ANI İLE BİYOGRAFİ ARASINDAKİ FARKLAR
1. Her iki yazı türünün de kaynağı kişilerin yaşamı, başından geçenlerdir. Ancak anı, söz konusu kişinin hayatının belli bir kısmını, biyografi ise kişinin hayatının tamamını konu alır.
2. Anıda anlatıcı, "ben"dir, yani olaylar birinci kişinin ağzından aktarılır. Biyografide anlatıcı, "o"dur, yani olaylar üçüncü kişinin ağzından verilir.
3. Anıda anlatan ve yaşayan aynı kişi olduğundan samimi bir üslup vardır. Dolayısıyla anıda öznellik hâkimdir. Biyografide yaşayan ve yazan farklı kişilerdir, bu yüzden nesnel ve resmî bir üslup kullanılır.
Yıllar önce bir gazetede çalışıyordum. Ancak maaşım oldukça düşüktü, ihtiyaçlarıma yetmiyordu aldığım para. Sonunda müdür beyin odasına çıkmaya karar verdim. Müdür beye: "Komik yazılar yazdığım için mi bana komik bir maaş veriyorsunuz?" dedim. Müdür bey gülerek: "Gereğini düşünürüz." dedi. "Maaşımda yükselme olacak mı?" dedim. "Olacak, olacak..." dedi. Bir hafta sonra odamı değiştirdiler. Üst kattaki bir odaya yerleştim. O şekilde bir yükselme gerçekleşti hayatımda! Hatta müdür bey bana: "Sen beni güldürdün Allah’da seni güldürsün!" dedi. Yani işi Allah'a havale etmiş.
Bu metin, anı türünün özelliklerini taşımaktadır. Metinde olaylar, birinci ağızdan verilmiştir. Yani metne "ben anlatıcı" hâkimdir. Metnin samimi ve öznel bir anlatımı var. Ayrıca metin, yazarın hayatının bir kesitini aktarmıştır. Bu kesitin mizahi yönleri de vardır.
Bir gezisinde, Kolordu binasının kapısından aslan yapılı bir Mehmetçik gördü. Çağırdı ve güler yüzle sordu:
- Sen güreş bilir misin?
Yanındakilerden en kuvvetli görünenlerle Mehmetçiği güreştirdi. Genç asker, her zaman üstün geliyordu. Çok neşelendi, ayağa fırladı.
Ceketini çıkarıp Mehmet'e ense tuttu:
- Haydi, bir de benimle güreş!
Katıksız ve temiz Anadolu çocuğu, Ata'sının yüzüne hayranlıkla baktı:
- Atam, dedi. Senin sırtını yedi düvel yere getiremedi. Bir Mehmet mi bu işi başarır?
Gözleri doldu.
Bu metin de anının değil, biyografinin özelliklerini taşımaktadır. Bu metinde Atatürk'ün yaşamından bir kesit III. kişinin ağzından aktarılmıştır.
11.sınıf Dil ve Anlatım Çoşku Yayınları
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR:
