Page 2 of 2
B. İKİNCİ DÖNEM (1876-1896 ARASI)
- 1876-1896 yılları arasında ikinci dönemin tanınmış temsilcileri Recaizade Mahmut Ekrem, Abdülhak Hamit Tarhan, Sami Paşazade Sezai ve Nabizade Nazım'dır.
- İkinci dönem edebiyatçıların sanat anlayışları birincilerden farklıdır. İkinci dönemde “Sanat sanat içindir. ” anlayışıyla eserler verilmiştir. Bunun sebebi bu devirde idarenin daha baskıcı davranmasıdır.
- Bu dönemde Batı edebiyatı örnekleri daha başarılı bir şekilde ortaya konmuştur.
- Dönemin sanatçıları devlet işleriyle, siyasetle, toplum meseleleriyle değil, sadece sanatla ilgilenmişlerdir. Birinci dönem sanatçılarının toplumsal sorunlarla ilgilenmelerine karşın bu dönem sanatçıları kişisel konu ve temaları işlemişlerdir. Bu yüzden dilleri daha ağırdır.
- Dönemin romanlarında Realizm'in, şiirinde ise Romantizmdin etkisi vardır.
- Batı edebiyatından nazım biçimleri alınmaya (sone, terza-rima), biçimde yenilik yapılmaya çalışılmıştır. Eski biçimler kırılmaya başlamıştır. Şiirin konusu genişlemiştir.
- Roman ve öyküde abartma ve rastlantılardan kaçınılmıştır. Olay akışı kesilmemiş, gözlem yoluyla gerçekçi betimlemeler yapılmıştır.
- Konular genellikle İstanbul'un seçkin çevrelerinden, Batılılaşma yolunda olan ailelerden seçilirken esirlik, cariyelik, yanlış Batılılaşmanın getirdiği sorunlar işlenmiştir.
- Tiyatroda dil ağırlaşmış, oyunlar sahnelenmek için değil, okunmak için yazılmıştır. Bireyin dünyası ön plana çıkmıştır.
DÖNEMİN SANATÇILARI
RECAİZADE MAHMUT EKREM (1847-1914)
- Şiir, roman, hikâye, tiyatro, eleştiri, edebî bilgiler türlerinde eserler vermiştir.
- İlk yazıları Namık Kemal yönetimindeki Tasvir-i Efkâr gazetesinde yayınlandı.
- Namık Kemal'in Avrupa'ya gidişinden sonra gazetenin yönetimini üstlendi.
- 1870'lerden sonra kendisini tümüyle yazılarına verdi.
- Batı edebiyatından çeviriler yaptı.
- 1870'te ilk oyunu "Afife Anjelik", 1871'de ilk şiir kitabı "Nağme-i Seher" yayınlandı.
- Ölümünden sonra yayınlanan komedisi "Çok Bilen Çok Yanılır" en yetkin tiyatro oyunu sayılır.
- Muallim Naci ile yaptığı tartışmalarla Edebiyat-ı Cedide'nin kuruluşuna zemin hazırladı. Sanatta güzellik ilkesine bağlı kaldı.
- Sanat için sanat anlayışım savundu. Doğaya dönük, insanı doğa içinde ele alan şiirler yazdı. Aşk ve ölüm temalarını işledi.
- Eski-yeni edebiyat tartışmalarının merkezinde yer aldı. Edebiyatımızın yenileşme ve gelişmesinde önemli katkıları oldu.
- Tek romanı Araba Sevdası Türk edebiyatında gerçekçi(Realist) romanın ilk örneği sayılır.
- Muallim Naci kafiye tartışmaları meşhurdur. Muallim Naci, eski şiiri(divan şiiri) dolayısıyla göz için kafiyeyi savunmuş; Recaizade Mahmut Ekrem ise yeni şiiri dolayısıyla kulak için kafiyeyi savunmuştur. Tartışılan sözcükler “abes” ve “muktebestir."
ESERLERİ
Şiirleri: Nağme-i Seher, Yadigâr-ı Şebab, Pejmürde, Zemzeme: Ünsüzünde edebiyat hakkındaki düşünceleri ve edebî eleştirileri vardır. (Bu esere Muallim Naci “Demdeme” ile karşılık vermiştir.) Hikâye: Muhsin Bey, Şemsa
Roman: Araba Sevdası (Realizmdin etkisiyle yazılmıştır ve Batı hayranlığı yolunda düşülen garip durumları eleştirir.)
