KUL MEHMED
Bu yüzyılın, hakkında güvenilir bilgiler bulabildiğimiz tek şairidir. Mehmed, I. Ahmed (1590-1612) devri vezirlerinden Üveys Paşa’nın oğludur. Muhassıllık (bir çeşit vergi ve resim toplama memuru) ile görevlendirilmiş, Aydın’a gönderilmiştir. O, ayrıca çevredeki Celâli isyanlarım bastırmakla da vazifelendirilmişse de başaramadan o yıl vefat etmiştir.
Bir paşanın oğlu olması, aruz vezniyle şiirler yazabilmesi gibi sebeplere bakarak iyi bir tahsile sahip olduğunu söyleyebiliriz. Devlet adına çeşitli vazifeleri yüklenmesi, onun ayrı bir cephesidir.
Hece ile söylediği şiirlerindeki sade dili, divanında da pek az farkla görmek mümkündür. Âşık şiirinin hayallerinin çokça görüldüğü koşmalarında az da olsa klasik şiirimizin izleri de görülür.
Sarayda büyümesine rağmen aruz vezni ile gazeller, kasideler yazmak yerine hece vezni koşma ve semailer söylemesi, devlet katında âşık edebiyatına verilen değerin ilk müşahhas örneği olarak kabul edilebilir.
“Benim gözüm nûru gönlüm sürürü” mısraının tekrar edildiği koşması bestelemiş olup halen musiki meclislerinde söylenmeye devam edilmektedir.
O, şiirlerinde Kul Mehmed mahlasını kullanmıştır. Kendisi gibi Kul Mehmed mahlasını kullanan 17. yüzyıl âşığı ile bazı şiirleri karışmaktadır.
Her dem yüzüme gül gibi
Gülen dilberün kuluyum
Ben ağladukça yaşumu
Silen dilberün kuluyum
Naz ile salan başını
Oynadup gözü kaşını
Rahmedüp ben yoldaşını
Anan dilberün kuluyum
Soyunup giren koynuma
Rahimsiz gelmez aynuma
Siyah zülfünü boynuma
Salan dilberün kuluyum
Kul Mehemmed eydür ferman
Hastasına eder derman
Benümle her gece mihman
Olan dilberün kuluyum
Siyah ebruların duruben çatma
Gamzen oklarını âşıka atma
Sana gönül verdim beni ağlatma
Benim gözüm nûru gönlüm sürürü
Bir od düşmüş dağlar gibi yanarım
Mâzul olmuş beyler gibi dönerim
Ay efendim senin yolun önlerim
Benim gözüm nûru gönlüm sürürü
Yemeden içmeden külli beriyim
Senden ayrılalı cansız diriyim
Sinem üstünde bir kuru deriyim
Benim gözüm nûru gönlüm sürürü
Öğüttür verdiğim tut benim sözüm
Severim demeye tutmadı yüzüm
Ay efendim benim ay iki gözüm
Benim gözüm nûru gönlüm sürürü
