CÜMLENİN ÖGELERİ TESTLER
TEST 1
1.(I) Tramvay Beyazıt’tan geçiyor ve Fatih’e doğru ilerliyordu. (II) Beyoğlu artık arkada kalıyordu.(III) Aylardan beri, ilk defa bugün, bu kadar istekle gidiyordu Fatih’e. (IV) O, kalbiyle yaşayan biriydi, duygularına o yüzden, pek hakim değildi. (V) Bütün duygularını açıkladıkça rahatlayan bir mizacı vardı.
Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangileri birden fazla yargı bildirmektedir?
A)I ve II B)II ve IV C)III ve V D)I ve V E)I ve IV.
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru, özneyi buldurmaya yöneliktir?
A) Bu işi yapmakla kimi görevlendirdiniz?
B) O biraz önce senin kulağına ne söyledi?
C) Hangisi bu konuyu daha iyi biliyor?
D) Okuduğun romanın konusu neydi?
E) Bizimle gelmemekle neler kaybettiğinin farkında mısın?
3.Aşağıdaki sorulardan hangisinin cevabı özne de yüklem de değildir?
A) - Geçenlerde okuduğun, ne tür bir kitaptı?
-Roman.
B) -Bahçedeki meyve ağaçlarının türü neydi?
-Armut.
C) -Verdiğin davete, davetlilerin kaçı gelmedi?
-İkisi.
D) -Yeni evlendiler; neleri eksik acaba?
-Televizyonları.
E)- Sence bu kazakların hangisini alayım?
-Yeşil olanını.
4. Aşağıdaki dizelerin hangisi öğeleri yönüyle diğerlerinden farklıdır?
A) Sana benim gözümle bakan gözler kör olsun
B)Böyledir kanunu kahpe dünyanın
C) Ben bu kaldırımların emzirdiği çocuğum
D) Bu odanın sırrını yok mu bana
E) En tatlı hatırası en sevimli çağımın
5. Aşağıdaki dizelerin hangisi öğeleri yönüyle diğerlerinden farklıdır?
A) Nihayetsiz bir ova ağarttı benzimizi
B) Tak tak ayak sesimi aç köpekler işitsin
C) Topladın saçtığı altınları yüzlerce erin
D) Bir bahar rüzgârı açtı kapımı
E)Güneşi bölüşmüşler kırlangıç benzeri kuşlar
6 “Serin bir rüzgâr, adamın perdelerini dalgalandırıyordu.” cümlesinde özne görevinde bulunan tamlamanı özdeşi aşağıdakilerden hangisinde nesne görevinde kullanılmıştır?
A) Yemyeşil ağaçlar bahçenin güzelliğini daha da artırıyordu.
B) Sokağın her yanından pencerenin demirlerini saran hanımellerinin kokusu geliyordu.
C) Otobüste gözümü her açışımda bitmeyen yollardan başka bir şey görmüyordum.
D) Ağaçların altına serilen çarşaflar biraz sonra iri iri cevizlerle dolacaktı.
E) Odanın her tarafına meşe ağacından yapılmış mobilyalar döşenmişti.
7. Aşağıdaki dizelerin hangisi sadece yüklem den oluşmuştur?
A) Benim sadık yârim kara topraktır
B) Ne civarda bir köy var, ne bir evin hayali
C) Daha deniz görmemiş bir çoban çocuğuyum
D) Bu eller miydi resimleri tutarken uyuyan
E)İçinde miyiz ki biz bu dağılmaz karanlığın
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinin öznesi bir isim tamlamasıdır?
A) Buraların artık neşesi kalmadı hiç.
B) Eskilerin e güzel sözlerini unutabilir miyiz?
C) Sonbahar mevsimidir beni kendimden geçiren
D)Yaşlıların hastalık mevsimidir baharlar anlatan
E) Boğazın bu güzel semtini şiirine konu etmeyen mi var?
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru, nesneyi buldurmaya yönelik değildir?
A) Bu evin neresini beğenmediler acaba?
B) Dünyada en çok nereyi görmek istersin?
C) Dereceye girenlerden kaçını ödüllendireceksiniz?
D) Acaba buradaki arsaya ne yapacaklar?
E) Kimi aradığımı sana o mu söyledi?
10. Aşağıdaki cümlelerden hangisi özne ve yüklemden oluşmuştur?
A) İnsanın elini böyle parçalayan sazı parçalamalı.
B) Saz dediğin sadece ruhu değil bedeni de dinlendirmeli.
C)Rayiha, eski müziğin yaşatılmaya çalışıldığı bu tarihi evin adıydı.
D) Bizim karşımızdaki evde oturan neyzen, herkese bedava ney kursu veriyordu.
E) Sokağın tam köşesinde bulunan müzikevini taşımışlar.
11. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde adlaşmış sıfat nesne görevindedir?
A) Biletsiz yolcular büronun önünde beklesin
B) Bu çay ocağında çoğu zaman av meraklılarını görürdüm.
C) Her sabah bir sürü satıcı yolun kenarlarına dizilirdi.
D) Çocukların daha iyi bakılması için bir bakıcı arıyorum
E) Arabacı bu yoldan gidilemeyeceğini söyledi.
