2. Tanzimat romanları ile ilgili verilen bilgilerin hangisinde yanlışlık vardır?
A) Yusuf Kamil Paşa’nın Müsameretname adlı eseri ilk çeviri romandır.
B) Taaşşuk-ı Talat ve Fıtnat, ilk yerli romandır.
C) Sergüzeşt, Samipaşazade Sezai’nin kölelik konusunu ele aldığı romanıdır.
D) Cezmi romanının yazarı, İntibah romanının da yazarıdır.
E) Araba Sevdası, realist bir romandır.
---------------------------------------------------------------------------------
3. Abdülhak Hamit Tarhan’ın yapıtlarından üç tanesini yazınız.
a. İçli Kız
b. Finten
c. Sabr u Sebat
______________________________________________________________________________________
4.Tanzimat romanının özelliklerinden beş tanesini yazınız.
1. Görücü usulüyle yapılan evliliklerin doğurdu acı sonuçlar, Doğu-Batı çatışması, aşk temaları ağırlıklı olarak işlenmiştir.
2. Olay anlatımında tesadüflere çokça yer verilmiştir.
3. Yeri geldikçe olayın akışı durdurulmuş, okura birtakım bilgiler verilmiştir.
4. Kahramanlar çoğu zaman tek yönlüdür; iyiler tamamen iyi, kötüler de tamamen kötüdür.
5. Tanzimat’ın I. Dönemi’nde halkın anlayacağı bir dil kullanılmış, II. Döne’mde ise bu sade dilden uzaklaşılmıştır.
_____________________________________________________________________________________
5.Aşağıda boş bırakılan yerleri uygun sözcüklerle doldurunuz.
a. Abdülhak Hamit Tarhan, Tanzimat Dönemi’nde Türk edebiyatının en büyük şairi sayılmış ve………………. olarak nitelendirilmiştir. Onu……………………. adlı eseri pastoral şiirin ilk örneğidir.
b. Şinasi, 1860’da Agâh Efendi ile birlikte……………………….. gazetesini çıkardı. 1862’de de…………………… gazetesini çıkardı. Devlet işlerini eleştirdiği ve Sultan Abdülaziz’e karşı girişilen eylemleri desteklediği gerekçesiyle 1863’teki Meclis-i Maarifteki görevine son verildi. Gazeteyi Namık Kemal’e bırakarak, 1865’te Fransa’ya gitti.
c. Ziya Paşa eski şiiri savunduğunu göstermek için…………………………. adlı antolojiyi hazırlamış; yeni şiir anlayışını ise……………………….................................... makalesinde ortaya koymuştur.
d. Muallim Naci, eski edebiyatın öncüsü durumundadır. Recaizade Mahmut Ekrem’in……………………………… adlı eserine karşılık………………………………….. adlı eseri yazmıştır.
e. Recaizade Mahmut Ekrem, edebiyat bilgi ve teorileriyle ilgili görüşlerini…………………………….. adlı kitapta; Muallim Naci ise…………………………….. adlı edebiyat kitapta toplamıştır.
a. Şairiazam / Sahra
b. Tercüman-ı Ahval / Tasvir-i Efkâr
c. Harabat / Şiir ve İnşa
d. Zemzeme / Demdeme
e. Talim -i Edebiyat / Istılahat-ı Edebiyye
________________________________________________________________________
6.Muallim Naci ile ilgili verilen bilgilerden hangilerinde yanlışlık vardır?
a. Yeni şiirin kuvvetli savunucularındandır.
b. Ömer’in Çocukluğu adlı anı kitabı vardır.
c. Ateşpare, Şerare, Füruzan adlı şiir kitapları vardır.
d. Fransız şairlerinden yaptığı çevirileri Tercüme-i Manzume adlı yapıtta bir araya getirmiştir.
________________________________________________________________________
7.Namık Kemal’in “İntibah” romanı ve kahramanları hakkında bilgi veriniz
1. Kahramanlar: Ali Bey, Dilaşup, Mahpeyker, Abdullah Efendi
2. Romantizmin etkisindedir
3. “Son pişmanlık fayda vermez.” Tezi işlenir.
