ANLATIM BOZUKLUKLARI
UYGULAMA : 1
A. Aşağıdaki cümlelerde bir sözcük yanlış anlamla (yanlış yerde) kullanılmıştır. Bu sözcüklerin altını çiziniz ve yerlerine hangi sözlerin kullanılabileceğini belirtiniz.
1. Uygarlık, pusulanın keşfiyle çok gelişmiştir.
2. Erozyon sahasına bu fidanları hemen ekmeliyiz.
3. Bunlar, adamın önüne geçti ve cüzdanını çaldı.
4. Genç yazarları azımsamak bence yanlış.
5. Sait Faik'in ölüm yıldönümü kutlandı.
6. Çektiğimiz bunca sıkıntıyı size borçluyuz.
7. Saçlarınızın büyümesi zaman alacak sanıyorum.
8. Paltonun ücretini sormaya bile çekindik.
9. İş kurma teklifimi iptal ederseniz, bir daha gelmem.
10. Katilin, ressamımızca çizilen fotoğrafı basına dağıtıldı.
B. Cümlede gereksiz kullanılan sözcükler anlatımı bozar. Aşağıdaki cümlelerde gereksiz sözcük ya da sözlerin altını çiziniz.
1. Havadaki nem higrometre denilen bir araç ile ölçülür.
2. Mahalli seçimler yaklaştıkça, partilerin çalışmaları giderek artıyor.
3. Zaman zaman ben de hiç bilinmeyen meçhul ülkelere gitmek isterim.
4. Annem geçen hafta kendine güzel bir elbise dikinmiş.
5. Bu vatanı müdafaa edip savunmak hepimizin görevidir.
6. Böyle işler ha deyince hemencecik olmaz.
7. Ankara'ya giderken, arabayı bir saat süreyle ben kullandım.
8. Gerekirse onu da himaye edip koruruz.
9. Öğrenciler okula başladılar; ancak okuldaki sınıflarını beğenmediler.
10. Artık bundan sonra siz de ders anlatabilirsiniz.
C. Gereksiz yardımcı eylem kullanımı anlatımı bozar. Aşağıdaki cümlelerde altı çizili sözleri hangi sözcüklerle karşılayabileceğinizi boşluklara yazınız.
1. Önce, ondan şüphe ettiğimi sakladım.
(........................)
2. Şimdi size çok istek alan bir parçayı dinletelim.
(.......................)
3. Bu yıl ÖSS'ye ben de başvuruda bulundum
(......................)
4. Kardeşim hasta olunca okula gidemedi.
(........................)
5. Enflasyonu etkisi altına alan faktörleri açıkladım.
(.......................)
D. Aşağıdaki cümlelerde anlamca çelişen sözler bir arada kullanıldığı için anlatım bozuktur. Anlamca çelişen sözlerin altını çiziniz.
1. Şurası kesin ki, bu önerilerin sorunu halledeceğini sanmıyorum.
2. Varlık dergisi, bundan yaklaşık tam 20 yıl önce de çıkıyordu.
3. Bunlar, hiç kuşkusuz onun da kulağına gitmiş olmalı.
4. Eminim, problemleri bu zamana kadar çözmüş olabilirler.
5. Su, bitki ve toprak dengesi belki mutlaka bir gün sağlanır.
E. Aşağıdaki cümlelerde tamlama yanlışlarından ileri gelen anlatım bozukluğu vardır. Cümlelerin doğru biçimlerini boşluklara yazınız.
1. Bir önceki derste belgisiz ve soru sıfatlarını öğrendik.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………….
2. Ne kadar ihtiyaç sahipleri varsa, hepsine yardım edelim.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
3. Bu yıl, fen ve askeri liseler sınavına on binden fazla öğrenci katılacak.
……………………………………………………………………………………………………………………………………………..
4. Kamu ve özel sektörün tüm hakları korunacak.
……………………………………………………………………………………………………………………………
5. Bizi kızdıran şey, onun zaman zaman yalan söylediğiydi.
………………………………………………………………………………………………………………………………………….
6. Sergideki tablolarımın tümü kendi eserimdir.
……………………………………………………………………………………………………………………………………..
7. Önerilerden tümünü değerlendirmek ve bir karara varmak zorundaydık.
…………………………………………………………………………………………………………………………………
8. Bu tür bitkilere birçok yörelerde rastlayamazsınız.
………………………………………………………………………………………………………………………………………………..
9. Bu roman, yazarın edebiyatımızda insan psikolojisine eğilen ilk eserdir.
……………………………………………………………………………………………………………………………..
10. İlçede yedi okulun müdürleri, öğrencilerin ana babalarını aydınlatma kararı almıştı.
…………………………………………………………………………………………………………………………………………..
F. Aşağıdaki cümlelerde anlam belirsizliği (birden çok anlama gelme) varsa parantez içine (+), yoksa (-) yazınız.
1. Dün, fizik öğretmenini tiyatroda gördüm ( ).
2. Beni aradığınızı tahmin etmiştim ( ).
3. İlk kez aldığı ilaçların yararı olmadığını söyledi( )
4. Başbakan, bir günde üç işyerini hizmete açtı ( ).
5. Buraya geldiğini önceki gün öğrendim ().
6. Küçük ağacın ardına saklanmıştı ( ).
H. Aşağıdaki cümlelerde yüklemlerin sonuna uygun kip ve kişi ekleri getirerek cümleyi tamamlayınız.
1. Aylar, mevsimler, yıllar su gibi akıp geç...........
2. Buraya geleceğimi sen de çocuklar da bil.......
3. Sen de, ben de, Oğuz Bey de bu alanda çok çalış...................
4. Kuşlar, baharın geldiğini müjde............
5. Bu yarışmada bizi Orhan, Sevgi ve Meltem temsil et..............
6. Arkadaşın ve sen burada bekle................
7. Yaşlı kadının elleri tir tir titri..................
8. Dağlar sırtlarından kürklerini çıkar..............