnız Tanzimat devrinin değil bütün Türk mizah ve hiciv edebiyatının en başarılı eserlerindendir.
Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?
A) Ziya Paşa - Zafername
B) Namık Kemal - Takip
C) Recaizade Mahmut Ekrem - Takdir-i Elhan
D) Ziya Paşa - Harabat
E) Muallim Naci – Demdeme
3. ......... biçimde eskiye bağlı kalmasına rağmen özde yeni bir niteliğe yöneldi. Aşk, şarap, zevk temalarını işleyen gazel, terkib-i bend, terci-i bend gibi eski nazım şekillerini toplumu uyandıran, duyguları düşünceleri aydınlatan birer araç haline getirdi. Zıtlıklar, çelişmeler içinde olmakla beraber, Şinasi ile başlayan yeni sanat ve dil görüşlerine bağlı kalmaya çalıştı. Nesri de şiiri gibi, sağlam yapılı, zamanına göre oldukça sadedir. Hiç roman yazmamış olan sanatçı hiciv yazılarıyla da ünlüdür.
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki sanatçılardan hangisi getirilmelidir?
A) Namık Kemal B) Nabizade Nazım C) Muallim Naci D) Ziya Paşa E) Şinasi
4. Aşağıdaki yapıtlardan hangisinin yazarı ötekilerden farklıdır?
A) Durub-ı Emsal-i Osmani
B) Tercüme-i Manzume
C) Paris Sefaretnamesi
D) Şair Evlenmesi
E) Müntehebat-ı Eş’ar
Pek rengine aldanma felek eski felektir
Zira feleğin meşreb-i nasazı dönektir
Ya bister-i kemhada ya viranede can ver
Çün bay u geda hake beraber girecektir
Allah'a sığın şahs-i halimin gazabından
Zira yumuşak huylu atın çiftesi pektir
5.Tanzimat şairlerinden ziya Paşa’ya ait bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Biçim olarak eski edebiyatın bir devamı niteliğinde olduğu
B) Uyak, redif gibi ahenk unsurlarından yararlanılmadığı
C) Arapça- Farsça sözcüklere yer verildiği
D) İrsal-i mesel sanatının kullanıldığı
E) Aruz ölçüsüyle ve beyit birimiyle oluşturulduğu
6.Tanzimat Dönemi şiirleriyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Dilde sadeleşme fikri savunulmuş; fakat bunda başarılı olunamamıştır.
B) Tanzimat şiirinde söyleyişten çok fikirler ve yeni konular önem kazanmıştır.
C) Gazel, kaside, murabba, terkib-i bent, terci-i bent gibi nazım biçimlerinin yanında yeni nazım biçimleri de kullanılmıştır.
D) Hece ölçüsüyle yazma isteğine karşın genellikle aruz ölçüsü kullanılmıştır.
E) Şiirde parça güzelliği esas alınmış, anlam beyitte tamamlanmıştır.
7.Tanzimat'la birlikte gelen yeniliklere düşünce olarak bağlıdır. Ancak uygulamada eskiye bağlı olduğu görülür. Uzun manzum ön sözünden dolayı 1874'te yayımladığı "Harâbât" adlı antolojisi ile eski edebiyatın propagandasını yapmakla suçlanır. Gerçekten de hece ile yazdığı birkaç şiir bir yana bırakılırsa, onun şiirleri biçim bakımından divan nazmına bağlıdır.
Yukarıda tanıtılan sanatçı, aşağıdakilerden hangisi olabilir?
A) Ziya Paşa B) Namık Kemal C) Şinasi D) Abdülhak Hamit Tarhan E) Ali Suavi
8.Aşağıdakilerden hangisi, Tanzimat Dönemi şiirine örnek oluşturmaktadır?
