HOCA DEHHANİ HAYATI ve ESERLERİ - 2. Sayfa

DEHHANÎ

Horasan Türklerinden olduğu anlaşılan ve yağlı maddelerle nakış yapan bir nevi nakkaşlara verilen ad olan "dehhan" kelimesine nisbetle Dehhanî mahlasını kullanan bu XIII. yüzyılın ikinci yarısı şairi, dinî konu­larla meşgul olmayıp, sonradan klasik şiirimizde en fazla kullanılan sevgili, şarap başta olmak üzere hayatın günlük arzularıyla ve oldukça coşku ve içtenlikle canlanmış gazeller yazmış bir sanatkârdır.

Yaşamı, görevleri, ömrünün son yılları hakkında yeterli bilgiye sahip olduğumuzu söyleye­meyeceğimiz, sadece, Hoca sıfatı ile de anıldığı bilinen Dehhanî'nin, Anadolu Selçuklularının sonlara doğru gelen hükümdarlarından III. Alâeddin Keykubad (1298-1302)'ın saray şairleri arasında yer aldığı ve sultanın ona Farsça bir Selçuklu Şehnamesi kaleme aldırmak arzusunda olduğu hakkında kayıtlar mevcuttur. Ancak yazıldığı ve 20.000 beyit kadar tuttuğu da söylenen bu Selçuklu Şehnamesinden bugüne kadar bir bölüm bile ele geçmiş değildir. Hoca Dehhanî'nin sonradan, geldiği Horasan bölgesi­ne dönmek istediği III. Aleaddin Keykubad'a sunulan bir kasidesinden anlaşılmaktadır.

Bilindiği gibi XIII. yüzyıl şiirimizin klasikliğe yönelen ve bu geleneğin ilk temsilcileri gibi kabul edi­lebilecek olan Ahmed Fakîh, Sultan Veled gibi şahsiyetlerin eserlerinde, genellikle, hâkim olan ta­savvuf neşvesidir. Oysa Dehhanî'de böyle bir durum ve davranışa tesadüf edilmemektedir. Bu nok­tadan hareket eden bazı inceleyiciler, onu, klâsik edebiyatımızın usulüne uygun, mecazlarını, sanatla­rını başarı ile kullanan ilk sanatkârı saymışlardır. Yani bir başka ifade ile amaçları halkı irşat etmek, din ve kahramanlık duygularını güçlendirmek, ya da tasavvuf inançlarını ve sufilerin hayatlarını sevdirip benimsetmek olmayıp aşktan, şaraptan, bülbülden, gülden, servi boydan, dudak, diş, inci, mercan gibi birbiriyle mütenasip kelimeleri bir araya getirip bir sanat zevkini geliştirme çabasından kaynaklanan Anadolu şiirinin ilk özgür ve becerikli şairi Dehhanî 'dir, denebilir. Bununla beraber onun da tasavvuf konusunda şiirler yazmış olması da ihtimal dışı değildir.

PROF. DR. ABDÜLKADİR KARAHAN, TÜRK KÜLTÜRÜ VE EDEBİYATI, MEB YAYINLARI,İSTANBUL 1998, s. 153.)

İLGİLİ İÇERİK

HOCA DEHHANİ HAYATI ve ESERLERİ

HOCA DEHHANİ HAYATI ve ESERLERİ

HOCA DEHHANİ - SABREYLE GÖNÜL DERDİNE...

HOCA DEHHANİ - BİR KADEHLE BİZİ SAKİ GAMDAN AZAD EYLEDİ GÜNÜMÜZ TÜRKÇESİ

HOCA DEHHÂNİ - ACEP BU DERDİMİN DERMANI YOK MU?

HOCA DEHHANİ - BİR KADEHLE BİZİ SAKİ....

HOCA DEHHANİ - ACEP BU DERDÜMÜN..