AD ve SOYADI: |
|
2015-2016 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI …………………………… LİSESİ TÜRK EDEBİYATI 11. SINIFLAR DERSİ 1.DÖNEM 1. YAZILI SORULARIDIR |
ALDIĞI NOT |
|
SINIFI ve NU. |
|
RAKAMLA |
YAZIYLA |
|
|
|
1)
Vücûdun kim hamîr-i mâyesi hâk-i vatandandır Felek her türlü esbâb-ı cefâsın toplasın gelsin
Ne gam râh-ı vatanda hâk olursa cevr ü mihnetten Dönersem kahpeyim millet yolunda bir azîmetten
(hâk:toprak râh:yol azîmet: gitmek )
a)Verilen beyitleri kurallı cümleler halinde nesre çeviriniz? (10 p)
a) Vücudun maya hamuru vatan toprağındandır. Bunun için bu vücut,vatan yolunda eziyet ve sıkıntıdan toprak olursa üzülmek yersizdir.
Felek her türlü eziyet araçlarını toplasın gelsin. Millet yolunda hizmetten dönersem kahpeyim.
b) Namık Kemal’in üstte iki beyiti verilen Hürriyet Kasidesi, ölçü, uyak düzeni ve ölçü birimi yönünden hangi geleneğe bağlıdır?(5 p)
b) Hürriyet Kasidesi, ölçü, uyak düzeni ve ölçü birimi bakımından DİVAN EDEBİYATI geleneğine bağlıdır.
c) Hürriyet kasidesinde biçim ve içerik yönünden görülen yenilikler nelerdir? Belirtiniz. (5 p)
c) Klasik kaside kişiye sunulmak için yazıldığı için övgü ve abartma doludur. Yaranma amaçlıdır. Namık Kemal; hak, hürriyet, adalet, kanun gibi toplumsal bir konuyu işler. Konu bütünlüğü vardır. Dili sadeleştirme çabası vardır. Ayrıca şiirde kasidenin bölümleri yer almamaktadır.Mahlas kullanılmamıştır.Başlık, temaya uygun olarak verilmiştir.Herhangi bir kişiye ithaf edilmemiştir.
2) Aşağıdaki boşlukları doldurunuz.(10 p)
- ………………………….., ilk resmi gazetedir. …………………… Yusuf Kamil Paşa’nın yaptığı ilk çeviri romandır.
- …………………………., sahnelenen ilk tiyatro yapıtıdır. …………………., noktalama işaretlerini kullanan ilk sanatçımızdır.
- ……………………………, Ahmet Mithat Efendi tarafından yazılan gezi yazısıdır.
TAKVİM-İ VEKAYİ, ilk resmi gazetedir. TELEMAK, Yusuf Kamil Paşa’nın yaptığı ilk çevri romandır.
VATAN YAHUT SİLİSTRE, sahnelenen ilk tiyatro yapıtıdır. ŞİNASİ, noktalama işaretlerini kullanan ilk sanatçımızdır. AVRUPA’DA BİR CEVELAN Ahmet Mithat Efendi tarafından yazılan gezi yazısıdır
3) Aşağıda verilen beytin ölçüsünü tespit ediniz? (10 p)
Diyâr-ı küfrü gezdim beldeler kâşâneler gördüm
Dolaştım mülk-i İslâm-ı bütün vîrâneler gördüm
Ziya Paşa
3) Diyâr-ı küf/rü gezdim bel/deler kâşâ/neler gördüm
._ _ _ . _ _ _ . _ _ _ . _ _ _
mefâîlün mefâîlün mefâîlün mefâîlün
Dolaştım mülk-i İslâm-ı bütün vîrâneler gördüm
Ziya Paşa
4) Tanzimat Fermanı’nın 1839’da ilan edilmesine karşılık Tanzimat edebiyatı niçin 1860 yılında başlamıştır? Açıklayınız. (5 p)
Siyasi ve sosyal olayların edebiyatı etkilediği açıktır. Ancak siyasi,sosyal gelişmelerin toplumsal hayatta kabul görmesi,özümsenmesi,eserlerde işlenmesi zaman alır.Şair ve yazarların eserlerinde yaşadıkları dönemin etkileri kaçınılmazdır.
5) Ondokuzuncu Asır manzumesinden alınan aşağıdaki dizelerin şiirdeki yerlerini gerekçesiyle birlikte yazınız. . (5 p)
“Erişti evc-i kemâlâta nûr-ı idrâkât
Yetişti rütbe-i imkâna kısm-ı mümteniât
………………………………………
Mecâz oldu hakikat, hakikat oldu mecâz
Yıkıldı belki esâsından eski mâlumât Sadullah Paşa
5) Birinci beyit şiirin başında bulunur. Çünkü ilk beyit aa düzenindedir. İkinci beyit şiirin ortasında bulunur.
Çünkü uyak düzeni xa düzenindedir.
