Bu Konuyu Facebook Profilinde Paylaş
MİTOS VE MİTOLOJİ
Eski Yunan dilinde söz kavramını karşılamak için mythos, epos ve logos kelimeleri kullanılmıştır. Fakat bunların anlamlarında farklılıklar vardır. Mythos, söylenen veya duyulan sözdür; masal, efsane, hikâye anlamına gelir. İnsanlar duyduklarını, gördüklerini yalanlarla süsledikleri için mythos'a güvenilmez. Tarihçi Heradot, mythos'a tarih değeri olmayan güvenilmez söz der; filozof Platon ise mythos'a gerçeklerle ilişkisiz, uydurma, boş ve gülünç bir masal anlamı verir. Epos, belli bir düzen ve ölçüye göre söylenen, okunan sözdür. Şairin sözünü belirten epos, şiir, destan, ezgi anlamında kullanılmış ve Batı dillerine epik ve epope şeklinde geçmiştir. Mythos söylenen sözün, anlatının mahiyeti, epos ise onun aldığı ölçülü düzendir. Başta Herakleitos olmak üzere ionya düşünürlerine göre logos, gerçeğin insan sözüyle dile getirilmesidir. Logos, insanda düşünce, tabiatta kanundur; her şeyde bulunur, ortaklaşadır, ilahidir. Logos'un sırlarını insan sözüyle açıklamak ise düşünürün görevidir. Logos kavramıyla açılan bu yolda bilimsel bilginin temelleri oluşturulmuştur. Logos bugün bile bir bilim ve araştırma dalını belirtmek için kullanılan bir ek olmuştur. Mythos ve epos arasında karşıtlık meydana gelmiştir. Yunan düşünürlerini, mythos'un uydurduğu, epos'un dile getirdiği tanrı masallarını hor görür, evreni ve insanı anlatmakta bunların yalana ve zararlı yollara saptığını ileri sürerler. Mythologia kelimesinde bu iki zıt anlamlı kavram birleşir, böylelikle mitleri, efsaneleri inceleyen bilim anlamı kazanır. Erken ilkçağda kullanılan mythologein diye bir fiil vardır; mitlerin dilden dile aktarılmasını da ifade eder. Mythologia kavramı hem mit, masal ve efsanelerin toplandığı kitap hem de ilkçağın sonlarında mythographos (mythos yazarı) denilen derleyicilerin yaptığı iş için kullanılır.
(Türk Romanında Destan Etkisi, Muharrem KAYA, KTB Yay. Ankara 2004)