12. Aşağıdaki soru - cevap cümlelerinin hangisinde sorulan öğeyle cevap olan öğe aynı değildir?
A) — Bizi de çağırırlarsa ne yapacağız?
— Gitmeyeceğiz.
B) — Verdiğim romanı okudun mu?
— Okumadım.
C) — Otomobilin neresi arızalıydı?
— Freni.
D) — Hangi daireyi kiralamak isterdiniz?
— Deniz manzaralı olanı.
E) — Söylediklerinden bir sonuç çıkarabildin mi?
— Sanırım.
13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bağlaç, yüklemleri birbirine bağlamıştır?
A) Size bunu bildiğimi ve çözmeye çalışacağımı söylemiştim.
B) Aldığım tablo hem çok ünlü bir ressamın eseriydi, hem de oldukça pahalıydı.
C) Müdürün odasından çıkan memur, istediğini alamadığı için çok ama çok üzgündü.
D) Ya para istemek ya da su içmek için her gün bizim kapıyı çalardı.
E) Gelenlere ikram edecek ne kahvem ne de başka bir şeyim vardı.
14. Sıfatlar ekeylem alarak yüklem görevinde bulunabilir.
Aşağıdaki cümlelerin hangisinin yüklemi buna örnek gösterilebilir?
A) Bir merdivenin altında, bulabildikleri birkaç beze sarılmış iki küçük çocuk vardı.
B) Sokaklar, ufak bir yağmurda göle dönüşen çukurlardan geçilmiyordu.
C) Günlerdir aradığım kitap meğer kitaplığın en üst rafındaymış.
D) Buraya gelmem, aslında onun bu konuda ne düşündüğünü öğrenmek içindi.
E) Baban eskiden sanki biraz daha sakin, biraz daha anlayışlıydı.
15. Ağaçların yapraklarını isteksizce döktüğü bir mevsimi yaşıyoruz.
Bu cümleyle öğeleri yönünden özdeş olan cümle aşağıdakilerden hangisinde vardır?
A) Beni, bütün ömrümü geçirdiğim bu ev dinlendiriyor.
B) İşçiler, kaldığım evin bahçesinde bulunan havuzu tamir ediyorlardı.
C) Bu kadar güzel bir bahçesi olan başka bir ev görmemiştim.
D) Evin arka tarafında bulunan yaşlı bir çınarın dalları, yattığım odanın camını kapatmıştı.
E) Ben artık düşünmeden terk ettiğim o kalabalık, sıkıcı, sahte insanların yaşadığı şehri hatırlamak istemiyordum.
CEVAP ANAHTARI:
1.E 2.C 3.E 4.E 5.C 6.C 7.C 8.A 9.E 10.C 11.B 12.A 13.B 14.E 15.C
İLGİLİ İÇERİK
TEST - 2
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ne... ne... bağlacı özneleri bağ lama görevindedir?
A) Artık çevremizde ne güler yüzlü insanlar ne cıvıl cıvıl çocuklar kalmıştı.
B) Bu okula geldi geleli ne babasını ne arkadaşlarını aramıştı.
C)Şimdi yanında ne masallar anlatan ninesini bulabiliyordu ne de ona şekerler alan dedesini.
D) Bana ne çalışacağım bir masa ne de kitaplarımı koyacağım bir dolap verdiler
E) İleri sürdüğüm düşünceleri ne kabul ediyor ne de tamamen reddediyordu.
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde deyim, diğerlerinden farklı bir öğe oluşturmuştur?
A) Bu küçük, sıkıcı kasaba canına tak demişti artık.
B) Birkaç gün sonra bütün işlerden elimi eteğimi çekeceğim.
C) İlkin başını sokacak bir dam altı bulmalıydı.
D) O bu kasabada parmakla gösterilen biriydi.
E) İşler biraz kötüleşince bütün arkadaşlarını yüzüstü bırakmış.
3. En çirkin, en biçimsiz insanlar dahi, o çirkinliklerini,biçimsizliklerini örtmenin, başka güzelliklerle karşılarındakilere unutturmanın yolunu bilirler.”
cümlesinde altı çizili kısmın öğe bakımından özdeşi, aşağıdakilerin hangisinde vardır?
A) Çocukluğu atlattıktan sonra, bazı insanlarda, herkesin yaptığı işi onlardan daha başka türlü ve daha iyi
B) İşinizi yaparken onu olabildiğinden daha yüksek bir düzeye çıkarmaya gayret edeceksiniz.
C) “Hiç kimse çalışmıyor, ben niçin çalışıp da yorulayım.” diyen, başarılı olamaz.
D) Siz olağanüstü bir gayret sarfedip, çevrenizdeki başarılı insanları örnek alarak kendinizi yetiştiriniz
E) Çalışma hayatında hızlı gitmek, dengesiz çalışmakla ve tabana kuvvet koşmakla olmaz.
4. Aşağıdaki sorulara verilen cevaplardan, hangisi dolaylı tümleç görevindedir?
A) — Gideceğimiz araba hangi duraktan kalkacaktı?
— Bilmiyorum.
B) — Bana vermeyi düşündüğün kitaplar bu dolapta mı?
— Orada.
