MÜNAZARA NEDİR?
Bir konunun olumlu ve olumsuz yönlerinin iki grup arasında karşılıklı olarak tartışılmasına münazara denir. Münazaraya tartışı ve aytışma gibi isimler de verilmektedir. Münazara, bir anlamda konuşma yarışmasıdır. Münazara yolu ile öğrencilerin, araştırma, konuşma ve eleştiri yetenekleri ile düşüncelerini düzenli bir biçimde açıklama becerilerinin geliştirilmesine çalışılır.
Münazaranın hazırlanması:
Münazara, üçer veya dörder kişilik iki grup arasında yapılır. Önce münazara gruplarında yer alacak öğrenciler belirlenir. Gruplardan birine konunun olumlu yönü, birine de olumsuz yönü savunulması için verilir. Meselâ; "Toplumun ekonomik yönden kalkınmasında sanayi önemlidir" tezi bir gruba, "Toplumun ekonomik yönden kalkınmasında ticaret önemlidir" tezi bir gruba münazara konusu olarak verilir.
Gruplar, münazara konuları üzerinde araştırma ve inceleme yaparlar. Grup üyeleri konunun çeşitli yönlerini aralarında bölüşürler. Bu iş bölümünden sonra her biri, konularında yetkili kişilerle görüşürler; kitap, gazete ve dergileri okurlar; kendi, bilgi, görgü ve düşüncelerini belirlerler. Bu çalışma sonucunda bir araya gelerek, elde ettikleri savunma malzemesini gözden geçirirler. Gereksiz olanları atarlar. Kalan malzemeyi bir sıraya koyarlar.
Münazara belirtilen günde yapılır. Münazara başlamadan önce, öğretmenlerden veya öğrencilerinden üç veya beş kişilik bir jüri seçilir. Münazara, bu jürinin önünde yapılır. Konuşmaya önce hangi grubun başlayacağı, konuşmaların süresi, konuşmaların hangi yönlerden, nasıl değerlendirileceği, jüri tarafından belirlenir. Bu kuralların uygulanması ile ilgili denetimi de jüri yapar.
Grup temsilcileri, karşılıklı olarak söz alıp tezlerini savunurlar. Konuşmalar konuşmacı sayısına göre, genellikle 5-7 dakika ile sınırlandırılır. Konuşmalar sırasında karşı taraf dikkatle dinlenmeli ve notlar alınmalıdır. Bir sonraki konuşmacı, kendinden önce konuşanların tezlerini çürütmeye çalışmalıdır. Konuşmaların tamamlanmasından sonra, grup başkanları, 10 dakika ile sınırlandırılan birer konuşma daha yaparak, karşıt grubun konuşmalarına cevap verirler. Münazara başlarken ilk sözü hangi grup almışsa, grup başkanlarının konuşmalarına geçilince, ilk sözü öteki grup başkanı alır. Böylece gruplar arasında konuşma eşitliği sağlanmış olur. Konuşmacılar birbirlerine, jüriye ve dinleyicilere saygılı olmalıdırlar.
Jüri, konuşmaları şu yönlerden değerlendirir:
a. Ses tonu ve vurgulamalar: Ses tonu ve vurgulamalara dikkat edilir.Mümkün olduğu kadar kâğıda bakmadan konuşmak lâzımdır. Konuşmayı monoton bir tempoda sürdürmek dinleyicileri sıkar. Konunun gelişimine göre, ses tonunda değişmeler yapmak gerekir. Gereksiz yere bağıran, ses tonunu yükselten kişiler, jüriyi olumsuz etkiler.
b. Tezin savunulması: Konunun hazırlanmasına, inandırıcı bir biçimde ortaya konulmasına, savunulan orijinal düşünce ve görüşlere ve belirtilen örnek ve kanıtlara dikkat edilir. Bu bölümde, tezimizle ilgili ortaya konulan görüş ve kanıtlar kadar, karşı tarafın görüş ve kanıtlarının çürütülmesi de değerlendirilir.
c. Konuşma becerisi: Kullanılan kelimelere, kelimelerin doğru veya yanlış kullanımına, cümle kuruluşuna cümleler arasındaki bağlantıya ve anlatıma dikkat edilir. Münazaralarda açık, sade bir anlatım kullanmalıdır. Eviyeli ve ciddî olmaya dikkat etmelidir. Argo ve müstehcen sözler kullanmamalıdır. Düşünceleri kesin ve inandırıcı bir dille ortaya koymaya büyük özen göstermelidir.
ç. Jest ve mimikler: Münazaralarda davranışların da önemli rolü vardır. Konuşmacı, konuya uygun biçimde el, kol ve yüz hareketleri yapabilir. Fakat gereksiz hareketler yapmak olumsuz etki yaratır.
Jüri, konuşmaları bu yönlerden, genelde 100puan üzerinden değerlendirir. Örneğin; tezin savunulması 40 puan, ses tonu ve vurgulamalar, konuşma becerisi ile jest ve mimikler 20'şer puan üzerinden değerlendirilir. Münazara sonunda grup temsilcilerinin konuşmalarını önce ayrı ayrı, sonra toplu olarak değerlendirir ve hangi grubun münazarayı kazandığını bildirir. Ayrıca en başarılı konuşmacıyı da seçebilir.
Münazaralarda esas; doğru olan tezi seçmek değil, tezini en iyi savunan, en güzel konuşan ekibi belirlemektir. Münazarayı kazanan ekibin tezinin doğru olduğu düşüncesi, yanlıştır. Yoğurdun renginin kara olduğu tezini savunan bir ekip, güzel ve inandırıcı konuşması ile münazarayı kazanabilir.
MÜNAZARA KONULARI
Sınıf içi çalışmalarında yardımcı olma düşüncesi ile aşağıda bazı münazara konuları belirtilmiştir.
1. Okullardaki kız-erkek öğrenci beraberliğine dayanan karma eğitim sistemi mi, kız veya erkek öğrencilerin ayrı ayrı okumalarına dayanan tek tip eğitim sistemi mi daha yararlıdır?
2. Türkiye'nin kalkınmasında tarıma mı, sanayiye mi ağırlık vermelidir?
3. Uygarlığın gelişmesinde sanat mı, bilim mi önemlidir?
4. Gençliğin bunalımında idealsizlik mi, yoksa eğitim noksanlığı mı daha etkendir?
5. Teknolojinin gelişmesi öğretmenin eğitimdeki rolünü azaltmış mıdır, arttırmış mıdır?
6. Sanat, sanat için midir, toplum için mi?
7. Kadın dışarıda çalışmalı mı, çalışmamalı mı?
8. Çocuğun yetişmesinde aile mi, okul mu daha etkilidir?
9. Eğitsel kol çalışmaları, yararlı mıdır, yararsız mı?
10. Çocuk, arkadaş seçiminde bağımsız mı olmalıdır, ailesinin yardımına mı başvurmalıdır?
11.Televizyon, sinemayı ve tiyatroyu olumsuz yönde mi etkilemiştir, olumlu yönde mi?
12. Güzel sanatlar mı, fen ve teknik mi toplumları kalkındırır?
13. Turizmin gelişmesinde turistik tesisler mi, doğa ve tarih mi önemlidir?
14. Savaşlar yapıcı mıdır, yıkıcı mı?
15. Başarıda zekâ mı, çalışkanlık mı daha etkendir
(Kompozisyon Sanatı, Sakin Öner, Yuva Yayınları, İstanbul 2005)
İLGİLİ İÇERİK