ANADOLU TÜRKÇESİ İLK ÜRÜNLER TEST-1
Aceb bu derdümün dermanı yok mı
Ya bu sabr itmegün oranı yok mı
Yanarım mumlayın baştan ayağa
Nedür bu yanmagun pâyânı yok mı
Güler düşmen benim ağladuğuma
Aceb şol kâfirin îmânı yok mı
Delüpdür cigerümi gamzen okı
Ara yürekde gör peykânı yok mı
Begüm, Dehhânî’ye ölmezdin öndin
Tapuna irmegün imkânı yok mı
1.Bu parçanın nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?
A) İlahi B) Nefes C) Mesnevi D) Gazel E) Kaside
(I) Dede Korkut Hikâyeleri, ismini genellikle hikâyelerin sonunda görülen ve bilge bir kişilik olan Dede Korkut’tan alır. (II) Bu hikâyeler destandan halk hikâyesine geçiş dönemi ürünü olarak değerlendirilir. (III) Bu hikâyeler nazım-nesir biçiminde oluşturulmuştur. (IV) Halk hikâyesi özelliği taşıdığı için olağanüstülüklere yer verilmez. (V) Hikâyelerde Oğuzların iç çatışmaları ve düşmanlarla yaptıkları savaşlar anlatılır.
2.Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlısı vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V
Türk kültür, edebiyat ve folkloru açısından fıkra denince akla gelen ilk isimdir. Bir taraftan güldüren öte taraftan düşündüren fıkraları, Türk halkının olay ve olgular karşısında takındığı tavrın dokundurmalı ve esprili bir dille dışa vurumudur. O, fıkralarında Anadolu insanının ortak hayat tarzını, olaylara bakışını, gülmece anlayışını, alay ve eğlenme kültürünü, övgü ve yergi becerisini dile getirmiştir. Bu fıkraların orijinallerine ulaşmak olanaksızdır. Çünkü bu fıkralar, ilk söylendikleri anda yazıya geçirilmemiş, zamanla sözlü gelenek içinde değişikliklere uğrayarak günümüze dek ulaşmıştır. Fıkra kahramanımız 1208 yılında Sivrihisar’da doğmuş,
1284 yılında 76 yaşındayken Akşehir’de vefat etmiş ve oraya defnedilmiştir.
3.Bu parçada tanıtılan fıkra kahramanı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Temel B) Nasrettin Hoca
C) İncili Çavuş D) Bekri Mustafa
E) Bektaşi
4. Aşağıdakilerden hangisi Mevlana ile ilgili olarak söylenemez?
A) Türk ve dünya edebiyatının önde gelen sanatçılarındandır.
B) Tasavvuf düşüncesini hikâyeler yardımıyla anlatmaya çalışmıştır.
C) Arapça, Farsça ve Rumca da bilen sanatçı devrin edebiyat dili Arapça olduğundan şiirlerini Arapça yazmıştır.
D) Tasavvuf düşüncesini ilahî aşkla birleştirip şiir sanatıyla ölümsüz hâle getirmiştir.
E) Din, dil, ırk ve mezhep farkı gözetmeksizin bütün
insanlığa seslenmiş, insanı insan olduğu için sevmiştir.
Pir Sultan Abdal şâhımız
Hakk’a ulaşır yolumuz
On iki imam katarımız
Uyamazsın demedim mi
5.Bu dörtlükle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Dili anlaşılır ve yalındır.
B) Nazım birimi dörtlüktür.
C) 8’li hece ölçüsüyle yazılmıştır.
D) Şiir devriye nazım türüyle yazılmıştır.
E) Lirik bir söyleyişle canlılık kazanmıştır.
Su gibi kanumu toprağa kardun
Ne sanursın garîbün kanı yok mu
Cemâl-i hüsnüne mağrûr olursun
Kemâl-i hüsnünün noksânı yok mu
Begüm Dehhâni’ye ölmezden öndin
Topuna irmegün imkânı yok mu
6.Bu dizelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Farsça tamlamalar kullanılmıştır.
B) Ait olduğu şiirin son bölümüdür.
C) Şiir aruz ölçüsüne başarıyla uyarlanmıştır.
D) Kafiye düzeni ba, ca, da … şeklindedir.
E) Millî nazım birimi kullanılmıştır.
Gazelin konu bakımından benzerine, sözlü edebiyatta – – – -, halk edebiyatında ise – – – – denir.
