EKLER (ÇEKİM ve YAPIM EKİ) TESTİ-02
Şu, balkonunda çamaşır asılı olan ev bizim.
1. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisinin aldığı ekler, işlevi bakımından bu cümledeki altı çizili sözün aldığı eklerle özdeştir?
A) Şu dünyada dikili bir ağacım bile yok, diye hayıflanıyordu.
B) O, haksızlığın, iltimasın azılı bir düşmanıdır.
C) Planlı çalışması sonucunda başarılı bir iş adamı oldu.
D) Şiirlerinde abartılı benzetmelere çok yer verir.
E) Hareketlerinin ölçülü ve sakin oluşuyla etrafında hep sevilmiştir.
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük, birden fazla yapım eki almamıştır?
A) Abdülhak Hamit’in Eşber’i tiyatroda oynandı mı hiç?
B) Sevincimi, üzüntümü paylaşan insanların olması ne güzel!
C) Şairin bu kitabında söyleyiş, o kadar güçlü ve etkili değil.
D) Çeviride deneyimi olan kişilerden yararlanmakta fayda var.
E) Sanatçının kendinden önce verilmiş ürünleri iyice özümsemesi gerekir.
Yapım ekleri sözcüklerin kök veya gövdelerine eklenir ve kendinden önce çekim eki almaz.”
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu kurala uymayan bir kullanım görülmektedir?
A) Yaşlı gözlerle, gurbete giden annesinin ardından bakakaldı.
B) Artık kardeşlerinin bütün yükü onun omzundaydı.
C) Bu kadar işin üstesinden babamsız nasıl gelirim, diye düşündü.
D) Hayat insana her zaman istediği bir yaşama şekli vermiyordu.
E) Dünyaya kendi isteğimizle gelmemiştik ki oradan isteğimizle gidebilelim.
“Yansıma sözcükler yapım ekleriyle isim ya da fiil yapılabilir.”
4. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde geçen yansıma sözcük buna örnek gösterilemez?
A) Su, küçücük delikten var gücüyle dışarı fışkırıyordu.
B) Açık kalan musluğun şırıltısı gece boyu devam etti.
C) Elindeki balonu patlayan çocuk ağlamaya başladı.
D) Adamın ikide bir ağzını şapırdatması herkesi rahatsız ediyordu.
E) Öğrencilerin kalemi çıt ettirmelerinden bile rahatsız olurdu.
Çekim ekleri, eklendikleri sözcüklerin anlamlarını değiştirerek yapım eki özelliği gösterebilir.
5. Aşağıdakilerden hangisinde buna örnek gösterilebilecek bir kullanım görülmemektedir?
A) Tam kapıyı açmıştım ki birden içerde bir gürültü duydum.
B) O güzelim çiçekleri koparıp bir kenara atmışlar.
C) Bu derste yumuşakçaların özelliklerini inceleyeceğiz.
D) Senin sözde sevgine inanacağımı mı zannediyorsun?
E) Akşam olmadan, işimizi bitirip eve geri dönmeliyiz.
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcük diğerlerinden farklı bir şekilde türetilmiştir?
A) Şu sesi yükseltin biraz da, duyalım.
B) Bir büronun camında, hedefinizi büyültün, yazıyordu.
C) 0 ipi biraz daha kısaltırlarsa kimse ona yetişemeyecek.
D) Böyle değerleri yüceltmeli ve tüm topluma mal etmeliyiz.
E) Yeni başkan giderleri bir hayli azaltacak galiba.
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde çekim eki almış bir sözcük yoktur?
A) Ben iki yıl önce bu kente atandım.
B) Savaş bitince birçok asker sevindi.
C) Kâğıttan uçurtmalar yapardık çocukken.
D) Gazetecilik artık sevimsiz uğraş değil.
E) Babadan kalma bir evi bir de arabası var.
Kalma (bulunma) ekinin eklendiği sözcükler "Ne zaman? Nasıl?" sorularına yanıt veriyorsa zarf tümlecidir.
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde -da, -de" bulunma ekini alan sözcük veya söz diğerlerinden farklı bir görevde kullanılmıştır?
A) O güzel günleri Antalya'da geçirdik.
B) İnsan hakları yasası çerçevesinde hareket edin.
C) Biraz önce şişeyi bir dikişte yarıladı.
D) Aradığımda öğretmeniyle dışarı çıkıyordu.
E) iki yumrukta rakibini yere devirdi.
Kalma (bulunma) eki, ad tamlamalarında tamlanana gelir ve bu tamlama bir başka adı etkileyerek sıfat görevi yapar
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "-da, -de" bu görevle kullanılmıştır?
A) Edebiyatta dostluk diye bir şey yok.
B) Onun şiirinde çocukluk önemli bir yer tutar.
