İMGE NEDİR?
İmge, duyuyla edinilen bir deneyimin zihindeki görüntüsüdür, düşünsel bir resimdir, imgenin oluşum sürecinin ilk aşamasında, şairin dış dünyaya ait gözlemleri bulunur. Şair dış dünyada gözlemlediği nesnelerden bir seçme yapar. Sanatçı duyarlılığı ve hayal gücüyle seçtiği bu nesneler arasında değişik ilişki ve bağıntılar kurar. Gözlemlediği doğa ile ilgili ama onun kopyası olmayan yeni bir tasarım oluşturur. Zihinde oluşan bu tasarım, dış dünyada karşılığı olmadığı için soyut ve özgündür; özgün olduğu için de etkileyici, heyecan verici, hayranlık uyandırıcıdır. Zihindeki bu özgün tasarımın şiirde dilsel göstergelerle ifade edilmesi ise imgenin oluşum sürecinde son adımdır.
Şiirde imge, günlük dilde bir arada duymaya alışık olmadığımız, ayrı anlam kategorilerine bağlı iki sözcüğün şaşırtıcı biçimde yan yana kullanılmasıyla ortaya çıkar. Örneğin “Telgraf tellerinde gemi leşleri" dizesinde şair bir imge yaratmıştır. Çünkü "gemi" ve "leşleri" sözcükleri günlük dilde aynı bağlam içinde kullanılmazlar. Bu iki sözcüğü birleştirmek akla gelmez. Bunun nedeni bu sözcüklerin gerçeklikleri arasında bir ilişkinin bulunmamasıdır. Bu yüzden biri öbürünü çağrıştırmaz. Ama biz “Telgraf tellerinde gemi leşleri" dediğimiz zaman şiirsel bir anlam ifade ederiz. Çünkü bu ifade imgelemin ürünüdür ve nesnel olmayan özel bir gerçekliğe sahiptir.
İMGENİN ÖZELLİKLERİ
İmge,
- Şiirin asıl önemli öğesi, özüdür.
- Tek sözcükten oluşacağı gibi birden fazla sözcükten de meydana gelebilir.
- Şiirde anlatılmak isteneni fotoğrafik bir şekilde canlandırır.
- Benzetme değildir. Anlatılmak isteneni benzetme yoluyla değil, çağrışım yoluyla anlatır.
Aşağıdaki iki dizeyi inceleyelim.
Gizli bir yılan gibi yuvarlanmış içimde kader
Uzak bir telefonda ağlayan yağmurlu genç kadın
Birinci dizedeki “kader” imge değildir. Kader yılana benzetilerek anlatılmıştır.
İkinci dizedeki kadın ise imgedir. Şair burada kadını okurun gözünde “uzak bir telefonda ağlayan yağmurlu genç” biri olarak fotoğrafik bir şekilde canlandırmıştır.
İLGİLİ İÇERİK