FAZIL HÜSNÜ DAĞLARCA

FAZIL HÜSNÜ DAĞLARCA

Cumhuriyet şiirimize yeni duyuşlar getiren şair, 1914 İstanbul'da doğdu. İlköğrenimini Konya, Kayseri, Adana ve Kozan'da; orta öğrenimini Tarsus ve Adana ortaokulundan sonra Kuleli Askerî Lisesi'nde yaptı.

(1933); Harb Okulu'nu bitir­di. (1935). İlk şiir kitabı "Havaya Çizilen Dünya"yı işte bu sıralarda yayınladı. İlk şiiri ise ortaokulda iken "Yeni Adana" gazetesinde çıkmıştı. Piyade subayı olarak Anadolu'nun doğu ve orta bölgelerini, Trakya'nın birçok yerlerini on beş yıl boyunca dolaştı; önyüzbaşı iken subaylıktan ayrıldı (1950). Serbest hayata geçtikten sonra Fransa'ya birkaç aylık bir gezi yaptı (1952). Çalışma Bakanlığı İş Müfettişi olarak sekiz yıl kadar İstanbul'da çalıştı; bu işten ayrılınca, bir arka­daşı ile İstanbul'da "Kitap" Yayınevi'ni açtı (1959) 13. Struga Şiir Festival'inde Altın Çelenk Ödülü'nü aldı (1974). Milliyet Sanat Dergisi'nin düzenlediği ankette en çok oyu toplayarak "Yılın Sanatçısı" seçildi (1975). "Sedat Simavi Vakfı" edebiyat ödülünü kazandı (1977). Yayınlarını yönetmekte bugün. Fazıl Hüsnü Dağlarca; iç ve dış gerçeklere bakarak, bilinçaltına yönelerek şiirimize yeni yeni ürperişler getirir. Şiirleri devamlı bir değişme gösterir; kurallı biçimlerden kuralsız biçimlere, anlamsız özlerden en yalın anlamlara varan şiir türlerini bir bir dener. Bireysel tutkularla toplumsal gerçekleri bol mecazlarla, hayaller ve simgelerle ortaya koyar. Şiirleri çoğunlukla, epik-dramatik,  lirik-didaktik ve toplumsal gerçekçilik niteliklerinde görünür. Mısralarının örgüsü; tarihsel gerçek­lerle olağanüstülüğünü, en görüneninden en görünmeyene varan izlenimleri, Anadolu'nun kaderini dile getiren düşünceleri kaynaştırır. Her şiirinde bir yeniyi yener gibidir. Asonanslara,  söyleyişi kuvvetlendiren tekrarlara, günlük konuşmaların yanı sıra arı dile, muhayyileyi kamçılayan çağrışımlara "ki, ve" bağlaçlarına, şiirin güzelliğini yaratan ses kompozisyonlarına geniş yer verir.

Kendisini rahatça hayallerin kucağına bırakır; bilinçaltına varan hayalleri şiirle­rine öz olarak alır. Ona göre; "Sanat eseri hem bir saat gibi içinde bulunduğumuz zamanı, hem de bir pusula gibi gidilmesi gereken yönü işaret etmelidir." Fazıl Hüs­nü; şiirden başka, özdeyiş niteliğinde nesir örnekleri de vermiştir. Israrla şiir üze­rinde durur. Son dönem edebiyatımızın değerce, sayıca en güzel şiirlerini yazan, en verimli şairlerinden biri sayılmaktadır.

Şiirlerinin toplandığı kitaplar: Havaya Çi­zilen Dünya (1935), Çocuk ve Allah (1940), Daha (1943), Çakırın Destanı (1945), Taş Devri (1945), Üç Şehitler Destanı (1946), Toprak Ana (1950), Aç Yazı (1951), İstiklâl Savaşı - Samsun'dan Ankara'ya (1951), İstiklâl Savaşı - İnönü'ler (1951), Sivaslı Karınca (1951), İstanbul - Fatih Destanı (1953), Anıt - Kabir (1953), Asû (1955), Delice Böcek (1957), Batı Acısı (1958), Mevlânâ'da Olmak-Gezi (1958), Hoo'lar (1960), Özgürlük Alanı (1960), Cezayir Türküsü (1961), Aylam (1962), Türk Olmak (1963), Yedi Memetler (1964), Çanakkale Destanı (1965), Dışardan Gazel (1965), Kazmalama (1965), Vietnam Savaşımız (1966), Açıl Susam Açıl (çocuk şiirleri, 1967) Kubilay Destanı (1968), 19 Mayıs Destanı (1969), Vietnam Körü (32000 mısralık destan-oyun, 1970), Hiroşima (1970), Dört Kanatlı Kuş (seçilmiş şiirler, 1970); Malazgirt Ululaması (1971), Kuş Ayak (çocuk şiirleri, 1971), Haliç (1972), Kınalı Kuzu Ağıtı (1972); Dana-Çakır'ın Destanı (1972), Arkaüstü (şiirler, 1973); Açyazı - Batı Acısı (1974); Yeryüzü Çocukları (1974), )Yargıçlar, Konuşmalar, Seçme Şiirler (İngilizce - Türkçe, 1974); Yanık Çocuklar Koçaklaması (resimli şiirler, 1976); Horoz (1977); Yaramaz Sözcükler (1979), Çukurova Koçaklaması (1980); Nötron Bombası (1981).

(S. Kemal Karaalioğlu, Ansiklopedik Edebiyat Sözlüğü İnkılâp ve Aka Kitabevleri, İstanbul 1983,)