İSLAMİYET ÖNCESİ ve GEÇİŞ DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI TEST-1
1. Aşağıdakilerin hangisinde verilen destan, karşısındaki ulusa ait değildir?
A)Odisse - Yunan
B)Ramayana - Hint
C)Chanson de Roland - Fransız
D)Şinto - Japon
E)Kalevala – Alman
I.Törenlerde, şölenlerde kopuz eşliğinde söylenir.
II. Lirik yönü ağır basmaktadır.
III. Aşk, doğa, yiğitlik temaları işlenir.
IV. aaab biçiminde kafiyelenmiş dörtlükler halinde söylenir.
2.Yukarıdaki özellikler aşağıdaki nazım biçimlerinden hangisine ait olabilir?
A) Sagu B) Sav C) Koşuk D) Destan E) Mani
(I) Türk edebiyatının bilinen ilk yazılı ürünleri 6. ve 7. yüzyıllardan kalma "Orhun Yazıtları "dır. (II) Türkçe bölümlerinin çeşitli dillerde çevirileri yayınlanmış olan yazıtların en önemlileri Tonyokuk, Kül Tigin ve Bilge Kağan adlarına dikilenlerdir. (III) Yazıtlar Türklerin o dönemde işlenmiş bir yazı diline sahip olduğunu göstermesi ve anlatım zenginlikleri açısından önemlidir. (IV) Çağın olayları, savaşlar ve zaferlerin konu edildiği bu yazıtlardan o dönemdeki Türklerin yaşamı, bağımsızlıklarına düşkünlükleri ve halkın mutluluğu konusunda bazı İpuçları elde etmek mümkündür. (V) Türklerin ulusal ölçüsü heceyle ve dörtlükler halinde ortaya konan bu yapıt, Türk dilinin en Önemli belgelerindendir.
3.Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışlığı yapılmıştır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
İslamiyet’in etkisinde gelişen Türk edebiyatının ilk önemli yapıtıdır. Eser manzum olup, ünlü İran destanı Şehname'nin yazıldığı aruz kalıbıyla ve mesnevi tarzında ortaya konmuştur. Eserin sonunda 124 beyitlik üç kaside ile mesnevi içinde yeri geldikçe söylenmiş ayrıca 173 dörtlük vardır. Bu dörtlükler bir yanıyla bu eseri İslamiyet öncesindeki Türk edebiyatı geleneğine bağlamaktadır. Ayrıca mesnevideki yarım kafiyeler, redif ve cinaslar eserde eski Türk şiiri geleneğinin sürdürüldüğünü gösterir. Bunların hepsi göz önüne alındığında eser 6645 beyit tutarındadır.
4.Bu parçada sözü edilen yapıt ve yazarı aşağıdakilerden hangisidir?
A)Divan-ı Lügat'it Türk - Kaşgarlı Mahmut
B)Atabet'ül Hakayik - Edip Ahmet Yükneki
C)Divan-ı Hikmet - Ahmet Yesevi
D)Göktürk Yazıtları - Bilge Kağan
E)Kutadgu Bilig - Yusuf Has Hacip
1074'te Bağdat'ta tamamlanmış olan eser Türkçe-Arapça bir sözlüktür. Araplara Türkçe öğretmek ve Türkçenin zengin dil varlığını ortaya koymak amacıyla yazılmıştır. 7500 dolayındaki Türkçe kelimenin Arapça karşılıkları verilmiş; Türk illeriyle, Türkçenin Türkmen, Oğuz, Çiğil, Kırgız vb. Türk boylarının dilleri tanıtılmıştır. Eser Arapça olmakla birlikte içinde Halk dilinden ve edebiyatından alınmış çok sayıda kelime, deyim, atasözü İle şiir örnekleri bulunmaktadır. Türkçe kelimelerin açıklanışı sırasında 400 dolayında dörtlükten oluşan manzume ve atasözleri örnek verilmiştir. Bu manzum parçalar Türk topluluklarının yaşama tarzları hakkında bilgi verdikleri gibi geçmişin destan konusu olabilecek savaş vb. olaylarından da izler taşır.
