ALİ EKREM BOLAYIR HAYATI ve ESERLERİ - Ali Ekrem Bolayır (1867-1937)

Ali Ekrem Bolayır (1867-1937)

İstanbul’da doğdu. Tanzimat sanatçısı Namık Kemal’in oğludur. Fatih Askeri Rüştiyesi’nde okudu. Özel öğrenimle Farsça, Arapça ve Fransızca öğrendi. Devlet kademelerinde çeşitli görevlerde bulundu. Çeşitli okullarda edebiyat dersleri okuttu. İstanbul’da yaşamını yitirdi.

Edebî kişiliği

Ali Ekrem Bolayır, her şeyden önce bir şairdir. O, şiirle uğraşmaya çok küçük yaşlarda başlar. İlk yazısı Resimli Gazete’de yayımlanır. Yazıları Servet-i Fünûn vb. dergilerde çıkar. Edebiyat çevrelerinde Namık Kemal’in oğlu olmanın hem avantajını hem dezavantajını yaşar. Onun şiirinin geçirdiği evreleri iki bölümde incelemek mümkündür.

Servet-i Fünûn Döneminde daha çok, Tevfik Fikret’in etkisinde, yeniliklere açık, Batı tarzı bir sanat anlayışını benimsemiş görünür. Bu dönemde tabiat, kadın, aşk, ölüm gibi bireysel temalar çevresinde şiirler yazar.

Şair, sanatının ikinci evresi olan II. Meşrutiyet’in ilanından sonra (1908) daha çok, özgürlükçü, toplumcu, millî duyguları yansıtan şiirler kaleme alır. Bu, bir bakıma babası Namık Kemal’in şiir anlayışına yönelmedir. Namık Kemal’in Hürriyet Kasidesi’ne nazire olarak yazdığı “Kaside-i Askeriye” böyle bir duyarlılığın ürünüdür.

Yunan, Çanakkale, Kurtuluş Savaşlarını dile getiren şiirler yazar. Bu şiirler, Ali Ekrem’in toplumun hassasiyetlerine kulak verdiğini, artık sosyal bir sorumluluk yüklendiğini gösterir. Çocuklar için yazdığı şiirler ile Fikret’le başlayan bu anlayışı sürdürür. Küçük çocuklar için dinî, millî ve eğitici nitelikteki pirleri “Şiir Demeti” adlı kitabında bir araya getirmiştir. Dinî motifli şiirleriyle inançlı bir Müslümanın duyarlılığını yansıtarak Servet-i Fünûn edebiyatında en zayıf olan bir alanı doldurmaya çalışır. Şiirlerinde aruzun yanı sıra hece ölçüsünü de kullanmıştır. Şiirin yanı sıra düz yazı türünde de eserler vermiştir. Ancak düz yazıda, şiirde olduğu kadar başarılı değildir.

Eserleri:

Şiir: Zılâl-i İlham, Kaside-i Askeriye, Kırmızı Fesler, Lisan-ı Osmanî, Ana Vatan, Şiir Demeti

Şiir-düz yazı karışık: Ordunun Defteri

Düz yazı: Vicdan Alevleri, Ruh-ı Kemal, Tâir-i İlâhî

Oyun: Bâria, Engel, Sukut, Eğlenirken

Güvender