6) “Merkez-i hâke atsalar da bizi
Kürre-i arzı patlatır çıkarız.”
N. Kemal
Verilen beyitte hangi söz sanatı yapılmıştır? Açıklayınız. (10 p)
6) Mübâlağa(abartma) sanatı yapılmıştır.Çünkü dünyanın merkezine atılmak ve burayı patlatıp çıkmak imkansızdır.
7) Tanzimat dönemi öğretici metinlerinin özellikleri nelerdir? Maddeler halinde yazınız. (10 p)
7) Halkı bilgilendirme, eğitme amacı vardır.
Dönemine göre yalın bir dil kullanılmıştır.
Arapça, Farsça tamlamalar kullanılmasına rağmen anlaşılır bir dil kullanılır.
Toplumsal konular işlenmiştir.
Makale, fıkra ,deneme… gibi öğretici metin türleri bu dönemde Batıdan alınmıştır.
Hürriyet,eşitlik,adalet,kanun,milliyet vb. kavramlar bütün türlerde işlenmiştir.
8) “Bugün İstanbul’da ve taşralarda medreselerde okutulan ilimleri tamamlamış nice kemal sahipleri vardır ki henüz bir dereceye malik olmayıp şiddetli yoksulluk içinde inlerler. Ve nice âlim, kibarzade ve elifba bilmez cahiller vardır ki, kimi büyük müderrislerden, kimi kadıların ileri gelenlerinden, belki daha büyük kadılardan ve büyük rütbelilerden geçinir ve faydalanırlar.
Mademki ilim refah ve şerefe sebep değildir, niçin istek ve tahsil için senelerce zahmet çekmeyi seçsin.” (Ziya Paşa)
Paragraftan yandaki düşüncelerden hangisine ulaşılamaz? Açıklayınız. (5 p)
a-Öğretici metin türünde yazılmış olduğuna,
b-Dilin göndergesel işleviyle kullanıldığına
c-Dönemin zihniyetini yansıttığına
d-Gerçek ilim sahiplerinin rağbet görmediğine
e- Gerilemenin bilimsel boyutunun göz ardı edildiğine
f- Devlet büyüklerinin eleştirilmesine
8) “Gerilemenin bilimsel boyutunun göz ardı edildiği” sonucuna ulaşılamaz. Çünkü metinde, gerilemenin gerçek bilim adamlarına
değer verilmeyişinden kaynaklandığına vurgu yapılmaktadır.
9) Şinasi ve Ali Suavi’nin fikrî, edebî yönleri ile kişilikleri arasındaki farklı ve ortak yönlerini kısaca yazınız? (10 p)
9) Her ikisi de Tanzimat dönemi sanatçılarındandır.Batıyı iyi tanıyan,yenilikçi,gazeteci sanatçılardır.Şinasi ilklerin adamıdır.Şinasi toplumsal ve kültürel reformu isterken Ali Suavi dini reform taraftarıdır.
10) Tanzimat I. Dönem sanatçılarının “sanat”a yaklaşımları nasıl olmuştur? Bu yaklaşımlarının gerekçesini yazınız?(5 P)
10) Tanzimat I. Dönem sanatçıları, sanata, “sanat toplum içindir” ilkesi çerçevesinde yaklaşmışlardır.Toplumun aydınlatılması, uyarılması, hak, adalet, hürriyet, kanun gibi kavramların benimsetilmesi gerekmekteydi. Bu amaca ulaşmanın yolu da sanatın toplum için kullanılmasından geçiyordu.
11) Aşağıdaki yargıların sonuna doğruysa (D), yanlışsa (Y) koyunuz. (10 p)
1- Tanzimat dönemi sanatçıları arasında eski-yeni tartışması vardır. ( )
2- Şinasi , Namık Kemal ve Ziya Paşa’yı yeni fikirlerle yetiştirmiştir. ( )
3- Osmanlı toplumunda yenileşme halkın zorlamasıyla başlamıştır. ( )
4- Ziya Paşa, Demdeme adlı yapıtında Ali Paşa’yı yermiştir. ( )
5- Namık Kemal, yalnızca roman ve tiyatro türünde eser vermiştir. ( )
11) Aşağıdaki yargıların sonuna doğruysa (D), yanlışsa (Y) koyunuz.
1- Tanzimat dönemi sanatçıları arasında eski-yeni tartışması vardır. (D)
2- Şinasi , Namık Kemal ve Ziya Paşa’yı yeni fikirlerle yetiştirmiştir. (D)
3- Osmanlı toplumunda yenileşme halkın zorlamasıyla başlamıştır. (Y)
4- Ziya Paşa, Demdeme adlı yapıtında Ali Paşa’yı yermiştir. (Y)
5- Namık Kemal, yalnızca roman ve tiyatro türünde eser vermiştir. (Y)
Murat TURHAN
Türk Edebiyatı Öğretmeni