1. Cumhuriyet Döneminde edebî eserlerde dil ve zevk anlayışı nasıldır? 10 puan
2. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun sözcükleri yazınız.10 puan
a) Cumhuriyet edebiyatı…. ...……. konu ve öz bakımından devamı niteliğindedir.
b) Bir milletin kendine özgü duygu, düşünüş ve yaşayış biçimi, dil, töre ve gelenekleri, toplumsal değer yargıları ve kuralları ile oluşan özelliklere …...........… denir.
“Yaptığımız ve yapmakta olduğumuz inkılâpların gayesi, Türkiye Cumhuriyeti halkını tamamen asrî ve bütün mana ve eşkâliyle medeni bir heyeti içtimaiye hâline isâl etmektir (kavuşturmak). İnkılâbımızın umde-i asliyesi budur. Bu hakikati kabul etmeyen zihniyetleri tarumar etmek zaruridir.”
(M. Kemal Atatürk)
3. Bu metinden hareketle medeni bir toplum oluşturmak için Cumhuriyet Dönemi’nde ne tür inkılâpların yapıldığını söyleyiniz.10 puan
4. Cumhuriyet’in ilk yıllarında toplumsal konuların işlenmesi ve yazarların Anadolu’ya yönelmesinin nedenleri nelerdir? 10puan
5. Aşağıda tanıtılan yazar kimdir? (5 Puan)
2 Nisan 1899'da İstanbul Kanatlarımın Altında'da doğdu. Sivas'a sürgüne gönderilen babasını iki yaşında kaybetti, dokuz yaşında tutulduğu kemik hastalığı ve maddi sıkıntılar yüzünden düzenli bir eğitim göremedi.
Vefa Lisesi'ni yarıda bırakmak zorunda kalan yazar, önce Keaton Matbaası'nda, daha sonra da açılan sınavı kazanarak Posta ve Telgraf Nezareti'nde 1914 yılına kadar memur olarak çalıştı. 1914 - 1918 yılları arasında Boğaziçi'ndeki Rehber-i İttihat Mektebi'nde öğretmenlik yaptı. Öğretmenlik yaptığı yıllarda kendi çabalarıyla Fransızca öğrendi.
Edebî değeri olmayan eserlerinde "Server Bedi" imzası ile yayınladığı Cumbadan Rumbaya (1936) romanı ve Cingöz Recai Polis Hikâyeleri halk arasında çok rağbet gördü.
Fıkra ve makalelerinde mantık ve inandırıcılığı ön plana çıktı, romanlarında ise olaydan çok tahlile önem verdi. Mahşer, Şimşek, Fatih-Harbiye ve Biz İnsanlar adlı romanlarını Doğu-Batı sorununu ve halkın yaşadığı çelişkileri somutlaştırarak kaleme aldı.
..........................................
İlk başarılı örneklerini Ahmet Rasim’in verdiği bu tür ile çeşitli konular ele alınabilir. Yayımlandıktan sonra etkisini ilk günkü kadar muhafaza edemez.
6. Yukarıda anlatılan yazı türü ne olabilir? (5 puan)
A) Fıkra B) Anı C) Sohbet D) Deneme E) Hikâye
7. Aşağıdaki ibareleri şemalardaki yerlerine yerleştiriniz. (10 puan)
ironi/ansiklopedik yazar/epik tiyatro/beş hececi/Akbaba/modern hikâye/Cingöz Recai/Server Bedi/deneme/öztürkçe/
| Haldun Taner | |||
| Peyami Safa | |||
| Yusuf Ziya Ortaç | |||
| Nurullah Ataç |
8. Yukarıdaki metin hangi parçadan alınmıştır? Yazarı kimdir? hangi sanat akımının etkisi vardır? Bu akımı açıklayınız. (5 puan)
“Deneme türü XVI. yüzyılda Fransa’da ……... ‘Denemeler’ adlı eserinin çıkışıyla yayılmaya başladı. İngiliz …… deneme türünün önemli bir temsilcisidir.
9. Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir? (5 puan)
A) Montaigne’nin – Bacon da
B) Bacon’ın – Dante de
C) Daniel Defoe’nun – Flaubert de
D) Montaignw’nin – Tolstoy da
E) Mallerme’ın – Montaigne de
10. Edebiyatımızın kimi dönemleriyle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? (5 puan)
A) 1940’lı yıllardan itibaren Cumhuriyet Dönemi Türk romanında, gerçekçiliğin bir uzantısı olarak köye ve köy insanına yöneliş başlar.
