Kullanıcı Oyu: 3 / 5

Yıldız etkinYıldız etkinYıldız etkinYıldız etkin değilYıldız etkin değil
 

SÖZLÜ ANLATIM TÜRLERİ 

İnsanoğlunu diğer canlılardan ayıran özelliklerin başında insanın, dili bir anlaşma aracı olarak kullanması gelir. Dil olgusunun ortaya çıkması ise insanın sesine egemen olmasıyla başlamıştır. Sesini söze dönüştüren insan, onu bir anlaşma aracı olarak kullanmayı keşfetmiş, düşünceyi söze dönüştürmüş; böylece sözlü anlatım doğmuştur.

Peki, insanlık açısından bu denli önemli olan anlatım nedir ve nasıl gerçekleşir? Bir duyguyu, bir düşünceyi, bir isteği, bir konuyu söz veya yazı ile bildirmeye “anlatım” denir. Anlatımı iki kişi arasındaki karşılıklı ileti aktarımı olarak da tanımlayabiliriz.

İki insan arasındaki iletişimi yani bildirişimi şu şekilde gösterebiliriz

 

VERİCİ


İLETİ

ALICI

ALICI

VERİCİ

 

Alıcıyla verici arasındaki ileti yazıyla ya da sözle gerçekleşebi­lir. Bu durumu da şöyle gösterebiliriz.

KONUŞAN


SÖZ

DİNLEYEN

DİNLEYEN

KONUŞAN

 

 

YAZAN

(YAZAR)


SÖZ

OKUYAN

(OKUR)

 

 

Bu tablolardan, anlatımın yazılı ve sözlü olmak üzere iki biçimde gerçekleştiğini anlıyoruz. Biz burada sözlü anlatım ve onun çeşitleri üzerinde duracağız

Herhangi bir konunun, hazırlıklı ya da hazırlıksız, dil aracılığıyla sözlü olarak ifade edilmesine ‘sözlü anlatım” denir. Sözlü anlatım, günlük yaşamdaki arkadaş, eş dost sohbetlerinden, iş konuşmalarına; topluluk önündeki söylev ve konferanslardan tartışma türlerine kadar geniş bir alanı kapsar.

Sözlü anlatımın keşfedilmesiyle birlikte söz, düşünce üretmede etkin biçimde kullanılmış; düşünce ve duygular sözle yayılmıştır. İnsanlık, çağlar boyu, birbiriyle olan ilişkilerini düzenlemede, karşısındakine duygu ve düşüncelerini aktarmada ve onun duygu ve düşüncelerini etkilemede sözlü anlatımı kullanmıştır. Sözlü anlatımın bulunması toplumsal düzenin sağlanmasına zemin oluşturmuştur.

Günlük yaşamda duygu, düşünce ve isteklerimizi, mesajımız karşımızdakilere konuşarak iletiriz. Gündelik yaşamda bizim için yaşamsal bir öneme sahip olan konuşmalar, çoğunlukla iki çeşit olarak karşımıza çıkar. Bunlardan biri, gelişigüzel, rastgele ve düşünmeksizin yapılan konuşmalar, diğeri de düşünerek sözcükleri yerli yerinde kullanarak, dil bilgisi kurallarına uyarak yapılan düzgün konuşmalar. Bu iki konuşma türünde de kişinin bilgi ve kültür düzeyi etkili olduğu gibi konuşmanın yeri, zamanı ve amacı da etkilidir. Doğru ve düzgün konuşma becerisi konuşma eğitimi yapılarak ve güzel konuşanlar örnek alınarak geliştirilebilir.

Sözlü anlatımlar, konuşmalar yazılı bir metne bağlı olmadan yani doğaçlama olarak yapılabileceği gibi yazılı bir metnin okunması biçiminde de olabilir. Sözlü anlatım, söze yani konuşmaya dayalı bir anlatım biçimidir.

Sözlü anlatımın başarılı olabilmesi için gereken nitelikleri şöyle sıralayabiliriz:

  • Belli bir amaç doğrultusunda konuşmak
  • Konuşurken yapıcı ve inandırıcı olmak
  • Konuyu seçerken ve konuşurken muhatapların durumun göz önünde bulundurmak
  • Doğru ve güvenilir bilgiler vermek
  • İçten davranmak
  • Etkileyici bir ses tonuyla konuşmak
  • Konuşmada jest ve mimiklerden yararlanmak

Bu kurallara uyularak yapılan bir konuşma daha etkili olur.

SON EKLENENLER

Üye Girişi