ANADOLU TÜRKÇESİ İLK ÜRÜNLER TEST-2
Haber eylen âşıklara,
Aşka gönül veren benem
Aşk bahrisi oluban
Denizlere dalan benem
Gördüm göğün meleklerin,
Her biri bir işteymiş
Hak Çalabın zikrin eden
İncil benem Kuran benem
Gördüm diyen değil, gören
Bildim diyen değil, bilen
Bilen O’dur, gösteren O,
Aşka esir olan benem
Deli oldum adım Yunus
Aşk oldu bana kılavuz
Hazrete değin yalınız
Yüz sürüyü varan benem
1.Yunus Emre’ye ait olan bu parçanın nazım türü aşağıdakilerden hangisidir?
A) İlahi
B) Nefes
C) Mesnevi
D) Gazel
E) Kaside
Deli Dumrul:
Bre sakalcığı akça ihtiyar!
Gözceğizi fersiz ihtiyar!
Bre, ne heybetli ihtiyarsın söyle bana!
Kazam belam dokunur bugün sana.”
Böyle deyince Azrail’in hiddeti tuttu, der:
“Bre! Gözümün fersiz olduğunu ne beğenmiyorsun?
Gözü güzel kızların, gelinlerin canını çok almışım.
Sakalımın ağardığını ne beğenmiyorsun?
Aksakallı, kara sakallı yiğitlerin canını çok almışım.
Sakalımın ağarmasının mânası budur.
Al kanatlı Azrail benim elime geçse, öldüreydim,
Güzel yiğidin canını onun elinden kurtaraydım, diyordun.
Şimdi bre, geldim ki senin canını alayım,
Verir misin yoksa benimle cenk eder misin?”
2.Bu parça aşağıdaki eserlerin hangisinden alınmış olabilir?
A) Dede Korkut Hikâyeleri
B) Köroğlu Destanı
C) Battalname
D) Manas Destanı
E) Oğuz Kağan Destanı
I. Anadolu’nun fethini ve bu fethi gerçekleştiren kahramanların anlatıldığı bir destandır.
II. 12.yy.da sözlü olarak şekillenmiş 13.yy.da yazıya geçirilmiştir.
III. Anadolu coğrafyası, destanda gerçek isimleriyle yer alır.
IV. Destanda adı geçen kahramanlar, gerçek Türk beyleridir.
V. Bu destan uzun süre bir tarih kitabı olarak nitelendirilmiştir.
VI. Eser ilk defa Anadolu Selçuklu Sultanı İkinci İzzeddin Keykavus’un emriyle İbn-i Ala tarafından derlenmiştir.
3.Yukarıda özellikleri sıralanan eser aşağıdakilerden hangisidir?
A) Battalname
b) Köroğlu Destanı
C) Danişmentname
D) Oğuz Kağan Destanı
E) Dede Korkut Hikâyeleri
Karnum açdur karnum açdur karnum aç
Rahmet itgil Tanrı bana kapu aç
Uçmak aşından dilerven bir çanak
Nûr hamîrinden iki üç bazlamaç
Rahmetün çokdur denizdür ey Çalab
Rahmetün eksülmeye sen çok saç
4.Bu şiirle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Kafiye düzeni aa, ba, ca, … şeklindedir.
B) Mesnevi şeklinde yazılmıştır.
C) Arapça ve Farsça sözcükler de kullanılmıştır.
D) Teşbih ve nida sanatları vardır.
E) Ahenk unsurlarına yer verilmiştir.
I.
Benüm bir istegüm vardur Kerim’den
Münkir bilmez evliyânun hâlinden
Kaygusuz’am ayrı düşdüm pirimden
Ağlar gelür şahum Abdal Mûsâ’ya
II.
Miskîn Yûnus bîçâreyem
Başdan ayağa yâreyem
Dost ilinden âvâreyem
Gel gör beni aşk neyledi
5.Aşağıdakilerden hangisi bu şiirlerin ortak özelliği değildir?
A) Oğuz Türkçesinin özelliklerini yansıtmaktadır.
B) Nazım birimi dörtlük, ölçüsü hece ölçüsüdür.
C) Dili kendi dönemine göre ağır, süslü ve sanatlıdır.
D) Her iki şiir tasavvufi düşünceyi tan ıtmaktadır.
E) Şairin mahlası bulunduğundan şiirlerin son dörtlüğüdür.
I. 13.yy.dan itibaren Oğuz Türkçesi, Arapça ve Farsçanın etkisiyle değişikliğe uğramıştır.
II. Tasavvuf öğretisi eserlerde kendini hissettirir.
III. Edebiyatımızda yüksek zümre edebiyatının başlangıç eserleri verilmiştir.
IV. Ürünler Arap alfabesiyle yazılmış olup tamamen sade bir dil kullanılmıştır.
V. Eserler Anadolu’nun İslamlaşmasına katkı sağlamıştır.
6.13-14 yy. Oğuz Türkçesinin Anadolu’daki ilk ürünleri ile ilgili numaralanmış cümlelerden hangisinde yanlışlık yapılmıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
. I.