7.Bu cümlede boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) sagu – semai
B) koşuk – koşma
C) sagu – koşma
D) koşuk – nefes
E) destan – sema
Sabreyle gönül derdine dermân ere umma
Can atma oda bî-hude cânân ere umma
Gözün sadefinden nice dürdâne dökersin
Şol dişi güher dudağı mercân ere umma
Gel vasl dilersen ko bu feryâdı ey bülbül
Gül gonce gibi ağzı gülistân ere umma
8.Bu dizelere bakılarak şiir ile ilgili aşağıdakilerden hangisine kesin olarak ulaşılamaz?
A) Uyak örgüsüne
B) Nazım birimine
C) Temasına
D) Yazıldığı tarihe
E) Ahenk unsurlarına
I.
Biz erenler gerçeğiyiz
Has bahçenin çiçeğiyiz
Hacı Bektaş köçeğiyiz
Edep erkan yol bizdedir
II.
Süzme çeşmin gelmesin müjgan müjgan üstüne
Vurma zahm-ı sineme peykan peykan üstüne
9.Numaralanmış şiir örneklerinin nazım biçimleri aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
I. II.
A) Nefes İlahi
B) Nutuk Gazel
C) Nefes Gazel
D) Kaside İlahi
E) Nutuk Nefes
Dinî temellere bağlı Halk Edebiyatı nazım şekillerinden ilahilerin Alevi-Bektaşî âşıklarınca yazılanlarına denir. Konusu genellikle tasavvuftaki vahdetivücud, Alevi-Bektaşî ilkeleri, tarikat kurallarıyla ilgilidir. Dili sade bir Türkçe olan bu nazım biçimi, biçim olarak koşmaya benzer.
10.Parçada özellikleri verilen nazım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Nefes
B) Tuyuğ
C) Şathiye
D) Devriye
E) Nutuk
I. Beng Bade
II. Hadikatü’s Süeda
III. Su Kasidesi
IV. Leyla ile Mecnun
V. Risaletü’n Nushiyye
11.Yukarıda numaralanmış eserlerden hangisi Fuzuli’ye ait değildir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
I
Bittiler yazdı çevre şehlere ol
Ki cümle cem olup ısmarlaya yol
Kamu halkı kıgırıp kıldı da’vet
Ki kıla her birine lutf u Mürvet
….
Ki İran pâdişânı şeh Siyâvuş
Düğün eyler saladur kurd ile kuş
II
Oğuz bir gün yaylaya göçtü. Aruz’un bir çobanı var idi. Adına Konur Koca Sarı Çoban derlerdi. Oğuz’un önünce bundan evvel kimse göçmezdi. Uzun Pınar denmekle meşhur bir pınar var idi. O pınara periler konmuştu. Ansızın koyun ürktü. Çoban, ileri vardı. Gördü ki peri kızları kanat kanada bağlamışlar, uçuyorlar. Çoban, keçesini üzerine attı, peri kızının birini tuttu.
12.Bu iki metin karşılaştırmasıyla ilgili aşağıdakilerden hangisinde yanlışlık yapılmıştır?
A) Her iki metin de olay çevresinde oluşan metin türlerine örnektir.
B) Her ikisi de anlatmaya bağlı metin geleneğiyle oluşturulmuştur.
C) Birinci metin İran edebiyatı geleneğine, ikinci metin Arap edebiyatı geleneğine aittir.
D) Birinci metin düz uyakla oluşturulduğu için mesneviden alınmıştır.
E) Her ikisinde de olay örgüsü ve kişiler vardır, bu nedenle günümüz edebiyatında romanın yerini almıştır.
Ayak basalı yoluna adım adım yanarım,
Kapında mum gibi işte ben de durmadan yanırım.
Güzelliğinin güneşi doğsun güzellik göğünde,
Mecalim olmaz, ne edebilirm ki yanarım.
Gözümün eli ermez ki nazar kılsın yüzüne,
Eğer göz ucuyla başkasına baksam yanarım
13.Bu dizelerle ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlış bir yargı içermektedir?
A) Divan edebiyatı nazım biçimlerinden gazele örnektir.
B) Halk edebiyatındaki koşmaya içerik olarak benzemektedir.
C) Sevgilinin güzelliği abartılı biçimde anlatılmıştır.
D) Örnek dizelerde matla ve makta beyti örneklendiril-miştir.
E) Aşk temasını işlediği için aşıkane gazele örnek oluşturmaktadır.