C) — Ne zamandır ders çalışıyorsun, neye hazırlık bu böyle?
— Sınavlara.
D) — Bu paketleri nereye götüreyim?
— İçeri.
E) — Bugünkü davet için ayakkabılarını ödünç alabilir miyim?
— Elbette.
5. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde soru, zarf tümlecini buldurmaya yöneliktir?
A) Gece bana telefon ettiğinde saat kaçtı?
B) Sana bizim evin yerini soran, nasıl bir adamdı?
C) Bizim, eve ne zaman döneceğimizi sana kim söyledi?
D) Okulların ne zaman kapanacağını, kimden öğrenebiliriz?
E) Öğretmenin sınavda aynı soruyu soracağını nereden bildin?
6. Aşağıdaki sorulara verilen cevaplardan hangisi herhangi bir öğe olarak kullanılamaz?
A) — Deminden beri dalgınsın ne düşünüyorsun böyle?
— Hiçbir şey.
B) — Buraya geldiğin günden beri aynı masada mı oturuyorsun?
— Niçin şaşırdın?
C) — Söyle bakalım, onunla burada buluşacağın doğru mu?
— Çok mu önemli?
D) — Nereye koydun yine benim kalemleri?
— İşte!
E) — Onu bir daha görmemeni söylememiş miydim sana?
— Söylemiştin.
7. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde arasöz nesne görevindedir?
A) Yıllardır yaşadığım bu köyü, Bostanlı’yı, bu kadar kolay unutamazdım.
B) Yolda hep gideceğim o büyük kent, İzmir, zihnimi meşgul etti.
C) İnsanın, köyden yeni ayrılmış birinin, elbette bu şehre alışması kolay olmayacaktı.
D) Hayal dünyasını kuşların, çiçeklerin süslediği biri o gürültüye, insan kalabalığına nasıl alışacaktı?
E) Kardeşini, annesini, babasını, hele kırlardaki arkadaşlarını, köpeğini unutabilir miydi hiç!
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde arasöz vardır?
A) Yazarın heyecanla övdüğü bu çelimsiz, bu hareketli genç, Reşat Nuri’ydi.
B) Ben onu eski, ahşap bir evde tanıdım.
C) Manzum bir piyes yazdığımı öğrenince, beni okuluna çağırdı.
D) Ona yeni yazdığım eseri, Binnaz’ı, verdim.
E) Sonradan öğrendiğimize göre, Reşat Nuri, bu eserimi çok ama çok beğenmiş.
9. (I) Her bayram sabahı, (II) bizi, (III) daha güneş doğmadan, (IV) tatlı sesiyle, (V) uyandırırdı.
“Annem” sözü bu cümledeki numaralanmış yerlerden hangisine getirilirse, en çok vurgulanmış olur?
A)I B)II C)III D)IV E)V.
10. Bu çıplak yamaç üzerinde, küçük bir çam ağacı, bütün ihtişamıyla duruyordu.
Bu cümlede aşağıdaki değişikliklerden hangisi yapılırsa özne vurgulanmaz?
A) Özne yüklemden önce getirilirse
B) Özneden sonra “mi” soru edatı getirilirse
C) Yüklem cümlenin başına getirilirse
D) Özneden sonra “de” bağlacı getirilirse
E) “duruyordu” sözü özneden sonra getirilirse.
11. Yeni özlerle yeni biçimler ortaya koyma çabası, bizi diri bileşimlere götürmektedir.
Bu cümledeki altı çizili kısmın öğece özdeşi aşağıdakilerden hangisinde yoktur?
A) Sanatçı, eserlerini özgün bir anlatımla oluşturulursa daha çok sevilir.
B) Sanat hayatımın en güzel günlerini bana bu eserim tattırdı.
C) Sanat, estetik bir güzelliktir, güzelliği kavramasını bilenler için.
D) Sanatçı dostlarım beni bu kötü günümde de yalnız bırakmadı.
E) Sadece güzellik anlayışıyla oluşturulan sanattan mutlaka uzak durulmalı.
12. “Büyük Menderes’in etrafına sağlı sollu dizilmiş, ta Egeye kadar uzanan pamuk tarlalarında hummalı bir faaliyet vardı.”
Bu cümlenin öğelerinin sıralanışı aşağıdakilerin hangisinde sırasıyla verilmiştir?
A) Dolaylı tümleç, zarf tümleci, özne, yüklem
B) Dolaylı tümleç, dolaylı tümleç, özne, yüklem
C) Dolaylı tümleç, zarf tümleci, nesne, yüklem
D) Dolaylı tümleç, özne, yüklem
E) Dolaylı tümleç, nesne, yüklem
13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde yüklemden sonraki bölüm nesne grubunu oluşturmuştur?
A) Ben de biliyorum bu akşam gideceğimizi.
B) Niçin geldiğimizi söylemedi kimse bana.
C) Geç kalmıştım o gün de işe.
D) Araba çıkıvermiş birden önlerine.
E) Kardeşim tanıştırmıştı bizi onlarla.
14. Yeni yetişen nesillere sanat eğitimi vermekle yükümlü olan resim ve edebiyat öğretmenlerinin
çoğu, doğanın güzelliklerine pek duyarlı değildir.