Hâsılım yoh ser-i kûyunda belâdan gayrı
Garazım yoh reh-i aşkında fenâdan gayrı
Ney-i bezm-i gamem ey âh ne bulsan yele ver
Oda yanmış kuru cismimde hevâdan gayrı
II.
Gökyüzünde İsa ile
Tur dağında Musa ile
Elindeki âsâ ile
Çağırayım Mevlâm seni
7.Numaralanmış dizelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) I. şiir gazel, II. şiir ilahiden alınmıştır.
B) Her iki şiirde de ahenk unsurları bulunmaktadır.
C) İlahinin dili sade, gazelinki ağır ve süslüdür.
D) Her iki şiir de sözlü dönem ürünleridir.
E) I. şiirde uyak düzeni aa, ba, … II. şiirde ise aaab’dir.
8. Aşağıdaki nazım biçimlerinden hangisi dili ve nazım birimi bakımından diğerlerinden farklıdır?
A) Gazel
B) Nefes
C) İlahi
D) Şathiye
E) Devriye
I. 13. yüzyılda Anadolu’da konuşma dili olarak Arapça ve Farsça, Türkçeden daha etkilidir. ( )
II. Türk edebiyatında tasavvuf konusunu esas alan ve bu düşünceyi işleyen bir edebiyat oluşmuştur. ( )
III. Hece ölçüsü ve aruz ölçüsü kullanılmıştır. ( )
IV. Şiirler didaktik özellik ifade edilerek yazılmıştır. ( )
V. Nazım birimi dörtlüktür, beyitle yazılmış şiirlere rastlanmaz. ( )
9.Anadolu’daki ilk ürünlerle ile ilgili yargılardan doğru olanlara (D), yanlış olanlara (Y) yazıldığında doğru sıralama aşağıdakilerden hangisi olur?
I. II. III. IV. V.
A) (Y) (Y) (D) (D) (Y)
B) (D) (Y) (Y) (D) (Y)
C) (Y) (D) (D) (Y) (Y)
D) (D) (Y) (D) (Y) (Y)
E) (Y) (D) (D) (D) (Y)
Şairler Terimler
Sultan Veled. Tuyuğ
Pir Sultan Abdal Nefes
Hoca Dehhânî Mesnevi
Hacı Bayram-ı Veli Gazel
Kadı Burhanettin
10.Şair ve terimler eşleştirildiğinde hangi şairin karşıladığı terim yoktur?
A) Hacı Bayram-ı Veli
B) Hoca Dehhânî
C) Kadı Burhanettin
D) Pir Sultan Abdal
E) Sultan Veled
11. Aşağıdakilerden hangisi nefes türü için söylenemez?
A) Nefeslerde Hz. Peygamber, Hz. Ali, ehlibeyit sevgisi ve vahdetivücut gibi konular işlenir.
B) Yunus Emre, Mevlana bu türün önemli isimleridir.
C) Nazım birimi dörtlüktür, dörtlük sayısı 3-7 arasında değişir.
D) Genellikle hece ölçüsüyle yazılır ve söylenir.
E) Nefesler, Bektaşi tekkelerinde düzenlenen törenlerde özel makamlarla okunur.
Sabır gerek sana her hâl içinde
Sabırsuz kimse kalur kâl içinde
Ki her kimde olursa sabr hâli
Dısar hayr ile anun me’âli
Bırak cümle işi kıl sabr u tedbir
Eren gönünde olur sabrıla yir
Yukarıdaki beyitler……………. nazım biçiminin en büyük sanatçısı kabul edilen ……… tarafından ………nazım biçimiyle yazılmıştır.
12.Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıda-kilerden hangisi getirilmelidir?
A) mesnevi - Mevlana - kaside
B) tuyuğ - Kadı Burhaneddin - gazel
C) ilahi - Yunus Emre - mesnevi
D) mesnevi - Gülşehri - mesnevi
E) gazel - Seyyad Hamza - kaside
Biz Urum Abdallarıyız
Maksadımız yârdır bizim
Geçtik ziynet kabâsından
Gencinemiz erdir bizim
İstivâyı gözler gözüm
Seb’al mesanidir yüzüm
Ene’l Hakk’ı söyler sözüm
Mi’râcımız dârdır bizim
13.Yukarıdaki dörtlüklerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) İlk dizeye bakıldığında şiirin bir nefes olduğu söylenebilir.
B) Ek ve sözcük redife yer verilmiştir.
C) Dörtlükler bir tasavvuf eserinden alınmıştır.
D) İslamiyetin etkisiyle kaleme alınmıştır.
E) Yabancı sözcüklere yer verilmesi eserin aruz ölçüsüyle yazıldığını göstermektedir.
14. Aşağıdaki dörtlüklerden hangisi bir nefes veya deme örneği değildir?
A) Gel benim sarı tanburam
Dizler üstüne yatı ram
Yine kırıldı hâtıram
Ben anınçûn inilerim
B) Yemeyenler kalır nasar
Gözlerinden kanlar saçar
Bu bir demdir gelir geçer
Duyamazsın demedim mi?