B) Fecr-i Atinin şiir alanındaki temsilcileri Tahsin Nahit, Mehmet Fuat, Faik Ali, Mehmet Behçet, Emin Bülent ve Ahmet Haşim’dir.
C) Servetifünun Dönemi’nde sanatçılar biçim ve üslup kaygılarını bir yana bırakıp halka yönelme ve halkın sorunlarını anlatmaya yönelik bir edebiyat anlayışını benimsediler.
D) Tanzimat Dönemi’nde sanatçıların yalın bir dile yönelmelerinin nedeni, sanatı, toplumu eğiten, bilgilendiren ve aydınlatan bir araç olarak görmeleridir.
E) Milli Mücadele Dönemi’ndeki Türk edebiyatı gerçekte Milli Edebiyat Dönemindeki yönelimlerin bir uzantısı sayılabilir.
11. Gazete, aşağıdaki türlerin hangisinin gelişiminde etkili olmamıştır? (5 puan)
A) Makale B) Deneme C) Fıkra D) Röportaj E) Günlük
CEVAP ANAHTARI
1. Cumhuriyet Döneminde edebî eserlerde dil ve zevk anlayışı nasıldır? 10 puan
• Konuşma ve yazı dilinin birbirine yaklaştırılması
• Batı’dan gelen sezgicilik, gerçeküstücülük ve varoluşçuluk akımlarının yansıması
• Anadolu ruhunun önemsenmesi
• Yalın bir dil kullanılması
• Süsten, özentiden kaçış
2. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun sözcükleri yazınız.10 puan
a) Cumhuriyet edebiyatı milli edebiyat konu ve öz bakımından devamı niteliğindedir.
b) Bir milletin kendine özgü duygu, düşünüş ve yaşayış biçimi, dil, töre ve gelenekleri, toplumsal değer yargıları ve kuralları ile oluşan özelliklere milli kimlik denir.
“Yaptığımız ve yapmakta olduğumuz inkılâpların gayesi, Türkiye Cumhuriyeti halkını tamamen asrî ve bütün mana ve eşkâliyle medeni bir heyeti içtimaiye hâline isâl etmektir (kavuşturmak). İnkılâbımızın umde-i asliyesi budur. Bu hakikati kabul etmeyen zihniyetleri tarumar etmek zaruridir.”
(M. Kemal Atatürk)
3. Bu metinden hareketle medeni bir toplum oluşturmak için Cumhuriyet Dönemi’nde ne tür inkılâpların yapıldığını söyleyiniz.10 puan
Bu toplum yapısına ve yaşayış biçimine ulaşılabilmek için önce halifelik kaldırılmış, arkasından da Tevhid-i Tedrisat yasasıyla eğitim-öğretim birleştirilmiştir. Arap alfabesi değiştirilmiş yerine Latin harfleri kabul edilmiştir. Ayrıca hukuksal alanda ve toplumsal yaşamda gereken değişiklikler gerçekleştirilmiş, giderek Cumhuriyetin gerektirdiği toplumsal atılımlar gerçekleştirilmiştir. Bunlara ek olarak Türk Dil Kurumu kurulmuştur. Cumhuriyet Dönemi Edebiyatı bu tür inkılâpların oluştuğu bir ortamda başlamıştır.
4. Cumhuriyet’in ilk yıllarında toplumsal konuların işlenmesi ve yazarların Anadolu’ya yönelmesinin nedenleri nelerdir? 10puan
Cumhuriyet’in kurulmasıyla başlayan yeni dönem Türk edebiyatı, kaynağını Kurtuluş Savaşı’ndan alan bir coşkunlukla Millî Edebiyat’ın devamı olarak yoluna devam eder. Sıcak savaşın bitmesi Anadolu’da yaşanan pek çok gerçeğin ozan, yazar ve aydınların dikkatini çekmesi, Millî Edebiyat Dönemi’nin duygusal gerçekçiliğinin bu kişilere yavan gelmesine neden oldu. Bundan dolayı Kurtuluş Savaşı romanlaştrılmış ve öyküleştirilmiş, daha sonra da ülkenin içinde bulunduğu sorunlar gün ışığına çıkarılmaya çalışılmıştır. Böylece Türk Edebiyatı, İstanbul ve diğer büyük kentlerden yola çıkarak kentlerin kıyı mahallelerine, oradan da küçük kasaba ve köylere gitmiş, oradaki insanları anlatmıştır.
5. Aşağıda tanıtılan yazar kimdir? 5
2 Nisan 1899'da İstanbul Kanatlarımın Altında'da doğdu. Sivas'a sürgüne gönderilen babasını iki yaşında kaybetti, dokuz yaşında tutulduğu kemik hastalığı ve maddi sıkıntılar yüzünden düzenli bir eğitim göremedi.