Bu cümlenin öğelerinin sıralanışı aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir?
A) Dolaylı tümleç, özne, dolaylı tümleç, yüklem.
B) Dolaylı tümleç, zarf tümleci, özne, yüklem.
C) Özne, dolaylı tümleç, yüklem.
D) Özne, dolaylı tümleç, zarf tümleci, yüklem.
E) Zarf tümleci, özne, dolaylı tümleç, yüklem.
CEVAP ANAHTARI:
1.A 2.C 3.D 4.C 5.E 6.D 7.A 8.D 9.E 10.C 11.E 12.D 13.A 14.D
İLGİLİ İÇERİK
TEST - 3
1. I. Karlar etrafı beyaz bir karanlığa gömdü
II. Kar değil, gökyüzünden yağan beyaz ölümdü
III. Çıtırdayan çalılar dört cana can katıyor
IV. Sabahleyin gökyüzü parlak, ufuk açıktı
Yukarıdaki dizelerin hangilerinde dolaylı tümleç kullanılmıştır?
A)II ve IV B)I ve II C)II ve III D)I ve III E)III ve IV
2. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde dolaylı tümleç vurgulanmıştır?
A) Burada kış hazırlıkları sonbaharda başlar.
B) Bu yıl yapılan hazırlıklarda ben de yardım.
D) Avluya çıktığımda kimse yoktu meydanda.
D) Meyveleri toplayıp kasalara yığdık.
E) Bu ağaçlar her yıl meyve vermezmiş.
3. “Osman Çavuş, evine, aheste adımlarla giderken, bakkala olan borçlarını ödedikten sonra elinde ne kadar para kalacağını hesapladı.”
Bu cümlenin öğeleri hangisinde sırasıyla verilmiştir?
A) Özne, dolaylı tümleç, nesne, yüklem.
B) Özne, dolaylı tümleç, ilgeç tümleci, yüklem.
C) Özne, zarf tümleci, zarf tümleci, yüklem.
D) Özne, zarf tümleci, nesne, yüklem.
E) Özne, dolaylı tümleç, zarf tümleci, yüklem.
4. Aşağıdaki cümlelerden hangisi vurgulanan öğe yönüyle diğerlerinden farklıdır?
A) Sıcak yaz akşamlan sahilde dolaşırdım.
B) Yıllarca vatan hasretiyle yanıp tutuşmuş bu insan şimdi sevinçten ağlıyordu.
D) Zihnindeki ve bedenindeki yorgunlukları ancak tatilde üzerinden atabildi.
D) Onun bu güzel sözlerinin doğruluğuna ben de yürekten inanıyorum.
E) Bütün seyirciler onu, elleri patlarcasına ayakta alkışlamıştı.
5. Aşağıdaki sorulardan hangisine verilen cevap özne görevindedir?
A) — Bu şiiri sen mi yazdın?
— Evet.
B) — Bana kimin kitabını vermiştin?
— Benim.
C) — Sizden derste ne istenmişti?
— Bir gemi maketi.
D) — Bu sözlerinle ne anlatmak istiyorsun?
— Onun haksız olduğunu
E) — Sence o bu dersten geçebilecek mi?
— Hiç sanmam.
6. Aşağıdaki sorulardan hangisine verilen cevap nesne görevindedir?
A) — Önce hangi şehri gezelim?
— Fark etmez.
B) — Size bugün mü buluşalım demiştim?
— Hatırlamıyorum.
D) — Bu kasabanın nesi ünlüdür?
— Leblebisi.
D) — Anlattığın olay, kitabın hangi sayfasındaydı?
— Son sayfasında.
E) — Bu kitabı mı alacaksın diğerini mi?
— Her ikisini de.
7. Cümlede bulunmayan ancak yüklemin bildirdiği şahıstan anlaşılan öznelere gizli özne denir.
Aşağıdakilerin hangisinde bunun bir örneği vardır?
A) Anne, bunu bana çocukluğumda mı almıştın?
B) Nereden geldiği belli olmayan sudan içilmez.
C) Bakışlarından, benim sözlerime alındığı belli oluyordu.
D) Bugün en sevdiğim kitabım ortadan kayboluvermişti.
E) Bir akşam gecenin geç bir saatinde kapı çalınır.
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde belirtili nesne kullanılmıştır?
A) Onu ilk gördüğümde sesi, kıyafeti, davranışları bir başkaydı.
B) Sağlığında kimse yüzüne bile bakmamıştı onun.
C) Öldüğünde, üzerinde çalıştığı romanı herkes tarafından beğenilmişti.
D) Bizde sevilmek için galiba ölmüş bulunmak gerekiyor.
E) O akşam beni o ünlü sanatçıyı anma gecesine götürmüşlerdi.
9. “İnce, tazecik yapraklar” sözü aşağıdaki cümlelerin hangisinde belirtisiz nesne görevindedir?
A) Dallarda ince, tazecik yapraklar vardı.
B) Ağaçlar ince tazecik yapraklar açmıştı.
C) İnce tazecik yapraklar insana yaşama sevinci veriyordu.