4. Dili sadedir
5. Batı tekniğine uygun bir romana örnek olması için yazılmıştır.
6. Araya girip bilgiler vermiştir.
7. İlk edebi romandır
8. Aile kavramını işlemiştir.
9. Trajedi ile biter
10. “Kötü yoldan hayır gelmez.” Konusu üzerinde durulur
________________________________________________________________________
8.Araba Sevdası romanın özelliklerini anlatınız
1. Recaizade Mahmut Ekrem yazmıştır
2. Realist roman örnektir.
3. Yanlış Batılılaşma konusunu işlemiştir
4. Asıl başarısı tasvirlerdeki realist yaklaşımıdır.
5. Yanlış Batılılaşmayı “Bihruz Bey’i” gülünç duruma düşürerek göstermiştir.
6. Dli, Arapça, Farsça, Fransızca kelimeler kullanması bakımında ağırdır.
7. Roman tekniğine uygun olmasına rağmen tekniği zayıftır.
________________________________________________________________________
9. Felatun Beyle Rakım Efendi romanı ile Araba Sevdası romanını karşılaştırınız
1. İki roman da yanlış Batılılaşma konusunu işlemiştir
2. Felatun Bey de yanlış Batılılaşma Felatun kahramanı üzerinden ifade edilirken Araba Sevdası’nda Bihruz Bey üzerinden dile getirilir.
3. Araba Sevdası teknik bakımından daha başarılıdır
4. Araba Sevdası’ının dili daha ağırdır.
5. İki eserde de yanlış Batılılaşma kahramanlar gülünç duruma düşürülerek gösterilmiştir.
6. Felatun Bey’de yanlış Batılılaşmanın karşısında doğruyu temsil eden Rakım Efendi tipi varken Araba Sevdası’da yoktur.
________________________________________________________________________
10. Tanzimat’tan önce toplumumuz roman ihtiyacını nasıl karşılamaktaydı?
1. Divan edebiyatının Leylâ ve Mecnun, Yusuf u Züleyha, Hüsrev-ü Şirin mesnevileri; Gözleme ve tasvire yer verilmeyen mesnevilerde dil çok ağırdı. Psikolojik analizlere yer verilmezdi. Bunun için romandan çok bir masala benzerler
2. Halk edebiyatının Kerem ile Aslı, Tahir ile Zühre, Arzu ile Kamber v.b. hikâyeleri Batılı romanı karşılamakta idi. Halk hikâyeleri de mesnevilere benzer ama dil ve üslubu halka yakındır
________________________________________________________________________
11. Edebiyatımızdaki hikâye ve romandaki ilkleri yazınız
1. Edebiyatımızdaki ilk çeviri roman Tercüme-i Telemak'tır.(1862) Bu eseri Yusuf Kamil Paşa, Fransızcadan çevirmiştir.
2. İlk yerli roman ve hikâye örnekleri 1870'ten sonra yayımlandı.
3. Ahmet Mithat'ın Letaif-i Rivayet (1870) başlığı altında yayımlanan öykülerini,
4. Samipaşazade Sezai’inin “Küçük Şeyler” hikayesi ilk telif hikayedir.
5. Şemsettin Sami'nin Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat (Türkçede roman niteliği taşıyan yerli ilk roman) ve
6. Namık Kemal'in İntibah romanları izledi. Bu eserler ahlâki bir anlayışla yazılmış olup romantizm akımının etkisindedir. Dil, anlatım ve teknik bakımından yetersizdirler.
7. İlk edebi roman – Namık Kemal – İntibah
8. İlk tarihi roman – Namık Kemal – Cezmi
9. Köy yaşamını anlatan ilk roman – Nabizâde Nazım – Karabibik
10. İlk psikolojik roman denemesi – Nabizâde Nazım – Zehra
11. İlk realist roman – Recaizade Mahmut Ekrem – Araba Sevdası
________________________________________________________________________
12. Tanzimat romanına hangi yaklaşımlar vardır? Bunları kimler temsil etmiştir? Daha sonra hangi yaklaşım takip edilmiştir?
