Kullanıcı Oyu: 0 / 5

Yıldız etkin değilYıldız etkin değilYıldız etkin değilYıldız etkin değilYıldız etkin değil
 

HALDUN TANER (1915-1986)

İstanbul’da doğdu. Galatasaray Lisesini, İstanbul Üniversitesi Alman Dili ve Edebiyatı Bölümünü bitirdi. Asistanlık, öğretim üyeliği, gazetecilik yaptı. Hikâye, fıkra, söyleşi, tiyatro, makale türlerinde yazılar yazdı.

Edebî Kişiliği:

Türk edebiyatının öncü yazarlarından olan Haldun Taner, edebi yaşamına skeçler yazarak başlamıştır. Sonradan öyküye yönelen sanatçı, öykücülüğünün ilk evresinde meddah geleneğinin anlatım olanaklarından yararlanmıştır. Hikâyelerinde genellikle büyük şehirlerdeki yozlaşmış tipleri, züppeleri, ikiyüzlüleri canlı, neşeli ve nükteli bir üslupla, ironi yüklü bir dille işlemiştir.

Sonradan görme varlıklı insanları, modern yaşam koşullarına uyum sağlamakta zorluk çeken kişileri, günlük yaşamdaki sevinçleri, alışkanlıkları, aksaklıkları yansıtmıştır. Tiyatro ve hikâyelerinde gözleme dayalı mizah ve hiciv havası hâkimdir.

Toplumun bozuk, düzensiz, eksik, çürük yanlarını alaycı bir dille ele almıştır. Sanatçı, geniş kitlelere ulaşabilme amacıyla sonradan tiyatroya yönelmiş, bu türde birçok eser vermiş ve Türk tiyatrosunun ilerlemesine katkıda bulunmuştur. Tiyatrodaki ilk eserlerinde dramatik türün başarılı örneklerini vermiştir. Cumhuriyet dönemi Türk edebiyatının ve tiyatrosunun önde gelen yazarlarından olmuştur. Ardından epik tiyatro denemelerine girişmiştir. Epik tiyatro ve kabarenin Türkiye’deki öncüsüdür. Bu alanda verdiği yapıtlar çağdaş Türk tiyatrosunun klasikleri olmuştur. Yalın bir dil kullanmıştır. Türk ve dünya kültürünü özümsemiş gerçek bir aydın, büyük bir mizahçıdır. Yapıtları dış dünyada da ilgi görmüş, birçok dile çevrilmiştir. Oyunlarında eleştiriyi güldürüyle birleştirmiş, izleyiciyi hem güldürmüş hem de düşündürmüştür.

“Keşanlı Ali Destanı’ adlı oyunu Türk Tiyatrosu’ndaki ilk epik tiyatro örneğidir. “Keşanlı Ali Destanı”nda da devlet otoritesi olmayan bir toplumda özellikle yoksul çevrenin çektiği sıkıntıyı gözler önüne serer.

Bireyi hareket noktası olarak alan sanatçı, “Fazilet Eczanesi” ve “Huzur Çıkmazı” adlı oyunlarında değişen toplum koşulları karşısında bağnazca düşünceleri yüzünden yanlış bir ahlak düşüncesiyle yaşamdaki değişikliklere karşı çıkanları verir.

“Dokunmayın” adlı oyununda ilk olarak bireyden olaylara geçmeye başlamıştır. Devlet otoritesinin güçsüzlüğü ve politikacılar, Haldun Taner’i de ilgilendiren bir konu olmuştur.

Günün Adamı’nda, devlet adamlarına dayanarak büyük vurgunlar vuranların aç gözlülüklerini belirtirken devletteki düzensizliği eleştirir.

“Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım” ile “Eşeğin Gölgesi” olaylara daha değişik açıdan bakan iki oyunudur. “Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım”da Türkiye’de geçimini güçlükle sağlayan kişilerin yıllar süren sömürülüşlerini güldürü havasında verirken, “Eşeğin Gölgesi”nde hayalî bir ülkede sermaye patronlarının üstünlüğünü sergiler.

Eserleri:

Öykü:

  • Yaşasın Demokrasi,
  • Tuş,
  • Şişhane’ye Yağmur Yağıyordu,
  • Ayışığında Çalışkur,
  • On İkiye Bir Var,
  • Konçinalar,
  • Sancho’nun Sabah Yürüyüşü,
  • Kızıl Saçlı Amazon,
  • Yalıda Sabah
  • Oyun:
  • Fazilet Eczanesi,
  • Lütfen Dokunmayın,
  • Huzur Çıkmazı,
  • Astronot Niyazi,
  • Aşk u Sevda,
  • Dev Aynası,
  • Ayışığında Şamata,
  • Hayırdır İnşallah,
  • Haldun Taner Kabare

Epik Tiyatro:

  • Keşanlı Ali Destanı,
  • Gözlerimi Kaparım Vazifemi Yaparım,
  • Eşeğin Gölgesi,
  • Zilli Zarife

Kabare:

  • Sersem Kocanın Kurnaz Karısı,
  • Aşk ve Sev da,
  • Dev Aynası,
  • Vatan Kurtaran Şaban,
  • Bu Şehr-i İstanbul ki,
  • Astronot Niyazi,
  • Ha Bu Diyar,
  • Dün Bugün Yar Bana Bir Eğlence

Söyleşi:

  • Hak Dostum Diye Başlayım Söze

Portre (anı):

  • Ölür ise Ten Ölür Canlar Değil

Fıkra-gezi:

  • Devekuşu’na Mektuplar,
  • Düşsem Yollara Yollara,
  • Yaz Boz Tahtası,
  • Çok Güzelsin Gitme Dur,
  • Berlin Mektupları,
  • Koyma Akıl Oyma Akıl,
  • Önce İnsan Olmak

Güvender Yayınları, Türk Edebiyatı

İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR:

ZİYA OSMAN SABA

ÂŞIK VEYSEL ŞATIROĞLU HAYATI ve ESERLERİ

CAN YÜCEL

CELÂL SAHİR EROZAN

YUSUF AKÇURA

SON EKLENENLER

Üye Girişi