C) Dosyamda dergiye göndereceğim öyküler var.
D) Avuç içi büyüklüğünde bahçesi yine de çok güzel.
E) Eve vardığımızda misafirler gelmişti.
Kalma (bulunma) eki sert ünsüzle biten sözcüklere eklendiğinde sertleşerek -ta, -te olarak yazılır.
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "-da, -de" ile ilgili bir yazım yanlışı söz konusu değildir?
A) Masadaki bardakda yine su yok.
B) Çevredekileri rahatsız etmekde sakınca görmüyorum.
C) Kentde gördüklerim beni buradan soğuttu.
D) Türk'de korku yoktur, sözü abartılı geliyor.
E) Katalogda hiçbir ürün dikkatimi çekmedi.
11. ”-ler, -lar" eki aşağıdaki cümlelerden hangisinde eklendiği kelimeye çoğul anlamı katmamıştır?
A) Bu çocuklar mı bu işi becermişler?
B) Bizler her zaman emrinize hazırız.
C) İnsanlar gerçekten iyi şeylere layık mıdır?
D) Kitapları iyi ve kötü diye ayırmak gerekir.
E) Dersler başlayalı neredeyse iki ay oluyor.
12. Aşağıdaki cümlelerde geçen altı çizili eklerden hangisi ötekilerden farklıdır?
A) Babası olanları öğrenince sinirlendi.
B) Masanın üzerinde annesinin dikiş kutusu duruyordu.
C) Yirmi yaşında olmasına rağmen davranışları çok çocuksu idi.
D) Kafası kızınca ne söylediğini bilmiyor.
E) Onun çalışması herkesi memnun etti.
13. Aşağıdaki cümlelerde geçen altı çizili kelimelerden hangisi ötekilerden farklı bir ek almıştır?
A) Böyle bir düşünce yardımlaşma duygusunu sarsar.
B) Recep yolunu değiştirdi, Selman Ağa'yı görünce.
C) Murat gülünce bütün sınıf gülmeye başladı.
D) Başına soğuk suyu dökünce yaralı kendine geldi.
E) Derste biraz bağırınca sesim kısılıyor.
14. Aşağıdaki cümlelerden geçen altı çizili kelimelerden hangisi ötekilerden farklı bir ek almıştır?
A) Bilirim seversin demli çay içmeyi.
B) Dalar giderim mavisinden içeri.
C) Girdim insanların içine.
D) Ne kâğıt isterim ne de kalem.
E) Ellerim cebimde bir parkta dolaşıyorum.
15. Aşağıdaki cümlelerde geçen altı çizili kelimelerden hangisi ötekilerden farklı bir ek almıştır?
A) Kitabı arkadaşından alıp okumaya başladı.
B) Adamcağız neyi varsa bu işe yatırmıştı.
C) Çocuk köşeyi döner dönmez kaçmaya başladı
D) Kendinizde bu gücü nereden buldunuz?
E) Kuru üzümü çok severdi.
16. "-le, -la" eki aşağıdakilerden hangisinde "Havaların soğumasıyla turnalar göç etmeye başladı." cümlesindeki anlamıyla kullanılmıştır?
A) Erzurum’la Konya çok sevdiğim şehirlerdendir.
B) O kadarcık parayla bunlar alınmaz.
C) öğrenciler anlatılanları bir kelime bile kaçırmadan ilgiyle dinliyorlardı.
D) Küçükler bu yıl da ilk gün anneleriyle gelmişlerdi.
E) Kapının açılmasıyla herkes ayağa kalktı.
17. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde "-den” eki diğerinden farklı görevde kullanılmıştır?
A) Durumu öğrenince üzüntüden hastalandı.
B) Her sabah sekizde bu sokaktan geçer.
C) Gecenin bu saatinde nereden geliyorsunuz?
D) Korkarak taşıdığı cam tabağı elinden düşürdü.
E) Gelecek ay bu evden çıkacağız.
18. "-ce, -ca" eki aşağıdaki cümlelerin hangisinde, "Senin çocuksu davranışların herkesi üzmeye başladı." cümlesinde yer alan "-su" ekiyle aynı anlamda kullanılmıştır?
A) Kanaatimce bir gün önce gelmeniz iyi oldu.
B) Yorgun olduğundan iyice dinlenip uyudu.
C) Yıllarca bekledim gelecek diye.
D) Onca kitabı bir ayda nasıl okudun?
E) Kardeşçe yaşamak varken niçin anlaşamıyorsunuz?
19. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "-den" eki, sonuna geldiği sözcüğün anlamını değiştirmiştir?
A) Önümdeki araba birden frene bastı.
B) Bana ailenden söz eder misin biraz?
