ŞİİR OKUMA
Şiir okuma sanatı’nın temeli, şiiri ses hâline koymaktır. Bunun için; metnin psikolojik havası içinde kelimeler seslendirilmeli; anlama en yakışan ton bulunmalı, diğer yandan sese en uygun düşen anlam belirtilmeli; anlamın istediği sesleri bulup verebilmelidir. Şiir okumak sanatının özü; sesle anlamı okurken kaynaştırabilmekte; sesin hangi kelime, heceler üzerinde yükseleceğini, hangisinde hafifleyeceğini, bir mısradan diğerine nasıl geçileceğini, nerelerde durulacağını, seslerden hangisinin ön plana alınacağını, anlamı sese, sesi anlama feda etmeden ayarlayabilmektedir.
Şiir okumak, üslup gibi, kişiseldir; taklitçiliğe hiç gelmez. Taklit edilirse etkisini yarı yarıya kaybeder. Şiirde daima heyecan gizlidir. Şiiri kendine has bir heyecanla okumalıdır. Şiir, edebiyat sanatları içinde sesle okunmayı en çok isteyen bir sanattır. Nasıl, piyes oynanmak içinse, şiir de türlerinden ayıran en belirli özellik, sese en çok bağlı sanat oluşudur.
Şiir; jestlerle, mimiklerle, pozlarla okunmaya pek gelmez. Böyle şiir okuyan kimse, dinlenen biri olmaktan çıkarak, seyredilen bir kimse durumunu alır. Eski çağlarda, şiirlerin ağızdan ağza, ses hâlinde dolaşması; görülen değil, işitilen bir şey oluşu; topluluklara karşı parayla tutulan ozanlarca okunuşu; şiirin yazıya geçmediği devirlerde gelenek halindeydi. Matbaanın icadıyla şiir, yalnız söylenen sanat olmaktan çıktı, yazılan bir sanat oldu. Böylece şiirin musikisi yazı içinde gizli kaldı.
Şiiri yazıdan sese çevirme isteğini duymamız, gözün musikiyi kavrayamamasından, kulağın ise şiirdeki kelimeleri sese çevirmek arzusundan doğmaktadır. Şiir okumak, yazıda gizlenen sesleri, ses olanaklarını bulmak sanatıdır. Şiirleri kendi kendimize yüksek bir sesle okumamız; arkadaş topluluklarında söylememiz; radyolarda şiir saati, özel olarak şiir günleri düzenlememiz, şiir plakları, şiirin sese bağlı bir sanat oluşundan ileri gelmektedir.
(Seyit Kemal Karaalioğlu, Yazmak ve Konuşmak Sanatı)