I. Oğuz Türkçesiyle oluşturulan coşku ve heyecanı dile getiren metinlerde tasavvuf felsefesi sıkça işlenmiştir.
II. İslamiyet öncesi şiir geleneğinden farklı olarak şiirlere konuya uygun isim verilmiştir.
III. Eserlerde içerik, çoğu zaman sanat kaygısının önüne geçilmiştir.
IV. Arapça sözcükler şiirde kullanılsa da divan şiirine göre daha anlaşılır bir dil vardır.
V. Gazel, nefes, ilahi, mesnevi gibi ürünler verilmiş, şiirde ahenk unsurlarından yararlanılmıştır.
14.Numaralanmış cümlelerin hangisinde Oğuz Türkçesiyle oluşturulan ilk ürünler hakkında bilgi yanlışı yapılmıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
Şiirlerinden ve öğretici nesirlerinden kültürlü bir şair olduğu anlaşılan ………. 15. yy. Bektaşi şairlerindendir. Menkıbelere göre Alanya Beyi’nin oğludur. Elmalı kasabasında Abdal Musa’nın tekkesinde kırk yıl hizmet ettikten sonra Bektaşi ulularından olmuştur. Hem hece hem aruz ölçüsünü kullanan şair, tasavvuf ve Bektaşilik ilkelerini özgürce savunmuştur.
15.Yukarıdaki parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerin hangisi getirilmelidir?
A) Kaygusuz Abdal
B) Mevtana
C) Yunus Emre
D) Eşrefoğlu Rumi
E) Hacı Bayram Veli
Tasavvuf düşüncesine göre bilim, amaç değil araçtır. Mutlak varlıktan başka varlık yoktur. Bütün var olanlar mutlak varlığın çeşitli görüntüleridir. İnsan da Tanrı’ya ulaşmak için kendinden kurtulmalı, yoklukta var olmalıdır.
16.Yukarıda tasavvuf görüşü ile ilgili verilen açıklamada tasavvuf terimlerinden hangisine ulaşılamaz?
A) Vahdet-i Vücut
B) Fenafillah
C) Tecelli
D) Mâsivâ
E) Vücud-u Mutlak
Miskin Yunus biçâreyim
Baştan ayağa yâreyim
Dost ilinden âvâreyim
Gel gör beni aşk neyledi
17.Yunus Emre’den alınan bu dörtlük için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Şiirin son dörtlüğüdür.
B) Sade bir Türkçeyle söylenmiştir.
C) Beşeri aşkın insan üzerindeki etkisini anlatmıştır.
D) İçten ve coşkun duyguların yarattığı bir lirizm görülür.
E) Biçim de içerik olarak ilahinin özelliklerini taşımaktadır.
Horasan Türklerinden olan ……….. 13. yy. da yaşamıştır. Onun Selçuklu sarayına giderek Farsça bir Selçuklu Şehnamesi yazdığı söylenir. Anadolu’da İran etkisiyle gelen din dışı konularda Türkçe şiirler yazan ilk şairlerdendir. Divan edebiyatındaki şekil, mazmun ve söyleyişi benimseyerek bunları ustaca uygulamayı bilmiştir.
18.Yukarıdaki parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerin hangisi getirilmelidir?
A) Ahmet Paşa
B) Hoca Dehhani
C) Nesimi
D) Kadı Burhanettin
E) Ahmedi
- Yunus Emre
- Mevlana
- Kaygusuz Abdal
- Hacı Bektaş Veli
19.Aşağıdakilerin hangisi yukarıda verilen sanatçıların eserlerinde görülen konulardan biri olamaz?
A) Dünyanın faniliği
B) İlahi emirlere saygı
C) Tanrı’nın çizdiği mutlak kader
D) Tanrı sevgisi
E) İnsanın yaradılışındaki eşitsizlik
20. Aşağıdakilerin hangisi bir gazelin matla beyti olabilir?
A) Zülfüne kalsa perişan eylemezdi dilleri
Anı da tahrik iden bâd-ı sabadur neylesün
B) Bir nefes didar içün bin can feda etsem nola
Nice demlerdir esir-i iştiyakıdır gönül
C) Her yaneden ayağına altun akup gelür
Eşcar-ı bağ himmet umar cuybardan
D) Sun sagari saki bana mestane disünler
Uslanmadı gitdi gör o divane disünler
E) Herkes erişir anda muradına anınçün
Dergâhları melce-i erbab-ı recadır
1 2 3 4 5 6 7 8 9
D D B C D E B D C
10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
A E C D B A D C B E D
İLGİLİ İÇERİK
ANADOLU TÜRKÇESİ İLK ÜRÜNLER TEST-2
İSLAM ÖNCESİ ve GEÇİŞ DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI TEST-2
