.......................... LİSESİ ..................  EĞİTİM ÖĞRETİM YILI 11. SINIFLAR DİL VE ANLATIM DERSİ 1.DÖNEM 2.YAZILI SINAV SORULARIDIR.                                       

1. “Bu sabah saat beşte yola çıktık. Yunan’a savaşa gidiyormuşuz. Oysa her erde yüz fişek bile yok. Bu kadar cephaneyle savaşa değil, ava bile gidilmez. Bundan başka topuz yok, süvarimiz yok. Kısacası, tümenin ekmeğe tuza varıncaya kadar hiçbir şeyi yok.”

Yukarıdaki metin hangi nesir türünden alınmış olabileceğini sebebiyle belirtiniz? Bu türün özelliklerini yazınız. (10p)

2. Tezkiretü’ş Şuara ne demektir? Tezkireler hakkında bilgi vererek Türk Edebiyatı’ndaki ilk tezkirelerden bahsederek beş tanesinin ismini yazınız.(5p+5p)

3. Aşağıdaki cümlelerdeki anlatım bozukluklarının sebebini yazarak doğrusunu yazınız. (4p+4p+4p+4p)

• a. Türkçede Arapça ve Farsça dillerinden gelmiş sözcükler vardır.
• b. Konferansta konuşmacının anlattıkları herkesin dikkatini çekmişti. Bütün dinleyiciler kulak kabartmış, konuşmacıyı dinliyordu. 
• c. Tanıdıklarından alışveriş yaparak para kazanmalarına katkıda bulunurdu.
• d. İlk kocam fazla içiyordu, bir düşme sonucu ayağı kırıldı.
• e. Ay bir yandan, sen bir yandan sar beni.

4. Aşağıdaki şiirde bulunan farklı beş adet ses olayını tespit ederek sebepleriyle yazınız.(10p)

Başım dedi: Dinlen; gönlüm dedi: Koş!

Başım dedi: Durul; gönlüm dedi: Coş!

Başım yüreksizdi, gönlüm başıboş;

Varlığım arada oynadı gitti...

Başımla gönlüm edemedim eş;

Biri yüz yaşında, biri yirmi beş.

En sonunda sardı saçağı ateş;

Varlığım arada kaynadı gitti..

(CELAL SAHİR)

5. Aşağıdaki metin hangi yazı türünden alınmış olabilir? Bu metni günlük türüne çevirerek yazınız. (10p)

“Mevlâna 30 Eylül 1207 yılında bugün Afganistan sınırları içerisinde yer alan Horasan Ülkesi'nin Belh şehrinde doğmuştur  Mevlâna'nın babası Belh Şehrinin ileri gelenlerinden olup, sağlığında "Bilginlerin Sultânı" unvanını almış olan Hüseyin Hatibî oğlu Bahâeddin Veled'tir  Annesi ise Belh Emiri Rükneddin'in kızı Mümine Hatun'dur  “

6. Edebiyat ayrıntı demektir. Yaşanmış olayların detaylarını en iyi anlatan tür hangisidir? Niçin?(4p)

7. Masal, tiyatro, makale, roman, hatıra türlerini sınıflandırmaya tabi tutarsak hangi gruba dâhil edebiliriz? (10p)

8. Aşağıda isimleri verilen eserlerin yazarlarını karşısına yazınız. (10p) 

Şehir Mektupları :………………………………………………………………

Handan :………………………………………………………………

Seyahat Jurnali :………………………………………………………………

Mor Salkımlı Ev :………………………………………………………………

Mecalisü’n Nefâis :………………………………………………………………

Saray ve Ötesi :………………………………………..

Siyasi ve Edebi Portreler :………………………………………..

Tezakir-i Cevdet :………………………………………..

Jurnal 1-2 :………………………………………..

Gençlik ve Edebiyat Hatıraları :………………………………………..

9. Günlük türünü hangi özellikleri itibariyle hatıra türünden ayırabiliriz? Maddeler halinde yazınız. (10p)

10. Aşağıda verilen cümlelerdeki boşlukları uygun şekilde doldunuz. (10p)

• Dilekçeler, üst makama ………………………………………….., alt makama ………………………………………… şeklinde sona erer.
• Mektup türü ;  …………………………… mektup,  …………………………………………. mektubu ve ………………………………………… mektup diye üç bölüme ayrılır.
• Günlüklerde ………………………………………………… önemli bir yeri vardır.
• Sanatsal metinler, ………………………………………………. ve ……………………………………………………………………… bağlı metinler olmak üzere gruplandırılır.
• Edebiyatımızda ilk hatıra ………………………………………………………… isimli eseriyle ………………………..……………….……………………….. ‘e aittir.

