TRAGEDYA (TRAJEDİ) NEDİR?

• Tragedya Yunancadan gelen bir sözcüktür (Tragoidia). Kelimenin anlamı keçi türküsüdür. Günümüzdeki anlamı hayatın acıklı ve hüzünlü yönlerini ortaya koyan manzum tiyatrodur.
• Antik Yunan’da Bağ Bozumu Tanrısı “Dionyos” adına yapılan törenlerde temsiller önceleri korolar tarafından verilmiştir. Bu koroda bulunan kişiler değişik hayvan maskeleri giyerek sahneye çıkarlardı. Bu maskeli oyunculara satir adı verilirdi. Koro oyuncuları tanrı Dionyos’un muhafızları olan keçi ayaklı satirlerin kılığına girmek için teke derileri giyiyorlardı. Trogia ismi veriliyordu bu derilere. Tragedya ismi Trogio isminden gelmektedir.
• Trajedinin kurucusu Thespis adlı bir Yunanlıdır. (MÖ 6.yy). Ancak 17.yy. Fransa’da Klasisizm’in etkisi ile gelişme göstermiş ve özelliklerini kazanmıştır.
• En eski tiyatro türlerinden biridir.
• Kişilerde korku, heyecan, acındırma duyguları uyandırır ve ibret verir.
• Beş perdeden oluşur. (Eskiden perde olmadığı için perdeleri birbirinden ayırmak için her perdenin arasına koro yerleştirilirdi.) Her perdeye epizot denilmektedir bugünkü perde sözcüğünün karşılığı olarak.
• Bu oyunlarda koro önemli yer tutar.
• Seçilen konular yüce, asil ve insani olmalıdır. Konularını seçkin kimselerin hayatından, tarihten ve mitolojiden alır. (Destana benzer)
• Aşağı tabaka tragedyada yer bulamaz. Kahramanları krallar, kraliçeler, prensesler, tanrılar, yarı tanrıçalar, tanrıçalar, kahinler ve üst tabaka insanlardır. Olaylar bu insanlar arasındaki çatışmalardır.
• Daima geçmiş zamanı anlatır.
• Olayların geçtiği yer tek bir şehrin belli bir köşesidir. Dekor yapmak zor olduğu için bu şekilde tercihte bulunulmuştur o dönemlerde.
• Üç birlik kuralı benimsenmiştir. (Zamanda, olayda, yerde birlik)
• Zaman birliği: Tragedyada olayın 24 saat içinde bittiği hissini vermektir.
• Olay birliği: Tragedyada iç içe geçmiş karışık olaylar ele alınmaz. Ayrıntılara kaçılmadan olaylar gösterilir.
• Yer (Çevre) birliği: Tek bir şehrin belli bir köşesinde başlayan olaylar aynı yerde biter. Yani olaylar başladığı yerde biter.
• Üslubu asildir. Kaba, çirkin, bayağı sözler halka aittir ve asla tragedyada bulunmaz. Tragedya şairlerinin mısraları manalı, hikmet doludur. Yani üslubu kusursuzdur. Dili ve anlatımı ağırdır. Manzum şeklindedir.
• Tragedyalar seyirde merhamet uyandırmak ve seyircinin korkmasına vesile olmalıdır. Istırap vazgeçilmez bir unsurdur.
• Öldürme yaralama gibi olaylar seyircinin önünde gerçekleştirilmez. Sahne arkasında gerçekleştiği hissi seyircide uyandırılır.
• Kader, töre, ahlak, gelenek tragedyalarda çok önemlidir. Törelere, geleneklere karşı gelenler büyük cezalar çekerler, sonuçlarına katlanırlar.
• İlk Yunan şairlerinden Asikhylos, Sophokles, Euripides, Ennius en önemli trajedi şairlerindendir. Fransız sanatçılardan Comeille ve Racine önemlidir.