Tiyatro: Çok Bilen Çok Yanılır, Afife Anjelik, Vuslat, Atala.
Edebî bilgiler: Talim-i Edebiyat
SAMİPAŞAZADE SEZAİ (1858-1935)
- Batılı tarzda hikâyeleri ve bir romanı vardır.
- Sergüzeşt adlı romanı Realizm’e doğru atılmış bir adımdır.
- Küçük Şeyler adlı hikâye kitabı Fransız realistlerinin sanat anlayışlarına uygundur.
- Rumuzul-edeb, bazı makale, hikâye ve sohbetlerini içerir.
- Romantik özellikler taşıyan şiirler de yazmıştır. Şiir isimli bir de piyesi vardır. “İclâl”de, yeğeni İclâl’in ölümü üzerine yazdığı mersiye, bazı nesirleri ve hatıraları vardır.
ABDÜLHAK HÂMİT TARHAN (1852-1937)
- Edebiyatta batılılaşmanın asıl ihtilâlcisidir.
- Şair-i Azam olarak bilinir.
- Kurallara uymayan, batı şiirinde gördüğü her yeniliği Türk şiirine uygulayan, divan şiirini bitiren o olmuştur. Doğu ve Batı şiirini işlendikleri yerlere giderek öğrenmiştir.
- Sanatında romantik etkiler vardır.
- Zengin bir lirizm bulunan şiirlerinde vezne, kafiyeye, söze, dile pek önem vermemiştir. Taşkınlık ve yücelik, söyleyişteki tezat onun şiirinin önemli özellikleridir.
- Şiirlerinde ve tiyatrolarında tarihî konular önemli bir yer tutar. Soyut kavramlar, hayat, tabiat, ölüm, insan, onun işlediği konulardır.
- Eşi Fatma Hanımın ölümü üzerine yazdığı “Makber” şiiri meşhurdur.
- Yirmiye yakın tiyatrosu vardır. Sahnelenmesi imkânsız tiyatro eserleri yazmıştır. Bu eserlerde insanların yanında ölüler, ruhlar, hayaletler, periler de rol alır. Tiyatroda egzotik, tarihî, millî ve dinî konuları işlemiştir. Bazı oyunlarında Shakespeare’in tesiri görülür. Hepsi de dramdır ve bazıları mensur bazıları da manzumdur.
- İlk tiyatro eseri Macera-yı Aşk’tır. Tarık, Finten, Eşber, Nesteren, Sardanapal, İlhan, Hakan, Liberte
ESERLERİ
Şiirleri: Sahra, Belde, Makber, Ölü, Bunlar O’dur, Hacle, Bâlâdan Bir Ses, Garam...
NABİZADE NAZIM (1862-1893):
- Roman ve hikâyeleriyle Realizm’in ve Natüralizm’in temsilcisidir.
- Karabibik, edebiyatımızda Anadolu konulu ilk hikâyedir. Köy romanı olarak bilinir. Köy hayatı tam bir realizmle yansıtılmıştır.
- Zehra, psikolojik ilk roman denemesidir. Eserde tasvir ve tahliller geniş yer tutar.
- Diğer hikâyeleri: Yadigârlarım, Bir Hatıra, Sevda, Haspa
MUALLİM NACİ (1850-1893)
- Eski şiirin savunucusu ve temsilcisidir.
- Eski-yeni konusunda Recaizade ile aralarında tartışmalar olmuştur. Naci, göze hitap eden kafiyeyi savunurken, Recaizade kulağa hitap eden kafiyeyi savunmuştur.
- Tartışma konusu, “abes” ve “muktebes” kelimelerinin -eski yazıda- kafiyeli olup olmadıklarıdır.
- Batılı şiiri benimsememesine rağmen bu alanda başarılı şiirler yazmıştır.
ESERLERİ
Şiir kitapları: Ateşpare, Şerare, Füruzan, Sünbüle
Edebî eseri: Istılahat-ı Edebiye
Sözlüğü: Lûgat-ı Naci
İLGİLİ İÇERİK
SERVET-İ FÜNÛN İLE TANZİMAT ROMANININ KARŞILAŞTIRILMASI
TANZİMAT EDEBİYATI ÖSS/ÖYS/LYS SORULARI
TANZİMAT EDEBİYATI ÖĞRETİCİ METİN ÖRNEKLERİ
TANZİMAT I.DÖNEM ve II.DÖNEMİN DİL ANLAYIŞLARI
TANZİMAT II. DÖNEM SANATÇILARI
- << Önceki
- Sonraki