1. Ahmet Mithat Efendinin izlediği Batılı hikâye ve romanla Türk halk hikayelerinin uzlaştırmaya çalıştığı yoldur. Yazarlar romanlarını yazarken halk hikâyeciliğinden faydalanmışlardır. (Diğer yazarlar Emin Nihat, Şemsettin Sami, Nabizade Nazım),
2. bir kısmı Namık Kemal’in Batılı hikaye ve roman tekniğini uygulamaya çalıştığı yoldur. Ve bunlar aydın kişilere (Namık Kemal, Sami Paşazade Sezai, Recaizade Mahmut Ekrem) seslenmeyi tercih etmişlerdir.
3. Tanzimat’ın diğer yazarları Ahmet Mithat’ın değil N.Kemal’in yolunu seçmişlerdir
________________________________________________________________________
13. Tanzimat romanlarında ele alınan sosyal konular nelerdir? Bu konuda yazılanlara eserlere örnekler veriniz
1. Aile, kadın-erkek ilişkileri, görücü usulüyle yapılan evlilikler, çocukların yanlış yetiştirilmesi ve yanlış batılılaşma, cariyelik, kölelik(Samipaşazade Sezai’nin Sergüzeşt, N.Kemal’in İntibah)
2. Halkı taassuptan kurtarmak, batıl itikatlardan sıyırmak, yanlış adet ve törelerden halkı kurtarmak,
3. Tarih bilinci aşılamak, vatan sevgisini işlemek ( Namık Kemal, Cezmi romanı ve Vatan Yahut Silstre ile Ahmet Mithat Efendi’nin pek çok romanı tarih konuludur- Hasan Mellah, Hüseyin Fellah, Arnavutlar ve Voyvodolar…) maksatlı yazmışlardır.
_______________________________________________________________________
14.Tanzimat edebiyatındaki hikâye türü hakkında bilgi veriniz
1. Batı edebiyatı kaynaklı olan hikâye örneklerine değinmek gerekir. İlk hikâye denemesi Emin Nihat’a ait olan ‘’ Müsameretname’dir.’’ 12 hikâyeden oluşan bu eser kurgusu ile Binbir Gece Masalları ve Dekameron hikâyelerini hatırlatır.
2. Edebiyatımızda ilk hikâye ise Ahmet Mithat Efendi’nin yazmış olduğu ‘’Letaif-i Rivayet’’ adlı eserdir. 25 kitaplık hikâyelerinin bir kısmı telif, bir kısmı da derlemedir.
3. Batılı anlamda ilk telif hikaye ise Samipaşazade Sezai’nin yazmış olduğu “Küçük Şeyler’’ adlı eserdir. Bunlar Maupassant tarzı hikâyelerdir.
4. Nabızade Nazım’ın Anadolu köyü ve çiftçi hayatını edebiyatımızda ilk defa Anadolu köyü ve çiftçi hayatını edebiyatımızda ilk defa yansıtan Karabibik adlı uzun hikayesi de bir başka eseridir.
________________________________________________________________________
15. Tanzimat roman ve hikâyesindeki olayların niteliği hakkında bilgi veriniz
1. Tanzimat edebiyatı öykü ve romanında olaylar çoğunlukla günlük yaşamdan veya tarihten alınmıştır
2. Tanzimat edebiyatında yaşanmış veya yaşanması mümkün olaylar anlatılmıştır.
3. Semşeddin Sami Taaşşuk-ı Talat ve Fıtnat’taki olayların yaşanmış olduğunu belirtmiştir.
4. Olayların merkezinde aşk ve entrika vardır.
5. Olayların kuruluşunda rastlantılara çokça yer verilir.
6. Aşk ilişkileri genellikle rastlantısaldır ve ‘ilk görüşte aşk’ teması çok sık işlenir. Örneğin arabada yalnızca gözleri görünen bir kadına aşık olunabilir.
7. Romanlar genellikle trajik bir sonla biter. “Ölüm, intihar, kaybolup gitme” gibi sonlarla biten roman sayısı oldukça fazladır.