D) Ağaçlarda gördüğüm, ince tazecik yapraklardı
E) Her yanı ince tazecik yapraklar kaplamıştı.
10. (I) Taksim meydanında (II) bir grup turist (III) ellerindeki fotoğraf makineleriyle (IV) tarihi mekânları (V) ölümsüzleştiriyordu.
Yukarıdaki cümlede hangi numaralar arasında kalan bölüm cümlenin ilgeç tümlecidir?
A)I ve II B)II ve III C)II ve IV D)III ve IV E)IV ve V
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “neşe” sözcüğü nesne görevindedir?
A)Dün neşemiz yerinde değildi.
B) Neşe ve kahkahadan bol ne var burada.
C) Çocuğun neşesi iyice yerine gelmişti.
D) En sıkıntılı anlarımda bile neşe verirdi o bana.
E) Neşe, bu işten umulandan daha karlı çıkmıştı
12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde birden çok nesne vardır?
A) Her yanda taş sütunlar, toprak testiler, küçük heykelcikler duruyordu.
B) Kale harabelerini, topraklar, ağaçlar ve otlar örtüyordu..
C) Ne bölge insanları ne de turistler dikkat ediyorlardı buraya.
D) Birçok heykel hatta anıt mezar, kaçakçılar tarafından yurt dışına götürülmüştü.
E) Bu yılki gidişimde orada ne heykel ne mezar gördüm.
13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde çekimli bir fiil nesne görevindedir?
A) Dün de bana geleceğim demiştin.
B) Ben de biliyorum ne gün geleceğini.
C) Hiçbir şey söylemezdi kendisi hakkında.
D) Ona, nasılsın, dedim, hastayım, dedi.
E) Söyle bana sen de anlat artık derdini.
14. Caddeden ayrıldım, gürültüler gelen bir sokağa girdim. Bakır dövüyorlardı. Adamların saçları da yeşildi, bakın tutan elleri de. Bir çocuk zeytin, ekmek yiyordu. Tahta tokmaklarla bakın eziyor, yamultuyorlar, bir biçim veriyorlardı ona. Salkım ağacının altına çömelmiş biri su içiyordu.
Bu parçada kaç yüklem vardır?
A)6 B)7 C)8 D)9 E)10
15. Aşağıdaki cümlelerin hangisinin yüklemi bir isim tamlamasıdır?
A)Kendisi abur cubur satan alelade bir işportacı değildi.
B) Satıcının etrafında kalabalık halinde halka olmuş erkekler vardı.
C) Satıcıyı izleyen yaşlı adam da eskiden duvar saati satıcısıydı.
D) Satıcı hafif kumral, orta yaşlı biriydi.
E) Adamı izleyen çoktu ya kimse alışveriş etmiyordu.
CEVAP ANAHTARI:
1.D 2.D 3.D 4.A 5.C 6.E 7.A 8.E 9.B 10.D 11.D 12.E 13.A 14.D 15.C
İLGİLİ İÇERİK
TEST - 4
1. Aşağıdaki atasözlerinden hangisinde özne, söz öbeğinden oluşmamaktadır?
A) Yalnız taş duvar olmaz.
B) Bir elin nesi var iki elin sesi var.
C) Sürüden ayrılanı kurt kapar.
D) Bitli baklanın kör alıcısı olur.
E) Yuvarlanan taş yosun tutmaz.
2. Aşağıdakilerin hangisinde özne “Yeni başkan ayağa kalktı.’ cümlesinin öznesi ile aynı türden bir tamlama durumundadır?
A) Öğretmenler haftası kültürel etkinliklerle kutlandı.
B) Çocuk arabası daha aldığımız gün bozuldu.
C) Okula yeni başlayan çocuklar ilk gün genelde çekingen olurlar.
D) Kitabın sayfalarının yırtıldığını bana söylemedi.
E) Âşıklar, yurdun dört bir yanında aşk ezgileri çalarak, milleti coşturdular.
3. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde özne yoktur?
A) Ilık bir bahar günü günlerin en güzelidir.
B) At kişnemeleri, çocuk çığlıkları birbirine karışıyordu.
C) Ortak düşmanlarımız tarihten silinmeliydi.
D) Çağlar boyu yaşama sevdası bitmemiştir.
E) Bu koca nehirden, imkânı yok, karşıya geçilemezdi.
4. Olgunluğun ve dolayısıyla güçlü insanın belirgin niteliklerinden birisi sırası gelince bağrına taş basabilmektir.
Yukarıdaki altı çizili bölüm cümlenin hangi öğesidir?
A) Özne B) Belirtili Nesne C) Yüklem D) Dolaylı Tümleç E) Belirtisiz Nesne
5. Aşağıdaki dizelerin hangisinde özne adlaşmış sıfattır?
A) Fatih’te bir yoksul, gramofon çalıyor
B) Dağ dağ o güzel ses bütün etrafı gezindi
C) Siyah saçların dökülmüş önüne
D) Uykumda bütün bir gece Körfez’deyim artık
E) Koca Mustafa Paşa! Ücra ve fakir İstanbul
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde ilgeç tümleci kullanılmıştır?
A) Yıllardır hayvansal gıdalardan uzak dururum.
B) Fazla tuzlu yememek sağlığımız için oldukça gereklidir.