Vefa Lisesi'ni yarıda bırakmak zorunda kalan yazar, önce Keaton Matbaası'nda, daha sonra da açılan sınavı kazanarak Posta ve Telgraf Nezareti'nde 1914 yılına kadar memur olarak çalıştı. 1914 - 1918 yılları arasında Boğaziçi'ndeki Rehber-i İttihat Mektebi'nde öğretmenlik yaptı. Öğretmenlik yaptığı yıllarda kendi çabalarıyla Fransızca öğrendi.
Edebî değeri olmayan eserlerinde "Server Bedi" imzası ile yayınladığı Cumbadan Rumbaya (1936) romanı ve Cingöz Recai Polis Hikâyeleri halk arasında çok rağbet gördü.
Fıkra ve makalelerinde mantık ve inandırıcılığı ön plana çıktı, romanlarında ise olaydan çok tahlile önem verdi. Mahşer, Şimşek, Fatih-Harbiye ve Biz İnsanlar adlı romanlarını Doğu-Batı sorununu ve halkın yaşadığı çelişkileri somutlaştırarak kaleme aldı.
Necip Fazıl Kısakürek
İlk başarılı örneklerini Ahmet Rasim’in verdiği bu tür ile çeşitli konular ele alınabilir. Yayımlandıktan sonra etkisini ilk günkü kadar muhafaza edemez.
6. Yukarıda anlatılan yazı türü ne olabilir?
A) Fıkra B) Anı C) Sohbet D) Deneme E) Hikâye
7. Aşağıdaki ibareleri şemalardaki yerlerine yerleştiriniz. (10 puan)
ironi/ansiklopedik yazar/epik tiyatro/beş hececi/Akbaba/modern hikâye/Cingöz Recai/Server Bedi/deneme/öztürkçe/
Haldun Taner ironi Epik tiyatro Modern hikaye
Peyami Safa Ansiklopedik yazar Server Bedii Cingöz Recai
Yusuf Ziya Ortaç Beş hececi Akbaba
Nurullah Ataç deneme öztürkçe
8. Yukarıdaki metin hangi parçadan alınmıştır? Yazarı kimdir? hangi sanat akımının etkisi vardır? Bu akımı açıklayınız. (10 puan)
Cevap: Tohum, N.F.KISAKÜREK. SEZGİCİLİK. Sezgicilik, gerçek görünenin ötesinde olduğu anlayışı metinde Anadolu-ruh şeklinde işlenmiştir. Anadolu'ya dıştan bakmak ile onun ruhunu sezinlemenin farklılığı üzerinde durulmuştur. Sezgi yalnızca hakikatin bilgisini sağlar. Zihin ise yalnızca görünüşlerin bilgisiyle yetinir
“Deneme türü XVI. yüzyılda Fransa’da ….. ‘Denemeler’ adlı eserinin çıkışıyla yayılmaya başladı. İngiliz … deneme türünün önemli bir temsilcisidir.
9. Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Montaigne’nin – Bacon da
B) Bacon’ın – Dante de
C) Daniel Defoe’nun – Flaubert de
D) Montaignw’nin – Tolstoy da
E) Mallerme’ın – Montaigne de
10. Edebiyatımızın kimi dönemleriyle ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
A) 1940’lı yıllardan itibaren Cumhuriyet Dönemi Türk romanında, gerçekçiliğin bir uzantısı olarak köye ve köy insanına yöneliş başlar.
B) Fecr-i Atinin şiir alanındaki temsilcileri Tahsin Nahit, Mehmet Fuat, Faik Ali, Mehmet Behçet, Emin Bülent ve Ahmet Haşim’dir.
C) Servetifünun Dönemi’nde sanatçılar biçim ve üslup kaygılarını bir yana bırakıp halka yönelme ve halkın sorunlarını anlatmaya yönelik bir edebiyat anlayışını benimsediler.
D) Tanzimat Dönemi’nde sanatçıların yalın bir dile yönelmelerinin nedeni, sanatı, toplumu eğiten, bilgilendiren ve aydınlatan bir araç olarak görmeleridir.
E) Milli Mücadele Dönemi’ndeki Türk edebiyatı gerçekte Milli Edebiyat Dönemindeki yönelimlerin bir uzantısı sayılabilir.
11. Gazete, aşağıdaki türlerin hangisinin gelişiminde etkili olmamıştır?
A) Makale B) Deneme C) Fıkra D) Röportaj E) Günlük