C) Annesi ona saf yünden kazak örmüş.
D) Bu meyveleri ağaçtan ellerimle topladım.
E) Ayakkabılarımı bu mağazadan aldım.
20. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir sözcük birden çok çekim eki almıştır?
A) Telefonda sesin çok üzgün geldi bana.
B) İşim çıkınca çocuğu komşuya bıraktım.
C) Kardeşim bugün yine okula geç kalmış.
D) Bu tabloyu ressam tam beş yılda bitirmiş.
E) Ne zamandır istediğim kolyeyi nihayet aldım.
21. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi, işlevi yönüyle ötekilerden farklı bir ek almıştır?
A) Sesin yine ağlamaklı geliyordu telefonda.
B) Çiçeğin gerçekten güzel bir kokusu vardı.
C) Eserin etkileyici söyleyişi okuru kendine bağlıyor.
D) Yerin kulağı var, dikkatli konuş, diyordu.
E) Saatin kaç olduğunu bilmiyorduk.
Saçları beyazdı. Kalın kaşlarının altında ince tel gözlükler, arada bir burnuna düşüyor. Mutlaka sigaraya düşkün, çünkü pos bıyıklarının burun deliklerine yakın kısmı hafif sararmış. Orta yaşın biraz üstünde, dünyanın tüm tatlarına vakıf, aydın bir bey...
22. Yukarıdaki parçada yapım eki almış kaç sözcük vardır?
A) 3 B) 4 C) 5 D) 6 E) 7
23. Aşağıdakilerin hangisindeki altı çizili sözcük, hem yapım hem çekim eki almıştır?
A) Dün bir fotoğrafta gördüm gözlerini
B) Derken doğan güneş diriltir beni
C) Hani gecelerim hiç bitmeyecekti
D) Bir gariplik çöker içime birden
E) Tüm ağaçlar döker yapraklarını
24. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde "-cı, -ci" eki, eklendiği sözcüğe ötekilerden farklı bir anlam katmıştır?
A) Köşedeki simitçiden iki simit alır mısınız?
B) Burada eskiden biletçi vardı, o nereye taşındı.
C) Babası eskiden oduncuymuş, ama şimdi bakkal işletiyormuş.
D) Caddenin karşısındaki çiçekçi, önümüzdeki ay taşınıyormuş.
E) Yapılan denetimlerde tarihi eser kaçakçısı iki kişi yakalandı.
25. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yapım eki, eklendiği ismi fiil yapmıştır?
A) Doğrusu senden beni affetmeni isteyemem.
B) Soğuklar gelmeden kışlık eve taşınmalıyız.
C) Tatil dönüşünde kendimi işe bir türlü veremiyorum.
D) Çocuğunun eğitimi için her türlü fedakârlığı gösteriyordu.
E) Eşinin ölümünden sonra daha bir yaşlandı sanki.
26. “ in, -in” eki aşağıdaki cümlelerin hangisinde diğerlerinden farklı bir görevde kullanılmıştır?
A) Gözün kanlanmış, çok okuyorsun.
B) Dilin mi yok, konuş be adam!
C) Söylediklerimi bir yerlere yazın mutlaka.
D) Evin bizlere açık değil mi?
E) Saçın çok dağınık, tara biraz.
27. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ -den, -dan” ekini alan sözcük ötekilerden farklı bir görevde kullanılmıştır?
A) Kadıncağız üzüntüden yataklara düştü.
B) Tekrar söylüyorum, gürültüden hiç hoşlanmam.
C) Sıkıntıdan derslerine doğru düzgün çalışamıyor.
D) Soğuktan elleri ve ayakları çatlamıştı.
E) Heyecandan bütün soruları yanlış yaptı.
Bu mavi, rüzgârlı sular, beyaz ve geçici bulutlar,
I
bu birleşik güzellikler bize mutlaka annelerimizin
II
şefkatini, çocukluk günlerimizin his ve hayal dolu
III
saatlerini, dünyanın bize iyi olduğu zamanlarını
IV
hatırlatır.
V
28. Yukarıdaki numaralanmış sözcüklerden hangisi bir varlığın neye ya da kime ait olduğunu bildiren bir ek almıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
29. Aşağıdaki dizelerden hangisinde hal eki almış bir sözcük kullanılmamıştır?
A) Yalvarmak yakarmak nafile bugün
B) Durdu beni uzaklara götüren kervan
C) Bak bütün gölgeleri sildi sudan
D) Beni çağıran bir eda var sesinde
E) Bir şiir daha okuyayım bu yerde
Ne kadar yalnızız şu akşam vakti
I
Bir selam bile yok artık verilen
II
Anlamsız turistler gibiyiz şimdi
III
Kapalıçarşı’da sen, Köprü’de ben
IV V
30. Yukarıdaki dörtlükte geçen numaralanmış sözcüklerden hangisi çekim eki almamıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