C) Saçlarını her sabah mutlaka yıkardı.
D) Kentin sokakları gece yarısı işçiler tarafından yıkanmış.
E) Meydanın ortasındaki çınarı hayranlıkla izledim bir süre.
7. Tiyatronun eğlendirici niteliğinin yanında bir de eğitici gücünün olduğu herkesçe bilinen bir gerçektir.
Bu cümlede temel cümleciğin öznesi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Tiyatronun eğlendirici niteliği
B) Eğitici gücünün olduğu
C) Herkesçe
D) Tiyatronun eğlendirici niteliğinin yanında bir de eğitici gücü
E) Tiyatronun eğlendirici niteliğinin yanında bir de eğitici gücünün olduğu
8. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde “de, da’ bağlacı nesneleri bağlamaktadır?
A) Bu filmi ben de arkadaşım gibi izlememiştim.
B) Ormanda kaybolmanız da bizim için büyük sorun olmuştu.
C) Bu kış da böylece, sıkıntısız geçti.
D) Sabahleyin bizi de diğerlerini de erkenden uyandırdılar.
E) Okul da arkadaşlar da artık geride kalmıştı.
9. Aşağıdaki cümlelerin hangisi, yalnızca özne ve yüklemden oluşmuştur?
A) Düş kurabilen ve düşlerine tutsak olmayan insanlardır onlar.
B) Düş kurabilen ve düşlerine tutsak olmayan insanları severiz.
C) Düş kurabilen ve düşlerine tutsak olmayan insanlardık.
D) Düş kurabilen ve düşlerine tutsak olmayan insanlardan hoşlanırız.
E) Düş kurabilen ve düşlerine tutsak olmayan insanlar olmalıyız.
10. Aşağıdaki soru cümlelerinden hangisi, nesneyi bulmaya yöneliktir?
A) Kıyafetimizi nasıl buldunuz?
B) Dün size ne söylemiştim?
C) Kaçıncı katta oturuyorsun?
D) Bu ekmeği kimden istemiş?
E) Aldığın araba ne renkti?
11. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde öğelere ayırmada bir yanlışlık yapılmıştır?
A) Okuldan gelir gelmez / mutfağa / dalardı.
B) Öğle yemeklerimi / hep bu lokantada/ yerdim.
C) İşe girmek için / bilgisayar kursuna / gitti.
D) Sokak lambaları / gündüz vakti / yanıyordu.
E) Tatilimi / genellikle / bu kasabada / geçiririm.
12. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde belgisiz zamir nesne görevinde kullanılmıştır?
A) Hiçbir şeyden korkumuz yoktu bizim.
B) Tamamı sadece üç kitaptı.
C) Hepsini kendisi yanına almıştı.
D) Bunu bazılarından duymak istemiyordu.
E) Sokakta ikimiz biraz dolaşmıştık.
13. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde kişi adılı, nesne görevindedir?
A) Adamın ne dediğini duymadın mı?
B) Onu dün eve giderken görmüştüm.
C) Kimsesi olmayan zavallı biridir o.
D) Burayı daha önce göstermiştim sana.
E) Bana iki yıl önce olanları hatırlattı.
14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde nesne yoktur?
A) Kışları bu evde kalırdım.
B) Yazları bol geyik ve tavşan avlardı.
C) Geceleri çalışarak yazılarını bitirdi.
D) Ufak tefek olaylar dışında bu yılı da sakin geçirdi.
E) Hatıralarını yazmayı aralıksız sürdürüyordu.
15. Mizah duygusuna sahip olmak, insana başarısızlıklar ve sıkıntılar karşısında rahatlık verir.
Yukarıdaki altı çizili bölüm cümlenin hangi öğesidir?
A) Özne B) Belirtili Nesne C) Belirtisiz Nesne D) Yüklem E) Dolaylı Tümleç
16. Aşağıdaki sorulardan hangisi özneyi buldurmaya yöneliktir?
A) Bugün sinemaya mı gidiyorsun?
B) Ne zaman aldın bu hediyeyi?
C) Çantamı nereye bırakabilirim?
D) Toplantıda konuşmacılardan kim vardı?
E) Annesinden senin için ne istemiş?
17. Yunus Emre’nin coşkunluğunu şiirlerinde her zaman görebiliriz.
Bu cümlede altı çizili sözcüklerin oluşturduğu öğe, aşağıdakilerden hangisinde vardır?
A) Metinde dile getirilen insan yaşantısı, okuyan bireyin yaşamında bir anlam geçerliliği kazanacaktı r.
B) Bu makalede zaman zaman sözcüklerin, tümcelerin anlam özellikleri üzerinde duruldu.
C) Görünüşte çok yalın sözcüklerle yazılmış bir metnin okunuşunda bile, anlam belirsizlikleri baş gösterebilir.
D) Bir okur, metne belli bir okuma birikimi, bir toplumsal, kültürel bakış, bir inançlar, beklentiler yumağı ile yaklaşır.
E) Her okurun bir metni anlaması, kendi yaşantısının, bilinç deneyinin boyutlarıyla doğru orantılıdır.