CEVAP ANAHTARI

1. Hatıra türünden alınmıştır. 4 puan

a. Daha önce yaşanmış yaşayanın tanık olduğu veya başından geçen bir olayı anlatır.2 puan

b. Kronolojiktir. 2 puan

c. Kahraman bakış açısı ile yazılır. 2 puan

d. Tarihe ışık tutar. 2 puan

2. Şairlerin hayatlarını anlatan eserlere denir. Biyografi tarzının edebiyatımızdaki ilk örnekleridir.(5 puan)

a. Mecalisü’n Nefais :Ali Şir Nevai 1 puan

b. Heşt Behiş :Sehi Bey 1 puan

c. Latifi Tezkiresi :Latifi 1 puan

d. Meşairü’ş Şuara :Aşık Çelebi 1 puan

e. Kınalızade Tezkiresi :Kınalızade Hasan Çelebi 1 puan

3.

a. Türkçede, Arapça ve Farsçadan gelmiş kelimeler vardır(2). Gereksiz kelime kullanımından anlatım bozukluğu vardır.  (2)

b. Bütün dinleyiciler kulak kesilmiş, konuşmacıyı dinliyorlardı(2). Yanlış deyim kullanımından doğan anlatım bozukluğu vardır. (2)

c. Tanıdıklarından alışveriş yaparak para kazanmalarını sağlardı(2). Yanlış kelime kullanımından doğan anlatım bozukluğu vardır. (2)

d. İlk kocam fazla içiyordu, bir düşme sonucu kocamın ayağı kırıldı(2). Tamlama yanlışlığı

e. Ay bir yandan sarsın, sen bir yandan sar beni(2). Yüklem eksikliği (2)

4. Gönlüm> gönül-üm :Hece düşmesi 2 puan

Varlık-ım>varlığ-ım:Ünsüz yumuşaması 2 puan

Git-di>gi—ti: Ünsüz sertleşmesi: 2 puan

Başım ile> başımla: Ünlü düşmesi  2 puan

Yaşı-n-da>yaşında: Kaynaştırma ünsüzü 2 puan

5. Biyografi türünden alınmıştır(2). Metnin yazım noktalama, anlatım ve tür yönüne uygunluğu değerlendirilecektir. (8)

6. Günlük türü ayrıntıları en iyi bir biçimde anlatan türdür (2). Çünkü günü gününe yazılan bir eser olduğu için detaylar bütünüyle hatırlanır ve esere yansıtılır (2).

7. Masal :Anlatmaya bağlı sanatsal yazılı metin. 2 puan

Tiyatro : Göstermeye bağlı sanatsal yazılı metin. 2 puan

Makale :Öğretici, gazete çevresinde oluşanmetindir. 2 puan

Roman :Anlatmaya bağlı sanatsal yazılı metin. 2 puan

Hatıra :Öğretici metindir. Kişisel hayatı konu alan metin. 2 puan

8. Şehir Mektupları :Ahmet Rasim 1 puan

Handan :Halide Edip ADIVAR 1 puan

Seyahat Jurnali :Direktör Âli Bey 1 puan

Mor Salkımlı Ev : Halide Edip ADIVAR 1 puan

Mecalisü’n Nefâis :Ali Şir Nevai 1 puan

Saray ve Ötesi :Halit Ziya UŞAKLIGİL 1 puan

Siyasi ve Edebi Portreler :Yahya Kemal BEYATLI 1 puan

Tezakir-i Cevdet :Ahmet Cevdet Paşa 1 puan

Jurnal 1-2 :Cemil MERİÇ 1 puan

Gençlik ve Edebiyat Hatıraları :Yakup Kadri KARAOSMANOĞLU 1 puan

9.

a. Günlük yaşanırken anı ise yaşandıktan sonra yazılır. 2 puan

b. Anı yazılarının anlatım açısından kurgusal niteliklere sahip olduğunu da söyleyebiliriz Günlükler ise kurgudan uzak yoğun düşüncelerin toplamıdır. 2 puan

c. Anılar üzerinden uzun yıllar geçmiş olayların anlatıldığı yazılardır, günlükler ise günü gününe tutulduğu için, olaylar henüz tazeyken, etkisi henüz geçmemişken yazılan yazılardır. 2 puan

d. Günlükler okunmak için yazılmaz. Hatırlar okunmak için yazılır. 2 puan

e. Günlüklerde anlatılanlar çok kısa bir zaman dilimini kapsarken hatıralarda bu zaman daha fazla olabilir. 2 puan

10. Aşağıda verilen cümlelerdeki boşlukları uygun şekilde doldunuz. (10p)

• Dilekçeler, üst makama arz ederim (2) alt makama rica ederim (2) şeklinde sona erer.
• Mektup türü; özel (2) mektup,  iş(2) mektubu ve resmi(2) mektup diye üç bölüme ayrılır.
• Günlüklerde ayrıntılar (2) önemli bir yeri vardır.
• Sanatsal metinler, anlatmaya bağlı (2) ve göstermeye (2) bağlı metinler olmak üzere gruplandırılır.
•  Edebiyatımızda ilk hatıra Seyahat Jurnali (2) isimli eseriyle Direktör Ali Bey ‘e (2)  aittir.