SANATSAL METİN NEDİR?

Edebiyat alanında metinler yazılış amaçlarına, gerçeklikle ilişkilerine göre gruplara ayrılmıştır. Bu nedenle öğretici bir amaç gütmeyen amaç sadece sanat olan yazılara sanatsal (kurmaca) metinler adı verilmektedir.

• Edebi zevk uyandırmak amacıyla yazılır.
• Sözcükler gerçek anlamının yanı sıra yan ve mecaz anlamlarıyla da kullanılır.
• Öznel anlatım vardır.
• Yargılar kanıtlanmak zorunda değildir.
• Dil göndergesel işlevin yanı sıra heyecanı dile getirme, alıcıyı harekete geçirme vb. işlevlerde kullanılır.
• Olaylar değiştirilerek yazarın bakış açısıyla verilir.
• Kurmaca gerçeklik vardır.
• Üslup kaygısı ön plandadır.
• Masal, roman, hikâye, fabl, destan, şiir, halk hikâyesi gibi türler sanatsal metinlerdir.
• Öyküleme, betimleme, kişileştirme, benzetme, abartma, çeşitli duyulardan yararlanma gibi anlatım teknikleri kullanılır.
• Sanatsal metinlerin tek anlamı yoktur, sanatsal metinler çok anlamlıdır, her okunuşta yeni anlamlar kazanır.
• Sanatsal metinlerde kelime ve cümlelerin yeri değiştirilemez.
• Sanatsal metinler yazıldığı dönemin özelliklerinden ve o dönemdeki her türlü gerçeklikten izler taşır.
• Sanatsal metinler biriciktir, benzeri yapılamaz.
• Sanatsal metinlerde yalnız görünene, deneysele, hesaplanabilire değil bilinmeze, geleceğe ve olabileceklere de yer verilebilir.
• Sanatsal metinlerde ileti önceden belirlenmiş, kurallaştırılmış, değişmez bir gerçek değildir.
• İleti, metnin içyapısına sindirilmiş okurun süzüp çıkaracağı tek anlamlılıktan uzak bir ilişkiler yumağıdır.
• Sanatsal metinlerdeki her öğenin dış dünyada bir benzeri, bir karşılığı bulunabilir.
• Sanatsal metinlerde okura kendi düş gücüyle doldurabileceği boş alanlar bırakılır.
• Sanatsal metinlerde okur kendini anlatılanların akışına kaptırıp yapıttaki karakterlerle kendini özdeşleştirebilir.
• Sanatsal metinler dış dünya ile bağlantılı ama ondan farklı bir dünya sunar.
• Sanatsal metinlerde dil kişisel kullanılır.
• İleti dolaylı olarak verilir.
• Okurun düş gücüne yer bırakılır.
• Sanatsal metinlerin malzemesi dildir.
• Üç temel unsuru vardır: İçerik, dil ve üslup, yapı (şekil).