C) Kıldan köprü yaratmışsın
Gelsin kulum geçsün deyü
Hele biz şöyle duralım
Yiğitsen geç a Tanrı
D) Haber aldık mahkemâttan
Geçmeyiz zâttan sıfattan
Balım nihan söyler Hak’tan
İrşâdımız sırdır bizim
E) Biz erenler gerçeğiyiz
Has bahçenin çiçeğiyiz
Hacı Bektaş köçeğiyiz
Edep erkan yol bizdedir.
I. Kişinin nefsini dünya nimetlerinden arındırarak kendini Allah’a adamasıdır.
II. Tasavvuf inancına göre doğru yolu gösteren şeyhtir.
III. Allah aşkını sunan kâmil insandır.
15.Yukarıdaki numaralanmış yerlerin açıklaması sırasıyla aşağıdakilerin hangisinde verilmiştir?
A) Ene’l Hak - Pir - Kadeh
B) Çile - Abdal - Mey
C) İnsan-ı Kamil - Mürit - Zahit
D) Fenâfillah - Mürşit - Saki
E) Zahit - Pir-i Mugan - Âşık
Tövbe, canı gönülden olan pişmanlıktır ve mutlaka yapılmalıdır. Tövbeyi kabul edecek Allahü Teâla’dır. Bizim yolumuzun ilk makamı tövbe etmektir. İkinci makamı talebe olmaktır. Üçüncü makamı, nefsi temizlemek; dördüncü makamı hocaya hizmettir...
16.Yukarıdaki öğüdü aşağıdaki sanatçılardan hangisi vermiş olabilir?
A) Hoca Dehhani
B) Ahmedi
C) Hacı Bektaş Veli
D) Güvahi
E) Zemahşeri
17. Aşağıdaki dörtlüklerden hangisi farklı bir gelenekle yazılmıştır?
A) Düşme dünya mihnetine
Talip ol Hak hizmetine
Ab-ı zemzem şerbetine
Parmağın ban dediler
B) Evvel tevhit sürer mürşit dilinden
Erişir canına fazlı Huda’nın
Kurtulursun emarenin elinden
Erişir canına fazlı Huda’nın
C) Kuldur Haşan Dede’m kuldur
Manayı söyleyen dildir
Elif Hakk’a doğru yoldur
Cim ararsan dal bizdedir
D) Mendilim yudum arıttım
Gülün dalında kuruttum
Adım ne idi unuttum
Sorulmayı sorulmayı
E) Çıkalım meydan yerine
Erelim Ali sırrına
Can ü başı Hak yoluna
Koyamazsın demedim mi?
Gör benî-âdem ne işler kaynadur
Ol semâda kamusın kim oynadur
Kimi peygâmber kimi ümmetleri
Birbirine bagludur himmetleri
Âşık Paşa – Garipname
18.Bu beyitlerden hareketle 13-14. yy olay çevresinde oluşan edebi metinlerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
A) Mesneviler, olay çevresinde oluşan edebi metinler içinde önemli bir yer almaktadır.
B) Arapça ve Farsça sözcüklere de yer verilmiştir.
C) Anlaşılması kolay bir dil ve anlatım benimsenmiştir.
D) Din ve tasavvuf konusu yapıtlara işlenmiştir.
E) Kapalı, soyut imgelerle yüklü bir anlatım vardır.
Türk diline kimseler bakmazdı
Türklere hergiz gönül akmazdı
Bu dizelerde belirttiği gibi Türkçe o dönemde kimsenin ilgilenmediği bir dildi. Türkçenin o devirde hor görüldüğünü, her dilin araştırılıp incelendiğini, öteki dillerde eserler verildiğini, Türkçeyle kimsenin ilgilenmediğini hatta onu herkesin hor gördüğünü belirterek bu durum karşısında Türkçeyi savunmanın kendisine düştüğünü vurgulayan ……….. / ………. adlı yapıtını bu amaçla kaleme aldığını belirtmiştir.
19.Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Ahmedi - Cemşid ü Hurşit
B) Nefi - Sihamı Kaza
C) Âşık Paşa - Garipname
D) Veysi - Habname
E) Gülşehri - Mantıkut Tayr
(I) İskendername, Büyük İskender’in hayatı, aşkları, savaşları, tutkuları etrafında oluşmuş bir mesnevidir. (II) Bu eser önce, İran edebiyatında işlenmiş, sonra Türk edebiyatında yer bulmuştur. (III) Eserde 8200 beyit yer alırken eser, mesnevinin Türk edebiyatında ilk örnekleri arasında yer almaktadır. (IV) Mesnevide 14. Yy Türkçesinin dil özelliklerinin en güzel söyleyişleri yer almaktadır. (V) Eserin sonunda İskender’in Türk hükümdarı Şu ile savaşları ve zaferleri de anlatılmıştır.
20.Numaralanmış cümlelerin hangisinde İskendername’yle ilgili yanlışlık yapılmıştır.
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
1 2 3 4 5 6 7 8 9
A A C B C D D A E
10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
A B C E C D C D E C E
İLGİLİ İÇERİK
İSLAM ÖNCESİ ve GEÇİŞ DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI TEST-2