KARŞILIKLI KONUŞMALAR
Karşılıklı konuşma, yaşamın her anında kullanılan insana özgü bir dil etkinliğidir. İnsanın, öteki insanlarla ilişkilerini düzenleyip sürdürebilmesi için gündelik yaşamda en çok başvurduğu iletişim yöntemidir. Bu açıdan karşılıklı konuşmalar insanlar için yaşamsal öneme sahiptir.
Karşılıklı konuşmalar, kendini veya başka birini, başkasına tanıtma, telefonda konuşma, öğretmenle, büyüklerle ve resmî kişilerle konuşma gibi durumlarda karşımıza çıkar. Ayrılma sözleri, bir yetkiliye görüş bildirme, özür dileme, bir soruyu yanıtlama, birisini kutlama da karşılıklı konuşmayla gerçekleşir. Karşılıklı konuşmaların kendine özgü kuralları vardır. Bu kuralların başında da görgü kuralları gelir.
DİYALOG
Diyalog, bir çeşit karşılıklı konuşmadır. Dili doğru kullanma, güzel ve etkili konuşma diyalogda çok önemlidir. Diyalog, karşımızdakine derdimizi daha iyi anlatmamızı sağlar. Diyalog sırasında görüşler açık biçimde ifade edilmeli, muhatabın sözleri saygıyla ve dikkatle dinlenmelidir. Düşünceler; içten, gösteriş ve abartıdan uzak bir şekilde ortaya konmalıdır.
Diyalogda karşılıklı saygı ve hoşgörü anlayışının zedelendiği durumlarda konuşma tartışmaya hatta kavgaya dönüşür. Oysa diyalogda, biz inanmasak bile karşımızdaki kişinin görüşlerini saygıyla dinlememiz, onu küçük düşürmekten kaçınmamız gerekir. Gösteriş yaparak, muhatabı küçümseyerek, bilgiçlik taslayarak ileri sürülen görüşler benimsenmez. Bunu yapanlar karşılarındaki kişi ya da kişiler üzerinde etkili olamazlar.
Diyalogda sürekli kendimizi öne çıkarmak yerine, karşıdaki kişiye fırsat vermeliyiz. Muhatabımız konuşurken, davranışlarımıza dikkat etmeli, ilgisiz görünmekten, başka noktalara bakmaktan, başka şeylerle ilgilenmekten uzak durmalıyız.
MÜLAKAT (GÖRÜŞME)
Siyaset, spor, bilim ya da sanat dallarında ün kazanmış kişileri farklı yönleriyle tanıtmak ya da onların önemli bir konudaki görüşlerini öğrenmek amacıyla zamanı önceden belirlenmiş sorulu cevaplı konuşmalara “mülakat (görüşme) denir.
Mülakat yapacak kişi, görüşeceği kişiden önceden randevu almalı, mülakata gitmeden önce o kişi hakkında araştırma yapmalı, bilgi edinmeli, konuyla ilgili sorular hazırlamalıdır. Mülakat yerine zamanından önce gitmeli, muhatabına saygılı davranmalı, gereksiz sorular yöneltmekten kaçınmalıdır. Mülakatçı, muhatabından aldığı cevapları dinleyicisine veya okuruna hiç değiştirmeden aktarmalıdır. Mülakatta önce, konuşma yapılan kişi tanıtılmalı, sonra konuşulan kişiye daha önceden hazırlanan sorular yöneltilmelidir. Mülakat sırasında konunun gelişimine göre yeni ve doğaçlama sorular da sorulabilir.
Mülakat röportaja benzer, ancak mülakatın alanı röportaja göre daha sınırlıdır. Mülakat sorulu cevaplı görüşmelerle sınırlı kalırken röportaj yazıları, toplumun ilgisini çeken her türlü konuyu ve olayı inceler, resim ve belgelerle zenginleştirilir. Röportajcı, yazısında kendi görüş ve yorumlarını da okura sunar.
