FAKAT, LÂKİN
Cümleleri genellikle karşıtlık ilgisiyle birbirine bağlar. Bazen cümlede koşul-sonuç ilgisi de kurar.
“Meydanda saatlerce beklemiş fakat gelen olmamış. ”
cümlesinde “fakat” bağlacı biri olumlu, diğeri olumsuz iki cümleyi birbirine bağlamıştır.
“Tarlanızda çalışırım fakat dolgun ücret verirseniz..."
cümlesinde “fakat” bağlacı koşul-sonuç ilgisi kurmuştur. Cümlede “Dolgun ücret vermeniz koşuluyla tarlanızda çalışırım.” anlamı vardır.
“Halis bir şiir fena okunabilir lâkin sahte bir şiir iyi okunamaz.
örneğinde “lâkin” bağlacı cümleleri karşıtlık ilgisiyle bağlamıştır.
“Size yardım edebilirim lâkin biraz beklemeniz gerekir. ”
cümlesinde “lâkin” bağlacı koşul-sonuç ilgisi kurmuştur.
ANCAK
Hem bağlaç hem edat görevinde kullanılabilen bir sözcüktür. “Ancak” sözcüğü “ama” anlamında kullanılırsa bağlaç görevini üstlenir.
“Koştum ancak yetişemedim."
cümlesinde “ancak” sözcüğü yerine “ama”yı getirelim: “Koştum ama yetişemedim.” Görüldüğü üzere cümlenin anlamında bozulma olmamıştır. Dolayısıyla bu cümlede “ancak” sözcüğü bağlaç olarak kullanılmıştır.
“Bugün ancak elli ağaç budayabiliriz. ”
cümlesinde “ancak” sözcüğünün yerine “olsa olsa, sadece” sözcüklerini getirebiliyoruz. Demek ki bu cümledeki “ancak sözcüğü edat görevindedir.
“Geleceğine dair söz vermişti ancak sözünde durmadı. ”
cümlesinde “ancak” bağlacı, cümleleri karşıtlık ilgisiyle bağlamıştır.
“Pamuk şekeri almaya gideriz ancak önce işlerimi bitirmeliyim."
cümlesinde “ancak” bağlacı koşul-sonuç ilgisi kurmuştur.
NİTEKİM
Önceki cümlelerle sonraki cümleleri karşılaştırma ve benzerlik ilgisiyle birbirine bağlar. Bunun yanında daha önce söylenmiş bir yargıyı, doğrulama amacıyla kullanılan bir bağlaçtır.
“Bu işçiler, işini güzel yapar demiştim nitekim haklı olduğumu sen de gördün."
“Nitekim kendisi de bunu anlamış gibi vapurda yolculuğumuz boyunca bir köşeye çekilmişti. ”
“Bu yıl bütünlemeye kaldı nitekim geçen yıl da öyle olmuştu. ”
İLGİLİ İÇERİK
EDAT-BAĞLAÇ -ÜNLEM (KARMA) TESTİ-02