A) Esdi nesîm-i nev-bahâr açıldı güller subh-dem
Açsun bizim de gönlümüz sâkî meded sun câm-ı Cem
B) Yanaram mûmlayın başdan ayağa
Nedür bu yanmağun pâyânı yok mu
C) Bana bir ilm keşf oldı senün hüsnün kitâbında
Ki yüz bin akl âcizdür anun bir fasl-ı bâbında
D) Ne mümkün zulm ile bî-dâd ile imhâ-yı hürriyet
Çalış idrâki kaldır muktedirsen âdemiyetten
E) Boyun cennette tûbîye eger salmazısa sâye
Kim anı cennet ehlinden nazarda bir çöpe saya
Namık Kemal, ulusun bozulan moralini düzeltmek amacıyla.....sevmedikleriyle zorla evlendirilenlerin bahtsızlığını......en kahraman bir kocaya bile ihanet eden bir kadının dramını...., zalim bir sancak beyine karşı halkın isyanını ..... adlı oyunlarında işlemiştir.
9.Yukarıdaki parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilebilir?
A) Vatan Yahut Silistre - Zavallı Çocuk - Akif Bey - Gülnihal
B) Kara Bela - Vatan Yahut Silistre - Akif Bey - Celalettin Harzemşah
C) Cezmi - Zavallı Çocuk - Akif Bey - Gülnihal
D) Celalettin Harzemşah - Akif Bey - Zavallı Çocuk - Gülnihal
E) Gülnihal - Akif Bey - Zavallı Çocuk - Kara Bela
“Hamit de tıpkı tabiat gibidir. Tabiat gibi onda da şaikalar, uçurumlar, şimşekler, fecirler, menekşeler, kartallar, güvercinler var. Tabiat gibi onda da gök gürlemeleri görülür, gürlemektedir; sesler görülür, coşmaktadır; fırtınalar görülür yıkılıp devirmektedir. Sonradan bakarsın tanyeri gibi esiyor, çoban yıldızı gibi ışıldıyor, bir kuş gibi terennüm ediyor.”
10.Yukarıdaki parçaya bakarak Hamit için aşağıdakilerden hangisi söylenebilir?
A) Hamit yumuşak tabiatlı, sakin bir insandır.
B) Hamit daima tabiat şiirleri yazmıştır.
C) Hamit’in mizacı da tabiat gibi zıtlıkları bir arada toplamıştır.
D) Hamit’i anlamak için şiirleri okunmalıdır.
E) Hamit tabiatı en çok seven şairlerden biridir.
11.Aşağıdakilerden hangisi klasisizmin özelliklerinden değildir?
A) Akıl ve sağduyuya dayanma
B) İnsandaki tabiata, insanın iç dünyasına, saygı gösterme
C) Şekilde, dil ve anlatımda en olguna varma
D) Konuları eski Yunan ve Latin kaynaklarından seçme
E) Hayale ve rüyaya önem verme
12.Babasının ölümünden sonra içine kapanan Âli Bey’i arkadaşları Çamlıca’ya götürürler. Orada dolaşırlarken bir kadına âşık olur. Annesi oğlunu Mahpeyker adındaki bu kadından kurtarmak için ona Dilaşup adında bir cariye alır. Mahpeyker, Dilaşup’la Âli Bey’in arasını bozar ve Âli Bey Dilaşup’u evden kovar. Âli Bey’den kurtulmak isteyen Mahpeyker, bağ evinde ona bir tuzak hazırlar. Mahpeyker tarafından satın alınan Dilaşup bunu öğrenir ve Âli Bey’e haber verir. Mahpeyker’in adamı yanlışlıkla Dilaşup’u Âli Bey diye öldürür. Dilaşup’un öldürüldüğünü gören Âli Bey de Mahpeyker'i öldürür ve polislere teslim olur, birkaç ay sonra da hapishanede ölür.
Bu parçada tanıtılan roman aşağıdakilerden hangisidir?
A) İntibah B) Karabibik C) Araba Sevdası D) Sergüzeşt E) Hüseyin Fellah
Divan şiirinin altı yüz yıllık geleneği, temelde aynı konuların etrafında dönüp durur: Sevgilinin vefasızlığı, rakiplerin çokluğu, sevenin cefası... Tanzimat şiiri ise çok başka bir alana yönelmiş ve............
13.Bu parça aşağıdakilerden hangisiyle tamamlanamaz?
A) yaşamla ilgili konuları ele almıştır.