CEVAP ANAHTARI:
1.C 2.C 3.E 4.A 5.A 6.B 7.E 8.D 9.A 10.B 11.B 12.C 13.B 14.A 15.A 16.D 17.A
İLGİLİ İÇERİK
UYGULAMA : 1
A. Aşağıdaki cümlelerin öğelerini bulunuz.
1. Sular bir kayanın üzerinden köpüre köpüre akıyordu.
2. O sabah okulun bahçesinde olağanüstü bir telaş ve canlılık vardı.
3. İnsan hayatının ayrılmaz parçalarından biri de çalışmaktır.
4. Uzun süre bizi dinleyen yaşlı balıkçı; "Böyle bir havada denize açılmak aptallık olur. ” dedi.
5. Karabibik, Batı etkisindeki Türk edebiyatının köye yönelen ilk eseridir.
6. Memduh Şevketin öykülerini okurken anlatı: lan olayları siz de yaşarsınız.
7. Yüzyılımızın sonunda bu tür hastalıkların tedavisi kolayca yapılabilecek.
8. Bu toplantıda genç nüfusun problemleri birer birer dile getirildi.
9. Halikarnas Balıkçısı'nın mitolojiyle ilgili yazılarını geçen yıl okudum.
10. Böyle güzel bir öyküyü, siz de kabul edersiniz, birikimi olmayan bir sanatçı kolay kolay yazamaz.
B. Aşağıdaki cümlelerde öğeler yanlış ayrılmışsa cümlenin sonuna (Y), doğru ayrılmışsa (D) yazınız.
1. Kış ortasında / günlük güneşlik bir hava / vardı ( ).
2. Herkes / burada / ekmek parası / kazanmaya çalışıyordu ( ).
3. Karadeniz Bölgesi'nde hava / her mevsim/ yağışlıdır ( ).
4. Edison'un ampulü bulması / uygarlığa / bir armağandır ( ).
5. İstanbul / tarihe tanıklık etmiş / bir şehirdir ( ).
6. Kendi ulusunun tarihini / öğrenmek isteyen herkes / bunu / okumalı ( ).
7. Dil ile kültür arasında / doğrudan bir ilişki / vardır ( ).
8. Işıklarla / dolsun / kalbimin içi ( ).
9. Sınavı kazandığını / bildirmek için / ona / telefon edeceğim ( ).
10. Ellerini / usulca / bırak / ılık sulara ( ).
C. Aşağıdaki soru cümlelerinin hangi öğeyi buldurmak istediğini, sondaki boşluklara yazınız.
Sorunun buldurmak istediği öğe
1. "Budala"yı ne zaman okudunuz? ........................
2. İnsanın özveriyle çalışması suç mudur? ........................
3. Siz, Ahmet Bey'i mi arıyorsunuz? ........................
4. Matematik dersine Orhan Bey mi geliyor? ........................
5. Bu kitapları nereden aldınız? ........................
6. Yurt dışına ne ile gideceksiniz?......................
7. Bugün neden söz edelim? ........................
8. Yılda kaç ikramiye alıyorsunuz?......................
9. Basketbol takımımız nasıl oynadı?..................
10. Nasıl bir kitap istiyorsunuz? ..........................
D. “Güzel bir şiir” sözünü ayrı cümlelerde özne, yüklem, belirtili ve belirtisiz nesne veya dolaylı tümleç olarak kullanınız.
1. (Özne):………………………………………………………………………………………………………………………………
2. (Yüklem) :……………………………………………………………………………………………………………………………………..
3. (Belirtili nesne) :…………………………………………………………………………………………
4. (Belirtisiz nesne) :………………………………………………………………………………………………………………….
5. (Dolaylı tümleç) :………………………………………………………………………………………………………………………
E. Aşağıdaki cümlelerde en vurgulu (önemli öğeyi parantez içi boşluklara yazınız.
1. Victor Hugo, ömrü boyunca birçok oyun, şiir ve roman yazdı (....................)
2. Hiçbir davayı, hiçbir inancı bir katilin kurşunları öldüremez (....................)
3. Sütten ağzı yanan, yoğurdu üfleyerek yer (.................)
4. İncecik bir yel, tuz ve iyot kokusunu üzerime serpiştiriyordu (....................)
5. Yaşlı adam, uzun yıllar bu çınarları, söğütleri
6. korumak için mücadele etmişti (....................)
F. Aşağıdaki cümlelerin öğelerini bulunuz.
1. Şehrin ovaya bakan tarafından geçenler, asfalt yolun iki yanına birtakım insanların gelip yerleştiğini gördüler.
2. Sıcaktan ve sivrisineklerden aşırı derecede bunaldığım geceler biraz nefes alabilmek için deniz kıyısında dolaşıyordum.
3. Uzun yıllar şiir yazdığı halde bir kitap bile çıkaramayan birçok şair var.
4. Faruk Nafiz'in "Han Duvarları” başlıklı şiiri, Türk şiirinin Anadolu'ya açılan en başarılı örneklerindendir.
5. Memduh Şevket Esendal “Ayaşlı ve Kiracıları” adlı romanında yıkılan bir düzenden yeni bir toplum düzenine geçmenin sarsıntıları arasında bocalayan "küçük insanların yaşantılarını okuyucuyu sıkmadan anlatır.
