İNCELEME ( MONOGRAFİ)
İnceleme (monografi)yi, eleştirme (tenkit)le karıştıranlar vardır. Eleştirme, bir sanatçının eserini tüm olarak ele alır; inceleme ise bir eserin tek ve pek özel bir yönü üzerinde durur.
incelemenin konusu, bir sanatçı, gir sanat anlayışı, edebiyat tarihinin karanlık kalmış ya da yanlış bilinen bir köşesi, bir sanatçının altında kaldığı, ya da başkaları üzerinde yaptığı etkileri olabileceği gibi, tek başına bir edebî eserin, herhangi bir edebiyat ya da başka sanat dalının pek özel bir yönü de olabilir.
Örneğin Ömer Seyfettin'in hikâyelerinin yalnız dili üzerinde yapılan inceleme sonucunda, bu dilin, bilmediğimiz pek özel bir yönünü ortaya koyan bir yazı, inceleme (monografi)dir.
Bizim edebiyatımızda, edebiyat tarihi ve bazı edebiyat sanatçıları hakkında en güzel incelemeleri, Ord. Prof. Fuat Köprülü meydana getirmiştir.
Cenap Şahabettin'in William Shakespeare, Mithat Cemal Kuntay'ın Mehmet Âkif, Hasan Âli Yücel'in Göthe hakkındaki Bir Dehanın Romanı adlı eserleri edebiyatımızdaki incelemeye, güzel birer örnektir.
