Karınca ile Cıryalyık Hikâyesi - KEMAL (XV.yy. Divan Ed.)

Ne dersin bunı ortaya yetürüb
Bu Türki başına haller getürüb

Nene yarar gider Türki dilile
Gelesin ortaya işbu bilile

Senün halün o çırlayıka benzer
Karınca ile olmışdur bürazer

Münâsib-hâl olur işbu hikâyet
Ki dinle nice kılmışam rivayet

Varımış cırlayık bir bili ince
Anunla kardaş olmış bir karınca

İdermiş cırlayık her geçene sâz
Geçenden kesmez imiş hergiz âvâz

Geçene sâz ile âheng idermiş
Âvâzıyla cihanı teng idermiş

Elüm dut yohsa uş gitdi hayâtum
Neye dönmiş durur bir göre zâtun

Kış irişdi görür keser âvâzın
Nedendür halka çalmaz oldı sazın

Kanat büzilüp ağaca yapışur
Kalur ağaç budağında apışur

Gelüp ol kardaşı karıncaya dir
Kerem it bana öldüm bir gıda vir

Beğayet hâlum olmışdur mükedder
Bana rahm eyle beni koma ebter

Elüm dut yohsa uş gitdi hayatum
Neye dönmiş durur bir göre zâtum

Alur karınca bundan bu cevâbı
Dönüp cırlayıka itdi hitabı

Didiyaz ohcak çekersin âvâz
İdersin her kişiye gökçek sâz

Dolar âvâzun ile işbu âlem
Âvâzundan geçemez değme âdem

Âvâzundan senün kimse duramaz
O rahat gölge bulup oturamaz

Behey bî-çare kış irdi ölürsin
Uzakdurkış ki nice dirilürsin

Bu sazından sana uş irdi nâle
Bu kıllet üstine noldu havale

Bu sözi cırlayuk karıncadan iş
İdüben bu arada oldu hâmûş

Senün hâlun o cırlayuka benzer
Kuru sözü kılarsın safi ezber

Bu son mısradan sonra Kemal tekrar asıl mevzû'una dönüyor.

Latife

Meğer kim cırlayık fasl-i şitada
Karıncadan taleb etmiş' zevada

Demiş karınca halk işlü-işinde
Dürişürken sen ağaçlar başında

Ne arardım ki şimdi zar u muhtaç
Kaluban olısarsın bigüman ac

Çağırduklarun ol dem dürlü tuyuk
Kuruyub değmez olduğuna uyuk

İgen hoşdur meşakkat çekmez iken
Kayırmak gereği gerekmez iken

Düriş kardaş durma yegrekdür
Beli her gün yarak bir gün gerekdür

Evün var ise havlün içre hali
Kimesne koyma yığ içine çalı

El el üzre olur âlemde çokdur
Ev ev üzre veli olduğı yokdur

Müdam olmaz muvafık çün iki hû
Kaçan bir yerde sığar iki ulu

Sakın konşı hakkından olma gafil
Ki konşı hakkı Tanrı hakkıdur bil

Çü incitmez meseldür konşısın kurt
Sen incitmek neden olanı hem-yurt

Biri birinüz ile kamu demde
Gerek hoşluğunuz şâdide gamda

Ki ol derd-i şikemden olıcak zar
Düşer damen götürmek sana nâçâr

Ağızla kohşıyı izzet gerekse
Hudâdan rahmet ü cennet gerekse

Latife

Müdâm èt yatlu konşıya veli al
Yüzün suyını yüzsüzden satun al

Göçer cehdile anı yâ göçe-gör
Binüb yüğrüğe yüzsüzden kaça-gör

Yaramaz konşınun dutma gümânı
Yedi konşıya dek erür ziyanı

Ahmet Kabaklı, Türk Ed.Tarihi, 2.cilt

http://static.dergipark.org.tr/article-download/imported/1023000808/1023000760.pdf?

İLGİLİ İÇERİK

FABL - MASALLAR ve FIKRA ŞİİRLERİ

https://www.academia.edu/6089500/T%C3%BCrk_Edebiyat%C4%B1nda_A%C4%9Fustosb%C3%B6ce%C4%9Fi_%C4%B0le_Kar%C4%B1nca_Hikayesi_-_Robert_Anhegger