I. Şehir bana kendini unutturacak kadar geride kaldı.
II. Giden şanlı akıncı ne gün döner yurduna?
III. Türküleniyor hüznün parçalanmış tepeleri.
IV. En iyisi bir pencere açmaktır gürbüz umutlara.
V. Bir zorba gibi geçip gitti kış.
31. Numaralanmış dizelerden hangisinde isimden fiil yapan yapım eki almış bir sözcük vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
32. Aşağıdaki cümlelerde geçen altı çizili sözcüklerden hangisi, hal eki almıştır?
A) İhtiyar, kuşu kafesten salıverdi.
B) Topu kaybolunca çok üzüldü.
C) Annelerin yüreği sevgiyle doludur.
D) Evi ana cadde üzerindedir.
E) Saçı benimkinden daha siyahtı.
33. Aşağıdaki cümlelerde “-lik, -lık” ekini alan sözcüklerden hangisi yer adı değildir?
A) Sabah söğütlük yönüne gittiğini görmüşler.
B) Sırtımdaki sabahlık iyice eskimiş.
C) Odunluk temizlenmeden gidilmesin.
D) Çöplük, kimi yoksullara umut kaynağı idi.
E) Buradaki mezarlık çok turist çekiyordu.
34. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “ -den” hal ekini alan sözcük, zarf görevinde kullanılmıştır?
A) Arkadaşlarla biraz, eski günlerden söz ettik.
B) Onun sözlerine hepimiz yürekten inanmıştık.
C) Yünden kumaş olsun, demiştim; anlamamış.
D) Ben öyle sıradan insanları dikkate almam.
E) Okuldan çıkar çıkmaz eve gelirdi.
35. Aşağıdaki dizelerden hangisinde, yapım eki almış bir sözcük kullanılmamıştır?
A) Girin satıcılar, evimin bülbülleri
B) Girin, girin aydınlık bahçemden içeri
C) Dağlar görünür, kapımızın ardından
D) Boşaltın tüy gibi küfeyi sırtınızdan
E) Dolsun bir elmada bir mevsim evimize
36. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi işlevi yönüyle farklı bir ek almıştır?
A) Kovanın bağlı olduğu ip iyice incelmiş.
B) Yaşlı adam, yerinden güçlükle doğruldu.
C) Paramız gün geçtikçe çoğalıyor.
D) Hastanın ağrıları, tedaviden sonra azaldı.
E) Bahçedeki ihtiyar çam ağacı kesildi.
37. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerden hangisi işlevi yönüyle farklı bir yapım eki almıştır?
A) Okumaya başladığım bu yapıt, üç bölümden oluşuyor.
B) Günümüzde herkes geçim derdine düşmüş durumda.
C) Şehir içindeki yolları onarım çalışmaları sürüyor.
D) Burada yaşayan insanları ölüm korkusu sarmıştı.
E) Yeni gelen malların birim fiyatını kimse bilmiyordu.
38. Aşağıdakilerin hangisinde “-miş, -mış” eki, ötekilerden farklı bir görevde kullanılmıştır?
A) Yörenin efsanelerini dinlemiş dedelerinden.
B) Kalemi eline almış, soruların sorulmasını bekliyor.
C) Dün onunla geçmiş günlerden biraz konuştuk.
D) Bineceğimiz otobüs çoktan gitmiş.
E) Verilen bütün görevleri yerine getirmiş.
39. Aşağıdakilerin hangisinde “ -cık, -cik” eki, eklendiği sözcüğe küçültme anlamı katmıştır?
A) Bir damlacık suyu bile çok gördü.
B) Haşan şimdi Yakacık'tan geldi.
C) Gözümdeki arpacık çok sancı veriyor.
D) Hırsızlar, evin kapısını maymuncukla açmış.
E) Elinde bir demet gelincikle, bana doğru geliyordu.
40. “-ler, -lar” çoğul eki, aşağıdaki cümlelerin hangisinde farklı görevde kullanılmıştır?
A) Bütün bahçeler yeşile boyanmış sanki.
B) Öğrenciler imtihan gününü heyecanla bekliyor.
C) Teyzemlerin araba aldığını duydun mu?
D) Çocuklar birer fidana benzerler.
E) Milletler, tarihini bilmek ve ona sahip çıkmak zorundadır.
CEVAPLAR
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10
A D C E E B D A D E
11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
B C A E B E A E A B
21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
A B B E E C B C A B
31 32 33 34 35 36 37 38 39 40
C A B B E E E C A C
İLGİLİ İÇERİK
EKLER (ÇEKİM ve YAPIM EKİ) TESTİ-01
