ÖLMEYE YATMAK ÖZETİ - ADALET AĞAOĞLU
Türü: Roman
Yazarı: Adalet Ağaoğlu
Kişileri: Aysel, Salih Efendi, Ali, Dündar öğretmen, Aydın, İlhan, Ömer, Engin
ÖZET
Ölmeye Yatmak romanı, Adalet Ağaoğlu’nun Dar Zamanlar üçlemesinin ilk kitabıdır. Üçlemenin diğer iki kitabı Bir Düğün Gecesi ve Hayır adlı romanlardır.
Romanda görevi toplum yapılarını incelemek olan Doçent Aysel (Aysel aynı zamanda yazar-anlatıcıdır), nisan ayında bir sabah Ankara’da lüks bir otelin on altıncı katında ölmeye yatar. Bir buçuk saat süren bu yatışta “okumuş olmanın ne işe yaradığını” sorgular, kendisiyle hesaplaşır. Değişik başlıklar altında toplanan ara bölümlerde, küçük bir Anadolu ilçesinde doğan Aysel’in 1938 yılında ilkokulu bitirdikten sonra, iyi niyetli bir öğretmen olan Dündar’ın ısrarıyla Ankara’ya ortaokula gönderilmesi, esnaf kızı Aysel’in doçent oluşu anlatılır. 1938-1968 yılları arasını kapsayan bu dönemde Aysel’in ailesi, arkadaşları, dönemin siyasi yapısı da okuyucuya aktarılır. Romanın sonunda, sınıf atlamış fakat mutlu olamamış Aysel’in, mutsuzluğuna rağmen doğacak çocuğunu büyütmek amacıyla intihardan vazgeçişi anlatılmıştır. Otuz yıllık hayatının muhasebesini yapan, Batılı olma çabasındaki Atatürk Türkiye’sinin durumu ve yerini düşünen Doçent Aysel, saat yedi buçukta girdiği otelden dokuzda ayrılır.
Roman için Selim İleri şu değerlendirmeyi yapmıştır: Ölmeye Yatmak romanı biçim açısından da ilginç. Çok geniş bir dönemi anlatmak isteyen romancı, Aysel’in ruh dünyasının yanı sıra toplumsal olayları, Aysel’i Doçent Aysel hâline getiren koşulları yarı belgesel bir tarzla eserine katmış olur.