5.Bu parçada sözü edilen yapıt ve bu yapıtın yazan aşağıdakilerden hangisidir?
A)Divan-ı Lügat'it Türk - Kaşgarlı Mahmut
B)Atabet'ül Hakayik - Edip Ahmet Yükneki
C)Divan-ı Hikmet - Ahmet Yesevi
D)Göktürk Yazıtları - Bilge Kağan
E)Kutadgu Bilig - Yusuf Has Hacip
Azrail gelip Arslan Baba’mın canını aldı;
Hûriler gelip ipek kumaştan kefen biçti;
Yetmiş bin kadar melek toplanıp geldi;
O sebepten altmış üçte girdim yere.
6.Günümüz Türkçesine aktarılarak verilen dörtlüğün son dizesinde de söylediği gibi altmış üç yaşında yerin altına yaptırdığı hücreye giren ve yaşamının sonuna kadar orada kalan yazar ve ünlü yapıtı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Yusuf Has Hacip - Kutadgu Bilig
B) Divan-ı Hikmet - Ahmet Yesevi
C) Divan-ı Lügat’it Türk - Kaşgarlı Mahmut
D) Atabet’ül Hakayık - Edip Ahmet Yükneki
E) Orhun Yazıtları - Bilge Kağan
Kırgız Türkleri arasında 11. ve 12. yüzyıllarda oluşmaya başlayan Manas Destanı Kırgız Türkçesiyle yazılmıştır. Bunun kendinden önceki destanlardan farkı, hâlâ oluşmaya
I
devam etmesidir. Gerçi Türklerin uzun bir süre düşmanlarından saklandıkları ve demir dağı eriterek çıktıkları yeri anlatan Ergenekon Destanı da belli törenlerde anılıyor. Ancak
II
Büyük İskender’le yapılan savaşları anlatan Alp Er Tunga Destanı ve Iran ordularını defalarca mağlup eden kahramanın anlatıldığı Şu Destanı bugün tamamen tarihe mal olmuştur. III IV
7.Bu parçadaki bilgi yanlışı numaralanmış bölümlerden hangilerinin değiştirilmesiyle giderilebilir?
A) I. ve II. B) II. ve III. C) III. ve IV. D) II. ve IV. E) I.ve III.
8. İslamiyet’ten önceki Türk şiiriyle ilgili aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır?
A) Dörtlükler halinde ve hece ölçüsüyle söylenir.
B) Ozanlar tarafından “kopuz” denen saz eşliğinde söylenir.
C) Dize başlarında kafiyelenme görülmekle birlikte daha çok dize sonlarında kafiyelenme yapılır.
D) Şiirlerde en çok yedili, sekizli ve on ikili hece ölçüsü kullanılır.
E) Nazım şekli olarak ağıt, koşma ve koçaklama kullanılmıştır.
9. Aşağıdakilerden hangisinde bilgi yanlışı yapılmıştır?
A) Gök-Türk alfabesi 38 harfli ilk ulusal alfabemizdir.
B) Tarihte ilk defa Türk adını kullananlar Gök-Türklerdir.
C) Gök-Türk yazıtlarında dil, yabancı tesirlerden uzak ve sadedir.
D) Gök-Türk yazıtlarını okumayı ilk başaran, Danimarkalı Prof. Thomsen’dir.
E) Gök-Türk yazıtları VI. asırda Kültigin, Bilge Kağan ve Tonyukuk adlarına dikilmiştir.
10. Kutadgu Bilig ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Mesnevi şeklinde yazılmış 6645 beyitlik manzum bir eserdir.
B) Hakaniye lehçesiyle yazılmış ve Tabgaç Buğra Han’a sunulmuştur.
C) Devletin millete, milletin devlete karşı görevlerini anlatan bir siyasetnamedir.