B) gerçekçi bir şiire dönüşmüştür.
C) hak, adalet, eşitlik gibi konuları işlemiş.
D) konu bakımından divan şiirinden kopmayı başarmış.
E) yepyeni bir şiir dili oluşturmuştur.
Tanzimat şiirinde pek çok yenilik amaçlanır. Divan şiirinin soyut, gerçeklerden çok uzak şiiri ................... tarafından kıyasıya eleştirilir. Ne var ki ................. onun tersine divan geleneğinin birçok yönünün savunucusu olur.
14.Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Namık Kemal - Şinasi
B) Muallim Naci - R. Mahmut Ekrem
C) Abdülhak Hamit Tarhan - Muallim Naci
D) Namık Kemal - Ziya Paşa
E) Şinasi - Ziya Paşa
15.Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat şiiri için doğru bir saptama değildir?
A) Tanzimatçılar şiirde toplumsal konuları işlemeyi, roman ya da öykü kadar önemsememişlerdir.
B) Şiirdeki yenilikler yalnızca içerikle sınırlı kalmamış, Batı edebiyatı nazım biçimleri kullanılmıştır.
C) Uyak, redif gibi temel konular ilk kez bu dönemde tartışılır olmuştur.
D) Şiirde anlam bütünlüğü önemsenmiş, somut konular ele alınmıştır.
E) Yaşamla doğrudan ilgili, toplumun güncelini yansıtan şiirlerdir.
Toplumların geçirdiği siyasal olaylar edebiyatı doğrudan etkiler. Edebiyat üzerine yapılacak detaylı bir çalışma, o toplumun yaşadığı siyasal süreci çok belirgin bir şekilde ortaya koyacaktır.
16.Aşağıdakilerden hangisi bu parçada söylenen siyasal sürecin eserlerin içeriğini etkilediği görüşünü destekler nitelikte değildir?
A) Tanzimat II. Dönem eserleri karamsar, içe kapanık, bireyseldir.
B) I. Dönem sanatçılarının şiir anlayışı daha çok toplumsal bir özellik gösterir.
C) Tanzimat Dönemi, Batılılaşmanın hız kazandığı dönemdir.
D) Osmanlının dağılışının hızlandığı dönem, sürgünleri de arttırmıştır.
E) Namık Kemal ve Şinasi değişim ve yeniliğin öncüsü olmuş, gazeteyle bir çığır açmışlardır.
Tekirdağ’da doğan sanatçı, Büyük babası Abdüllatif Paşa tarafından yetiştirilmiş ve onunla beraber Sofya’ya gitmiştir. Edebî gelişmesi burada başlayan sanatçı, ilk şiirlerini Sofya’da yazmıştır. Tasvir-i Efkâr gazetesinde Şinasi ile çalışırken yazdığı makalelerle Batı dünyasına ve düşüncesine yakınlaşmıştır. Başlangıçta klasik şiir kültürüyle yetişen, ama “Vatan Şairi” olarak bilinen sanatçı özgürlük, eşitlik, vatan ve millet sevgisi gibi temaları şiirimize ilk defa getirmiştir. Bunlardan başka, gençlik yıllarında ferdî ve tasavvufi konularda da şiirler yazmıştır. Duygu ve hayal gücü bakımından üstün olan bu şiirler, halkın istek ve duygularına tercüman olması yönünden de başarılı bulunmuştur.
17.Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Namık Kemal B) Muallim Naci C) Ziya Paşa D) Abdülhak Hamit E) Recaizade Ekrem
18.Aşağıdakilerden hangisi Recaizade Mahmut Ekrem’in eserlerinden biri değildir?
A) Pejmürde
B) Zavallı Çocuk
C) Araba Sevdası
D) Nağme-i Seher
E) Yadigâr-ı Şebâb
……… şairinin şiir anlayışı, Divan şiirinin dünyaya bakış açısını değiştirmiştir. Halkı ezenlere kafa tutma, doğa sevgisi, yüce ülküler peşinde koşma, topluma yönelme ve sırtını halka dayama bu şairlerin en önemli özelliği olmuştur. Bu anlayışı benimseyen şairler şiir yoluyla toplumu uyandırmak, yüceltmek amacını taşımışlardır. Karanlığa, baskıya, halkı ezenlere karşı savaş açmışlardır. Dolayısıyla Cumhuriyet şiirinin temeli aslında onlar tarafından atılmıştır.
