SIFATLARLA İLGİLİ ÖZELLİKLER
A) Bir ismi nitelediğinde sıfat olan sözcükler, cümlede isim olarak da kullanılabilir.
“Otoparktaki büyük araba kimin acaba?"
“Hasta adam, doktorun gelmesini bekliyordu”
cümlelerindeki “büyük” ve “hasta” sözcükleri bir ismi nitelemek için kullanılmıştır ve sıfattır.
Bu cümlelerde sıfat olan sözcükler,
“O, kasabadaki herkesin büyüğü idi. ”
“Hastanın koğuşunu güzelce temizlediler."
cümlelerinde isim olarak kullanılmışlardır. Bu sözcükler bu cümlelerde isim tamlamasının bir parçası olmuştur. Niteleme görevleri olmadığı için altı çizili sözcükler isimdir.
B) Sıfatlar bir isim tamlamasından önce kullanıldığında o tamlamanın sıfatı olabilir.
“Sınıfta kırmızı bir okul çantası vardı.
cümlesindeki “kırmızı” sözcüğü “okul çantası” tamlamasından önce kullanılmış ve onu nitelemiştir. Burada “kırmızı” sözcüğü isim tamlamasının sıfatıdır.
C) Bir sıfat, önüne geldiği ismin tek bir özelliğini bildirir.
“Sınıftaki eski masaları yenileri ile değiştirin. ”
cümlesinde “eski” sıfatı, “masa” isminin tek bir özelliğini (eski) bildirmektedir, “masa” isminin bir başka özelliğini söylemek istersek başka bir sıfat kullanmalıyız. Aynı cümleyi,
“Sınıftaki eski ve kırık masaları yenileri ile değiştirin. ”
şeklinde söylersek “masa” isminin iki özelliği (eski ve kırık) söylenmiş olur.
D) Bir isim, hem niteleme hem belirtme sıfatı alabilir.
"Annesine kırmızı bir karanfil verdi. ”
cümlesinde “karanfil” ismi iki tane sıfat almıştır: “kırmızı” sözcüğü niteleme sıfatı, “bir” sözcüğü ise belirtme sıfatıdır.
E) Bir isim birden fazla sıfat tarafından nitelenebilir.
“Heyecanlı, dinamik, çalışkan öğrencilerim vardı benim."
cümlesinde “öğrenciler” ismi, “Heyecanlı, aktif, dinamik, çalışkan” olmak üzere dört sıfat tarafından nitelenmiştir.
“Uzun ve yorucu bir yolculuktan sonra kamp yerine ulaştık."
cümlesinde de “yolculuk” ismi “uzun” ve “yorucu” sıfatları tarafından nitelenmiştir.
F) Bir sıfat birden fazla ismi niteleyebilir.
“Etkileyici bir roman, öykü veya şiir okumak istiyorum. ”
cümlesinde “etkileyici” sözcüğü niteleme sıfatıdır. Bu sıfat “roman, öykü, şiir” olmak üzere üç ismi nitelemiştir.
“Gözüyaşlı anneler ve babalar çocuklarını bekliyordu. ”
cümlesinde “gözüyaşlı” sıfatı “anneler” ve “babalar” isimlerini nitelemiştir.
G) Sıfatlar isimlerden sonra da gelebilir.
“Hani senin önlüğün vardı siyah."
cümlesinde “siyah” sözcüğü "önlük” ismini niteleyen bir sıfattır. Çünkü “Nasıl önlük?” diye sorduğumuzda “siyah” cevabını alırız. Burada “siyah” sözcüğü “önlük” isminden sonra gelse bile onu nitelediği için sıfattır.
“Çocukken uçurtmalar uçururduk allı pullu. ”
cümlesinde “Nasıl uçurtmalar?” sorusunun cevabı olan “allı pullu” ikilemesi isimden önce gelmediği hâlde “uçurtmalar” ismini nitelemiştir. O hâlde “allı pullu” ikilemesi niteleme sıfatıdır.
ONU ANLATIM VİDEOSU ( Youtube Kanalımız için TIKLAYINIZ )
zambak yayınları
- << Önceki
- Sonraki
