SÖZ SANATLARI VE EDEBİ SANATLAR-UYGULAMA:1
A) Aşağıdaki dizelerde benzetmeleri bulunuz. Benzeyen ve kendisine benzetilen öğeleri ilgili kısma yazınız.
1. Ne hoştur kırlarda yazın uyumak
Bulutlar ufukta beyaz bir yumak
Benzeyen Kendisine Benzetilen
……………. ……………………………….
2. Fırtınalar koparken git de seyret denizi
Gökleri bir dev gibi doldurur iniltisi
Benzeyen Kendisine Benzetilen
……………. ……………………………….
3. Belki rüyalarındır bu taze açılmış güller
Bu yumuşak, aydınlık dalların tepesinde
Benzeyen Kendisine Benzetilen
……………. ……………………………….
4. Bir masal meyvesi gibi paylaştık
Mehtabı kırılmış dal uçlarından
Benzeyen Kendisine Benzetilen
……………. ……………………………….
B) Aşağıdaki dizelerde kişileştirme (teşhis) sanatı vardır. Kişileştirilen varlığı ilgili kısma yazınız.
1. Aheste çek kürekleri mehtap uyanmasın
Kişileştirilen Varlık
…………………………………….
2. Bütün bir kent uykudaydı
Bir ben uyanık
Kişileştirilen Varlık
…………………………………….
3. Yürüyordum ağlıyordu ırmaklar
Kişileştirilen Varlık
…………………………………….
4. Çoban hicranlarını basar bağrına yayla
Kişileştirilen Varlık
…………………………………….
C) Aşağıdaki dizelerde istiare (eğretileme) sanatı vardır. Bu istiarelerden hangisinin kapalı, hangisinin açık istiare olduğunu örneklerin altındaki boşluklara yazınız.
1. Can kafeste durmaz uçar
Dünya bir han konan göçer
İstiarenin Türü
……………………………………
2. Yüce dağ başında siyah tül vardır
İstiarenin Türü
……………………………………
3. Yanar gökyüzünün kandilleri ıssız çöllerde
istiarenin Türü
…………………………………….
4. Yılda bir kere çıldırır ağaçlar sevincinden
İstiarenin Türü
………………………………………………
D) Aşağıdaki cümlelerde boş yerlere uygun terimler yazınız.
1. Bir kavramı benzetme amacı gütmeden, başka bir kavram yerine kullanmaya............denir.
2. Bilinen bir olayı, söyleyişte bir anlam inceliği yaratmak için, bilmezlikten gelerek söz söylemeye ...................denir.
3. İnsan dışındaki varlıklara insana özgü nitelikler yakıştırmaya...................denir.
4. Bir sözü yakın ve uzak anlamını düşündürecek biçimde kullanmaya...............denir.
5. Anlamca birbiriyle ilgili, birbirini düşündürebilen sözleri bir arada kullanmaya ................ denir.
6. Söz arasında tarihsel bir olaya, kişiliğe işaret etme sanatına......................denir.
7. Bir sözü hem gerçek, hem mecaz anlamını düşündürecek biçimde kullanmaya............... denir.
8. Yazımları bir, anlamları farklı sözlerle yapılan sanata......................denir.
E) Aşağıdaki dizelerde bir ya da birden çok söz sanatı vardır. Bu sanatları bulunuz ve boş kısma yazınız.
1. Der ki çiğdem: Ben âlâyım,
Yiğit başıma belayım
…………………………………………….
2. Bir güzel şûha dedim ki gözün sürmelidir
Dedi vallahi seni Hind’e kadar sürmelidir
………………………………………………………………….
3. Artarak tufan olan bir yağmurdur uykusuzluk
………………………………………………..
4. Havada bir dost eli okşuyor tenimizi
…………………………………………………………..
5. Nice bin dalgalı Tekbir olur tek bir ses
………………………………………………………………
6. Âh ettikçe kara bağrım delinir
Sayılmaz benlerin binden ziyade
………………………………………………………….
7. Bu gece misafirim olsan yeter
Soğur sevincinden sürahide su
……………………………………………………….
8. Balıklar masal anlatsa
Tarla sürse kırlangıçlar
…………………………………………………….
9. Dışarım buz bağlamış
İçerim durmaz yanar
………………………………………………………………….
10. Billur bir avize Bursa’da zaman
………………………………………………….
11. Bir hilâl uğruna ne güneşler batıyor
………………………………………………
12. Dedim dilber niçin sararıp soldun
Dedi çektiğim dil yaresindendir
…………………………………………………..
13. Madem Ferhat’ım dersin
Şu dağları yarsana
……………………………………………………….
14. Benim mi Allah’ım bu çizgili yüz
………………………………………..
15. Dağda yaprak kalmadı
Yarama bağlamaktan
……………………………………………………
16. Beni bende demen bende degülüm
Bir ben vardır bende benden içerü
……………………………………..
17. Ey dost senin yoluna
Canım vereyim Mevlâ
Aşkını komayayım
Oda gireyin mevta
…………………………………………………………………….
18. Ey dil bu demde sensin olan bana hem-nefes
Gel nay gibi inleyelim bari zârzâr
………………………………………………………………….
19. Gülen çehremi görüp
Sanmayın beni bahtiyardır
Her kahkahanın içinde
Bir damla gözyaşı vardır
……………………………………………………………….
20. Sen yoksun diye bahçemde
Çiçekler açmıyor bak
………………………………………………………………