G. Aşağıdaki cümlelerde özne - yüklem uygunluğu varsa parantez içine (+), yoksa (-) yazınız.
1. ( ) Ellerim, ayaklarım soğuktan buz kesilmişlerdi.
2. ( ) Siz ve o, dünyayı cennet, insanları melek sanacak kadar safsınız.
3. ( ) Bu dertler, öyle sanıyorum ki ülke insanını yiyip bitirecekler.
4. ( ) Eller, çehre gibi sır saklamaya alışık değillerdir.
5. ( ) öğretmenler, öğrenciler tören yerinde toplanmışlardı.
6. ( ) Gözleri, kara gözleri pırıl pırıl parlıyorlardı.
7. ( ) Bu akşam Ankara'dan döneceğimi çocuklar da, sen de biliyordun.
8. ( ) Gecenin karanlığında kurtlar uluyordu.
9. ( ) Sen de, ben de Ali Bey de bu karara karşı çıkacaksınız.
10. ( ) Martılar vapurumuzun üzerinde dolaşıyor, sanki hepimize "Güle güle gidin!” demek istiyorlardı.
İLGİLİ İÇERİK
UYGULAMA : 1 / CEVAPLAR
A. Verilen cümlelerin öğeleri aşağıdaki gibi çözümlenmelidir.
1. Sular bir kayanın üzerinden köpüre köpüre
Ö. DT ZT
akıyordu.
Y.
2. O sabah okulun bahçesinde olağanüstü bir
ZT DT Ö
telaş ve canlılık vardı.
Y.
3. İnsan havaimin ayrılmaz parçalarından biri de
Ö
çalışmaktır.
Y.
4. Uzun süre bizi dinleyen yaşlı balıkçı:
Ö
“Böyle bir havada denize açılmak aptallık
N.
olur. ” dedi.
Y.
5. Karabibik, Batı etkisindeki Türk edebiyatının
Ö. Y
köye yönelen ilk eseridir.
6. Memduh Şevket’in öykülerini okurken anlatı-
ZT
lan olayları siz de yaşarsınız.
bi. N. ö. Y.
7. Yüzyılımızın sonunda bu tür hastalıkların
ZT Ö.
tedavisi kolayca yapılabilecek.
ZT Y.
8. Bu toplantıda genç nüfusun problemleri birer
DT N (Sözde özne)
birer dile getirildi.
ZT Y.
9. Halikarnas Balıkçısı’nın mitolojiyle ilgili yazıla-
Bl. N.
rını geçen yıl okudum, (özne -> Ben)
ZT Y.
10. Böyle güzel bir öyküyü, siz de
Bl. N. aracümle
kabul edersiniz, birikimi olmayan bir sanatçı
Ö.
Kolay kolay yazamaz.
ZT. Y.
B.
1. (D) 5. (Y) 9. (Y)
2. (Y) 6. (Y) 10. (D)
3. (Y) 7. (D)
4. (D) 8. (D)
C.
1. Zarf tümleci 6. Edat tümleci
2. Yüklem 7. Dolaylı tümleç
3. Belirtili Nesne 8. Belirtisiz nesne
4. özne 9. Zarf tümleci
5. Dolaylı tümleç 10. Belirtisiz nesne
D.
1. Güzel bir şiir, bizi hemen etkiler. (Özne)
2. “Git Bahar”, güzel bir şiirdir. (Yüklem)
3. Güzel bir şiiri severek okuruz. (Belirtili N.)
4. Sana güzel bir şiir okuyayım. (Belirtisiz N.)
5. Güzel bir şiirde söyleyiş önemlidir. (DT.)
E.
1. (Belirtisiz Nes.)
2.(Özne)
3.(Zarf tümleci)
4. (Dolaylı tümleç)
5. (Edat tümleci)
F.
Verilen cümlelerin öğeleri, aşağıdaki gibi çözümlenmelidir.
1. Şehrin ovaya bakan tarafından geçenler,
Ö.
asfalt yolun iki yanına birtakım insanların
Bli.N.
gelip yerleştiğini gördüler.
Y.
2. Sıcaktan ve sivrisineklerden aşırı
ZT.
derecede bunaldığım geceler biraz nefes
ET.
alabilmek için deniz kıyısında dolaşıyordum.
Y.
3. Uzun yıllar şiir yazdığı halde bir kitap bile
Ö.
çıkaramayan birçok şair var.
Y.
4. Faruk Nafiz'in "Han Duvarları” başlıklı şiiri,
Ö.
Türk şiirinin Anadolu'ya açılan en başarılı
Y.
örneklerindendir.
5. Memduh Şevket Esendal “Ayaşlı ve
Ö. DT.
Kiracıları” adlı romanında yıkılan bir düzenden yeni bir toplum düzenine geçmenin sarsıntıları arasında bocalayan "küçük insanların yaşantılarını okuyucuyu sıkmadan anlatır.
B.li N. Z.T. Y
G.
1. (-) 2. (+) 3. (-)4. (+) 5. (+) 6. (-) 7. (-) 8. (+) 9. (-) 10. (+)
İLGİLİ İÇERİK