FOLKLOR-ŞİİR VE CENANİ DÖKMECİ- YRD. DOÇ. DR. BİROL AZAR
Harput tarihi, coğrafyası, musikisi ve kendine has kültürüyle kimlikli şehirlerimizden birisidir. Bu yöre tarihin ilk dönemlerinden itibaren gerek jeopolitik konumundan gerekse kültürel kimliği/yapısıyla Türk kültür tarihinde derin izler bırakmış, yetiştirdiği pek çok şahsiyet bu kültürün ses bayraktarlığını yapmıştır. Bu şahsiyetler içerisinde Cenani Dökmeci, folklor kokan şiirleriyle akla gelen önemli isimlerden birisi olmuştur.
1927 yılında Elazığ’da dünyaya gelen Dökmeci’nin babası şehrin ilk dökme ustası olan Hacı Mehmet Efendi, annesi ise Hacı Seher Hanım’dır. İlk ve orta öğrenimini doğduğu şehir Elazığ’da tamamlayan şairimiz bir süre Ankara Hukuk Fakültesi’ne devam etmiş ancak bazı sebeplerden dolayı tahsilini yarıda bırakmak zorunda kalmıştır. Daha sonra baba mesleği olan dökmecilik ve bakırcılığa yönelen şairimiz 1948 yılında yedek subay olarak askerliğini tamamlamış vefatına kadar da baba mesleğine devam etmiştir. (Özçam 2000:145) Dökmecilik mesleğinin yanında sanata dolayısıyla şiire de dört elle sarılan şair Fikret Memişoğlu’nun çıkardığı Yeni Fırat Dergisi’nde çalışmıştır. Mahalli basının yanı sıra Hisar, Varlık ve Türk Edebiyatı gibi tanınmış edebiyat dergilerinde de şiirleri yayınlanan şairimiz 1981 yılında geçirdiği bir kalp krizi sonucu vefat etmiştir.
Foklor, “bir ülke ya da belirli bir bölge halkına ait maddi ve manevi alandaki kültürel ürünleri konu edinen, bunları kendine özgü yöntemleriyle derleyen, sınıflandıran, çözümleyen, yorumlayan ve son aşamada bir bireşime vardırmayı amaçlayan bir bilim” olarak tanımlanmıştır.(Örnek, 2000:159) Bir yöre halkının ortak ve yaygın davranış kalıplarını, yaşama biçimlerini, belirli olaylar ve durumlar karşısındaki tavrını, çevresini ve dünyayı algılayışını açıklamada; geleneksel ve törensel yaşamı düzenleyen, zenginleştiren, renklendiren bir dizi beceriyi, beğeniyi, yaratıyı, töreyi, kurumu, kurumsallaşmayı göz önüne sermede; bir ucuyla geçmişe bir ucuyla zamanımıza uzanan gelenekler, görenekler, adetler zincirini keşfedip özgün ve çağdaş yaratmalar çıkarmayı amaçlayan bu disiplinin içeriği şairimizin manifestosu gibidir.
Elazığ folkloru konusunda kesin bir otorite olan şairimizin çabası genetik yapımızı oluşturan örf-adet-gelenek-görenek ve inanmaları şiirlerinde ölümsüzleştirip gelecek kuşaklara aktarmak olarak söylenebilir. Şiirlerine bakıldığında bu husus hemen göze çarpacaktır. Onu folklor için yani halkı için yaşayan ve yaşatmaya çalışan sanat endişesi gütmeden şiirlerini kaleme alan bir sorumlu kişi olarak tanımlamak yanlış olmasa gerektir. Cenani Dökmeci’nin şiirleri folklor kokar. Onun halk edebiyatı nazım şekillerinden koşma, türkü ve semai tarzına uygun şiirlerinin yanında konusunu ve şeklini serbestçe seçtiği şiirlerinin çoğunda da halk şiirinden gelen renk ve motifler belirgindir.
……………..
http://web.firat.edu.tr/harput/sempozyum/4/19.Birol%20AZAR).pdf
1 Fırat Üniversitesi İnsani ve Sosyal Bilimler Fak. Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Öğretim üThis email address is being protected from spambots. You need JavaScript enabled to view it.
|
I Kimimiz yorgunuz tavla, tımarla |
II Dağ yeşil, taş yalın su çağıl çağıl |
|
III Emek verdim yârim diye |
IV
Dutu un ederler tokmakla |
İLGİLİ İÇERİK