19.Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Halk B) Tanzimat C) Fecr-i Âti D) Servet-i Fünûn E) Millî Mücadele Edebiyatı
Hem Doğu hem de Batı sanatını yakından tanıyıp bunları eserlerinde kaynaştıran bir Tanzimat şairidir. Sanatçı, Türk edebiyatının, Divan edebiyatından ayrılıp Batı edebiyatına göre şekillenmesinde önemli rol oynamış ve Servet-i Fünûn edebiyatına zemin hazırlamıştır. Genellikle romantik özellikler taşıyan şiirlerinde metafizik ve sosyal düşüncelere, aşk ve tabiat konularına yer vermiştir. Şiirlerini “Sahra, Divaneliklerim yahut Belde, Bunlar Odur, Hacle” gibi eselerinde toplamıştır.
20.Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ziya Paşa
B) Namık Kemal
C) Muallim Naci
D) Abdülhak Hamit Tarhan
E) Recaizade Mahmut Ekrem
21.Aşağıdaki sanatçı-eser eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?
A) Ziya Paşa - Zafername
B) Namık Kemal - İlham-ı Vatan
C) Muallim Naci - Ateşpare
D) Recaizade Ekrem - Pejmürde
E) Şinasi - Şair Evlenmesi
22. Tanzimat Dönemi şiiri ile divan edebiyatı şiirinin karşılaştırmasına ilişkin aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
A) Divan şiirinde aşk, tabiat, tasavvuf, ahlak, din ve devlet büyüklerine övgü gibi temalar işlenmiştir; Tanzimat şiirinde ise hürriyet, hak, adalet, kanun ve bireysel konular işlenmiştir.
B) Divan şiirinde parça güzelliği; Tanzimat şiirinde ise konu birliği ve bütünlüğü ön plandadır.
C) Divan şiirinde nazım birimi çoğunlukla beyittir; Tanzimat şiirinde ise beyit hâkimiyeti kırılarak şiir, düzyazıya yaklaştırılmıştır.
D) Divan şiirinde biçim, söyleyiş önemsenmişken Tanzimat şiirinde konu önemsenmiştir.
E) Tanzimat şiirinde konuya uygun başlıklar kullanılmıştır; divan şiirinde ise kasideler ve uzun olayları anlatan mesneviler dışında şiirlerde başlık görülmez.
I. Zafername
II. Müntehebat-ı Eşar
III. Vaveyla
IV. Bala’dan Bir ses
23.Aşağıdaki sanatçılardan hangisi numaralandırılmış eserlerden birisiyle eşleştirilemez?
A) Şinasi
B) Namık Kemal
C) Recaizade Mahmut Ekrem
D) Ziya Paşa
E) Abdülhak Hamit Tarhan
24. Tanzimat şiiriyle ilgili aşağıdakilerin hangisinde yanlışlık yapılmıştır?
A) Tanzimat Döneminde yeni konular, eski nazım biçimleriyle dile getirilmiştir.
B) Divan şiirinden farklı olarak şiirde konu bütünlüğü sağlanmıştır.
C) Her iki dönemde de beyit hâkimiyeti önemsenmiştir.
D) Söz sanatları sanat göstermekten çok, anlama katkısı bakımından önemsenmiştir.
E) Dilin sadeleştirilmesi tüm sanatçılar tarafından kabul görmüş, yalın bir üslup önemsenmiştir.
I. Beyit ve bent
II. Kaside, murabba, terkib-i bent
III. Aruz ölçüsü
IV. Mazmunlarla soyut bir anlatım oluşturma
V. Konu bütünlüğü
25.Yukarıda numaralanmış kavramlardan hangisi Tanzimat şiiri ile ilişkilendirilemez?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25
E A D C B E A D A C E A E D B D A B B D B C C E D