________________________________________________________________________
16. Aşağıdaki romanların yazarını ve temasını/konusunu yazınız
- Araba Sevdası: Yanlış Batılılaşmanın yol açtığı komik durumlar. (Recaizade M.Ekrem)
- Taaşşuk-ı Talat ve Fıtnat: Görmeden evlilik, aile baskısı, kadınların esareti (Şemseddin Sami)
- İntibah, Araba Sevdası: Yanlış kadınları sevmenin doğurduğu yıkımlar.,(N.Kemal, R.M.Ekrem)
- Sergüzeşt: kölelik ve cariyelik(Samipaşazade Sezai)
- Karabibik: Köy yaşamı (N.Nazım)
- Zehra: Kıskançlık ve kıskançlığın yol açtığı olumsuzluklar.(Nabizade Nazım)
- Cezmi: Tarihi bir olay(N.Kemal)
- Felatun Bey’le Rakım Efendi: Batılılaşma nasıl olmalı?(A.M.Efendi)
________________________________________________________________________
17.Tanzimat roman ve hikâyelerinde zaman ve mekân ögeleri hakkında bilgi veriniz
- Genel olarak zaman Osmanlı toplumunun Batı medeniyeti ile tanışmaya başladığı zamandır.
- Olayların geçtiği mekânlar genellikler İstanbul’dur. İstanbul’da Beyoğlu ve Çamlıca gibi mekânlardır.(İntibah ve Araba Sevdası)
- Bazı romanlarda da olaylar aile çevresinde geçtiği için mekân da ailedir. (Taaşşuk-ı Talat ve Fıtnak, İntibah, Müşahadat, Zehra Felatun Bey’le Rakım Efendi)
- Ahmet Mithat’ın romanlarında mekân bilgi vermek istediği yerlerdir.
________________________________________________________________________
18. Birinci dönem Tanzimat romanı ile ikinci dönem Tanzimat romanındaki farkları yazınız.
1. Birinci dönem romanlarında romantizmin, ikinci dönem eserlerinde ise realizmin etkisi görülür
2. Özellikle birinci dönemde verilen eserler teknik açıdan zayıftır. Bu dönem hikâye ve romanları teknik ve kompozisyon yönünden ilk örnek olmanın eksikliklerini taşır.
3. Tanzimat edebiyatının ilk dönem eserlerinde rastlantılara çok yer verilmiştir.
4. Tanzimat ikinci dönemin sanatçıları birinci döneminkilere göre daha başarılı olmuştur.
5. Birinci dönem sanatçıları ikinci kuşağa nazaran daha sade bir dil kullanmışlardır. Dil ikinci dönem sanatçıları sanat için sanat anlayışında oldukları için romanlarında genelde daha ağırdır.
________________________________________________________________________
19. İkinci Dönem Tanzimat Edebiyatının Özelliklerini yazınız
II. Dönem Tanzimat Edebiyatı (1877-1895) Özellikleri:
Bu dönemin, 1.Meşrutiyet Meclisi'nin 1877'de, Osmanlı- Rus savaşı gerekçe gösterilerek kapatılmasıyla başlayan baskıcı yönetimi vardır. Bu durum sanat ve edebiyatı da etkilemiştir
1. Bu dönemde toplum sorunlarından uzaklaşılmış, 'sanat için sanat' ilkesi benimsenmiştir.
2 . Dilde sadeleşme çabası bırakılmıştır. Dil oldukça ağırlaştırılmıştır.
3. Batı edebiyatı türlerinde ürünler verilmiş, sanatçılar daha da ustalaşmıştır.
4. Şiirin konusu genişletilmiş, bireysel konulara dönülmüştür. Ayrıca biçimsel yenilikler getirilmiştir. Recaizâde Mahmut Ekrem, özellikle Abdülhak Hamit'in eserlerinde bu açıkça görülmektedir.
5. Romanda realizmin etkisi görülmüş, ilk realist roman bu dönemde yazılmıştır. Realizm ve natüralizm baskın akımlar olarak göze çarpar.
6. Tiyatro önemini yitirmiş, sahne dil ve tekniği açısından başarısız eserler yazılmış Tiyatro eserleri oynanmak için değil okunmak için yazılmıştır.
________________________________________________________________________