OKUMAK OKUNMAK- MELİH CEVDET ANDAY
(...) Bir yazar, büyük bir yazar, sadece neyi yazdığını öğrenmek için okunmaz, nasıl yazdığını öğrenmek için okunur birçok kez ve ancak ondan sonra uzatmış mı, uzatmamış mı ölçütü bulunur, kullanılır. Çünkü okumak için her zaman vakit bulmuşumdur, okurken vaktimin boşa gittiğini hiç düşünmemişimdir. Bayağısından iyisine, her satırından anlayacak kadar deneyimliyimdir, kolay kolay aldanmam. Ama bu yeteneği kazanmak, diyeceğim ki, gene de okumakla, çok okumakla elde edilir.
Biz ulusça daha alışmadık okumaya. Okumamak bizim geleneğimizdir. Bizde basımevi-nin Batıdan üç yüz yıl sonra kurulmuş olmasını buna gerekçe diye göstermek istemiyorum; bizim kültürümüz hep sözlü olmuştur da ondan. Kuran kıraat edilir, okunmaz. Kutsal kitabını bile okuyamayan, ancak kıraat eden insanların, okuma alışkanlığı edinemeyeceği besbellidir. Üstelik o kutsal kitap, kendinden başka bilim olmadığını buyuruyorsa, artık okumanın hiç gereği kalmıyor demektir.
Nedeni ister kutsal kitap olsun, ister alışkanlık, okumamanın mazereti yoktur, olamaz. Okumanın okuma bilmemekten başka mazereti yoktur. Okuma öğrenmeme ise ayıptır. Çağımız, ne yapalım ki, yazı çağı hâlâ.
‘Okuma’nın yazar açısından karşılığı ‘okunmak'tır. Bütün yazarlar okunmayı, çok okunmayı isterler, ün kazanmanın yolu budur çünkü. Oysa bizim geleneğimizde ‘okunmak’, ‘hocaya okunmak’tır. Demek okunup üflenmektir. Yazarlarımız elbet hocaya değil, okurlarca okunmak istiyorlar. Oysa bir yazar okunmadan da ün kazanabilir. Dünyadaki büyük ünlülerin çoğu böyledir. Siz ‘Don Kişot’ dediniz mi, karşınızdaki o an “değirmene saldıran” diye mırıldanır, ama Cervantes’in adını bilmez. Don Kişot’un ünü yüzünden Cervantes okunmamaktadır artık. Jean Cocteau diyor ki: ‘Bir yazar, genç iken daha tanınmadığı için okunmaz. Tanındıktan sonra hiç okunmaz.’ Bu şaka bizde kural durumundadır. Bir gün Beyoğlu’nda biri yolumu kesti, elinde bir kitap, imzalamamı istiyor. Kitaba baktım, benim değil, Yaşar Kemal’in bir kitabı. Söyledim bunu adama, ‘Ne çıkar?’ dedi, ‘Siz imzalayıverin!’
İLGİLİ İÇERİK
