(1902-3 Haziran 1963)(Gerçek ismi: Nazım Hikmet Ran) (d. 20 Kasım 1902, Selanik - ö. 3 Haziran 1963, Moskova) Türk şair ve oyun yazandır.
Birçokları tarafından batıda en bilinen Türk şairi sayılmaktadır. Eserleri birçok yabancı dile çevrilmiştir. Doğum tarihi ailesi tarafından sene kaybetmemesi için 15 Ocak 1902 olarak kaydettirilmiştir.
1902yılında Selanik'te doğmuş, 3 Haziran 1963 tarihinde Moskova'da ölmüştür. Türkiye Komünist Partisi (TKP) üyesiydi ve ayrı ayrı toplam 11 davadan yargılandı.
Eserleri birçok dile çevrilmiş, birçok ödül almıştır. Ancak Türkiye'de görüşleri nedeniyle yaşamının çoğunu hapiste geçirmiştir. Bu gibi durumlardan Moskova'ya kaçmıştır. 1963 yılında Moskova 'da ölmüştür. Mezarı Moskova 'dadır.
1938'de şairin cezaevine girmesiyle yasaklanıp ortadan kaldırılmış olan Nâzım Hikmet şiiri, Türkiye'de ancak ölümünden iki yıl sonra 1965'te yeniden ortaya çıkabildi.
Stil ve Başarıları
İlk şiirlerini hece vezni ile yazmaya başlamasına rağmen içerik bakımından diğer hececilerden uzaktı. Şiirsel gelişimi arttıkça hece vezninin sınırlarıyla tatmin olmamaya ve şiiri için yeni formlar aramaya başladı. Sovyetler Birliğinde yaşadığı ilk yıllar olan 1922-1925 arası bu arama tepe noktasına ulaştı.
Hece vezninden ayrılarak Türkçenin vokal özellikleri ile harmoni oluşturan serbest vezni benimsedi. Mayakovski ve gelecekçilik taraftarı genç Sovyet şairlerden esinlendi. Şiirlerinden birçoğu müzisyen Zülfü Livaneli tarafından bestelendi
Hayatı
20 Kasım 1902'de Selanik'te doğdu. İlk şiiri 'Feryad-ı Vatan "ı 1913'te yazar. Aynı yıl Galatasaray Sultanisi'nde ortaokula başlar. 1917'de Heybeliada Bahriye Mektebi'ne girer. Daha sonra Kurtuluş Savaşı için Anadolu'ya geçer. Fakat sağlık nedenleri ile bahriyeden ayrılmak zorunda kalır. Bu sırada Hamidiye Kruvazör'ünde güverte subayıdır. Bolu'ya öğretmen olarak atanır. Daha sonra Batum üzerinden Moskova'ya giderek Doğu Emekçileri Komünist Üniversitesi'nde siyasal bilimler ve iktisat okur. 1921 'de gittiği Moskova'da devrimin ilk yıllarına tanık olur ve komünizm ile tanışır. 1924'te Moskova 'da yayınlanan ilk şiir kitabı '28 Kânunusani' sahnelenir. O yıl Türkiye'ye dönerek Aydınlık Dergisi'nde çalışmaya başlar. Dergide yayınlanan şiir ve yazılarından dolayı on beş yıl hapsi istenince yeniden Sovyetler Birliği'ne gider. 1928'de af kanunundan yararlanır ve Türkiye 'ye geri döner. Bu kez Resimli Ay dergisinde çalışmaya başlar. 1938 'de yirmi sekiz yıl hapis cezasına çarptırılır. 12 sene süren tutukluluktan sonra askere alınacağı söylentileri ile Sovyetler Birliğine kaçar. Moskova 'da 1963 yılında kalp krizinden ölür.
Davaları ve Sürgün
1925 yılından başlamak üzere şiirleri ve yazıları yüzünden birçok kere yargılandı. 1938 yılında orduyu ayaklanmaya kışkırtmaya çalıştığı gerekçesiyle 28 yıl 4 ay hapis cezasına çarptırıldı. İstanbul, Ankara, Çankırı ve Bursa cezaevlerinde 12 yılı aşkın kaldı. 1950 yılında bir af yasasıyla salıverildi. Ancak sürekli izlendiği ve çürüğe ayrıldığı halde 48 yaşında yeniden askerlik yapmaya çağrılması ve öldürüleceği yolundaki duyumlar üzerine yurtdışına kaçtı. 25 Temmuz 1951 tarihinde Bakanlar Kurulu tarafından Türk vatandaşlığından çıkarılmasına karar verildi. Yurtdışında sürekli olarak Bulgaristan, Rusya, Polonya 'da yaşadı.
Davaları
1925 Ankara İstiklal Mahkemesi Davası
1927-1928 İstanbul Ağır Ceza Mahkemesi Davası
1928 Rize Ağır Ceza Mahkemesi Davası
1928 Ankara Ağır Ceza Mahkemesi Davası '1931 İstanbul İkinci Asliye Ceza Mahkemesi Davası
1933 İstanbul Ağır Ceza Mahkemesi Davası
1933 İstanbul Üçüncü Asliye Ceza Mahkemesi Davası
1933-1934 Bursa Ağır Ceza Mahkemesi Davası
1936-1937 İstanbul Ağır Ceza Mahkemesi Davası
1938 Harp Okulu Komutanlığı Askeri Mahkemesi Davası
1938 Donanma Komutanlığı Askeri Mahkemesi Davası
Ölümü ve Sonrası
1963 yılında Moskova 'da geçirdiği bir kalp krizi sonunda sürgünde öldü. Ünlü Novo-Deviçeye (Novodeviche) mezarlığında gömülüdür.
2006 yılında Bakanlar Kurulunun Türk vatandaşlığından çıkarılmalar ile ilgili yeni bir düzenleme yapması durumu belirdi. Yıllardır tartışılmakta olan Nazın Hikmet'in Türk vatandaşlığına geri kabul edilmesi yolu açılmış gibi gözükmesini rağmen Bakanlar Kurulu bu maddenin sadece yaşamakta olanlar için düzenlendiğini ve Nazım Hikmet'i kapsamadığını öne sürerek bu öneriyi reddetti.
En bilinen eserlerinin bazıları:
Memleketimden İnsan Manzaraları
Kafatası
Unutulan Adam
Taranta Babu'ya Mektuplar
Ferhad ile Şirin
Kurtuluş Savaşı Destanı
2000 SENESİNİN SANATKÂRLARINA
Ey 77 yıl sonra
Şarkın "Futurist âbidesi" yükselen meydanlarda
Mısralarını
Mikrofonlarda haykıracak şair!
Ey suratları düzgünsüz aktörlerine
Kolektivizmin
Temiz optimizmini oynatacak rejisör!
Ey yirmi birinci asrın mühendis bestekârı,
Ben
Size
1923 senesinde yazdım bu şiiri.
…..
Nâzım Hikmet RAN
İLGİNİZİ ÇEKEBİLİR
-
NAZIM HİKMET'İN ŞİİRLERİ
-
NAZIM HİKMET'İN ŞİİRLERİNDEN SEÇMELER
- NAZIM HİKMET'İN MUKADDESAT İLE İLGİLİ ŞİİRİ
- Önceki
- Sonraki >>