Gazete: Politika, ekonomi, kültür ve daha başka konularda haber ve bilgi vermek için yorumlu veya yorumsuz, her gün veya belirli zaman aralıklarıyla çıkarılan yayın:
Haber: Bir olay, bir olgu üzerine edinilen bilgi, salık: iletişim veya yayın organlarıyla verilen bilgi
Sütun: Gazete, dergi, kitap vb. yazılı şeylerde, sayfanın yukarıdan aşağıya doğru ayrılmış olduğu dar bölümlerden her biri, kolon:
Sürmanşet: Gazetelerin birinci sayfasındaki logonun üzerinde kullanılan başlık
Manşet: Gazetelerin ilk sayfasına iri puntolarla konulan başlık:
Muhabir: Basın ve yayın organlarına haber toplayan, bildiren veya yazan kimse
Ajans: Haber toplama ve yayma işiyle uğraşan kuruluş.
Tekzip: Yalanlama:
Asparagas: Uydurma.
Sansasyonel: Dikkat çeken, çarpıcı, beklenmedik
Türk Dil Kurumu Türkçe Sözlük
Asparagas Haber: Uydurulmuş haber. (Doğru olmayan, yalan haber.)
Gazete: Belirli boyutlu ve sınırlı sayfalı olup, birbirini izleyen numaralarla yayınlanan, günlük olaylara ilişkin çeşitli yazı, resim ve ilanları içeren, belirli bir eder karşılığında satılan, genellikle günlük, süreli, basım ürünüdür.
Manşet: 1. Sayfanın yukarısında gazetenin adının, fiyatının, adres ve telefon numaralarının bulunduğu bölüm. Gazete başlığının sağ ve sol yanındaki yerler, sağ ve sol manşetlerdir.
Sansasyonel haber: Tirajı artırmak için süreli olarak heyecanlı haber vermek.
Sürmanşet: Birinci sayfada büyük puntolarla gösterilen en önemli haber.
Köşe yazısı: Gazete, dergi, internet ortamlarında sürekli bir yazı köşesi olan yazarların gazete sayfasının sağ veya sol üst köşelerine yazdıkları, günlük olaylar, ekonomi, politika vb. konuları okuyucuyla paylaştığı gazete yazısı.
7. HABER YAZILARI
"İnsanlar arası ilk ilişkilerden biri haberleşmedir. Bugün hayvanlar dünyası gözlendiğinde yine aynı gerçekle karşı karşıya kalırız. Leyleklerin göç katarlarının idaresi; arılardaki, karıncalardaki iş bölümü; anaç tavuğun yavrularını büyütmesi başka nasıl açıklanır? İlk insanlardan günümüze haberleş motorlu postalardan; günlük gazetelere, sesli radyo haberlerine, görüntülü televizyon haberlerine, bilgisayar ağlarına uzanan bir gelişme göstermiştir.
Günlük gazetelerde, belli aralıklarla yayınlanan dergilerde, meslek kuruluşlarının belli aralıklarla yayınladığı bültenlerde; radyo ve televizyonlarda belli zaman aralıklarıyla sunulan bültenlerde halka duyurulmak üzere yayımlanan yazılara haber denir. Yayın organlarının en büyük desteği haberdir. Hiç bir yayın organı habersiz düşünülemez. Bir haberin değeri okuyucu sayısıyla belirlenir. Bu nedenle her olay haber olmayabilir. Belli bir okuyucu kitlesine ulaşabilecek olaylar haber sayılır.
Haber kaynağını yaşamdan alır. Genel olarak bu kaynaklar üçe ayrılır:
1. Resmi Haberler, 2. Özel Haberler, 3. Ajans Haberleri. Resmi haberler, resmi ve özel kuruluşlardaki yetkili kişilerden alınan haberlerdir, özel haberler, halk arasından toplanır. Ajans, haber topla yurtiçindeki, yurtdışındaki önemli ya da ilginç olaylar kısa ve özlü bir biçimde halka sunulur, gerekirse resimle, fotoğrafla desteklenir. Haber yazıları, anlattığı olayın türüne göre ad alır: Siyasal haberler, ekonomik haberler, bilimsel haberler, teknoloji haberleri, sanat haberleri, spor haberleri, sosyal haberler... vb. Skandal ve dedikodu haberleri... gibi halk arasında heyecan yaratan haberler vardır, böyle haberlere sansasyonel haber denir. Haberin anlatımı çoğunlukla resmi olmak zorundadır. Haber toplayana, haber yazana muhabir denir.
Gazetecilikte bir haberde aranan ilkeler nelerdir?
Gazete haberlerinde uyulması gereken ilkeler vardır. Bir haberde bunların eksiksiz verilmesi gerekir:" Ne?/Kim?; Neyi?/Kimi?; Nasıl?; Niçin?; Nerede?; Ne zaman?" sorularının yanıtları haberde bulunmalıdır.
• Ne/Kim: Habere kaynak olan olayın kimin başından geçtiği ya da neyin bir olay sonucunda etkilendiği bildirilmelidir, örneğin: "Vezüv yanardağı patladı", "Tarihi Zeus Heykeli Kaçırıldı." "Atatürk Bütün Yurtta ve Dış Temsilciliklerimizde Anıldı. "
• Neyi/Kimi: Habere kaynak olan olay kimi, neyi etkiledi. "Bakanlar Kurulu, memur maaş katsayısını görüştü.", "Milli Eğitim Bakanı, resim çalışmalarıyla uluslararası başarı kazanan beş öğrenciyi kutladı."...
• Nasıl: Habere kaynak olan olayın yapılış, meydana geliş sürecinin anlatıldığı bölümdür.
• Niçin: Her olayın bir nedeni vardır. En kötü olayları gerçekleştirenler bile, bir nedenin arkasına sığınırlar. Doğada nedeni çözülemeyen olaylarla bilim adamları hâlâ uğraşmaktadır; kanserin oluş nedenleri, ozon tabakasının delinmesinin nedenleri...
• Nerede: Yeryüzü bir yerdir. İnsan bir yerde doğar. Bütün olaylar bir yerde geçer. Yer bilgisi haberlerde genelden, tikele doğru verilir; ülke il (varsa ilçe, köy), mahalle, semt, cadde, sokak, ev, mutfak...
• Ne zaman: Yine bütün olaylar bir zamanda meydana gelir. Zaman bilgisi de haberlerde genelden, tikele doğru verilir; yıl, ay, gün, saat, dakika...
Haber yazmak çok önemlidir. Muhabir, bu ilkeleri uygularken okuyucu ile bağını koparmamak zorundadır."
(Canan İleri, Yazılı Anlatım Türleri I)
İLGİLİ İÇERİK