D) İslami bir eser olmasına karşın Arapça ve Farsça sözcüklere hiç yer verilmemiştir.
E) Eser, sembolik dört şahsın birbirleriyle konuşturulması şeklinde oluşmuştur.
11. Divan-ı Lügat-üt Türk ile ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Araplara Türkçeyi öğretmek amacıyla yazılan eser Türk dilinin ilk sözlüğü sayılır.
B) Eserde bazı boy adlarının nereden geldiği ile ilgili bilgiler de verilmiştir.
C) Kitapta, anonim olan say, sağu, koşuk örneklerine yer verilmiştir.
D) Eserde değişik Türk boylarının kullandığı lehçeler ve şivelerle ilgili bilgilere de yer verilmiştir.
E) Kitapta Türklerin yaşadığı şehirlerin özellikleri ve Türk insanının sosyal yaşayışı hakkında geniş bilgi verilmiştir.
I.Kaklar kamug kölerdi
Taglar başı ilerdi
Ajun tını yılırdı
Tütü çeçek çerkeşür
Etil suwı aka turur
Kaya tübi kaka turur
Balık telim baka turur
Kölün takı küşerür
II.Kuru yerler hep gülerdi
Dağ başları göründü
Dünyanın soluğu ılındı
Türlü çiçekler sıralandı
İtil suyu akar durur
Kaya dibini oyar durur
Bütün balıklar bakadurur
Gölü bile taşırırlar
12.Yukarıda günümüz Türkçesiyle verilen I. ve II. parça, aşağıdaki eserlerin hangisinden alınmış olabilir?
A) Ahmet Yesevi - Divan-ı Hikmet
B) Ebulgazi Bahadır Han - Şecere-i Türk
C) Kaşgarlı Mahmut - Divânü Lûgat’it Türk
D) Yusuf Has Hacip - Kutatgu Bilig
E) Edip Ahmet Yükneki - Atabet’ül Hakayık
I. Anadolu’da Bizanslılara karşı verilen din savaşını anlatır.
II. Destan kahramanı Arap bir Müslümandır.
III. Eser, doğal destan örneğidir.
13.Numaralanmış cümlelerde özellikleri verilen eser aşağıdakilerden hangisidir?
A) Şu Destanı
B) Manas Destanı
C) Yaratılış Destanı
D) Dede Korkut Destanları
E) Battal Gazi Destanı
14. Kutatgu Bilig için aşağıdaki yargılardan hangisi söylenemez?
A) Hece ölçüsüyle yazılmıştır.
B) Beyitte yazılan eserin sonunda dörtlüklere de yer verilmiştir.
C) Eserin bilinen üç nüshası vardır.
D) Yusuf Has Hacip tarafından yazılmıştır.
E) Mesnevi biçimiyle yazılmış ilk eserdir.
15.Aşağıdakilerden hangisi, Kutadgu Bilig’de yer alan kişi ve onun temsil ettiği kavramlar arasında değildir?
A) Alp Er Tunga - Doğruluk
B) Ay Toldı - Saadet
C) Kün Togdı - Kanun
D) Ögdülmiş - Akıl
E) Odgurmış - Akıbet
(2012-LYS)
16.Aşağıdaki yapıtlardan hangisinde “Tağ tağka kavuşmas, kişi kişige kavuşur." sözü ve açıklaması bulunabilir?
A) Divan-ı Hikmet
B) AtebetüTHakayık
C) Kutadgu Bilig
D) Divânü Lügâti’t-Türk
E) Risaletü’n-Nushiyye
(2011-LYS)
XV. yüzyılın başlarında yazıya geçirilen......, adını yaratıcısı olduğuna inanılan kişiden alır. Türklerin yaşamını tarihsel, kültürel ve toplumsal bakımdan çok iyi anlatan bu yaratılar,...... ürünleridir. İslamiyet öncesi dönemde oluşturulan bu ürünlere, bu dinin kabulünden sonra İslami söyleyiş özellikleri de eklenmiştir.
17.Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Dede Korkut Hikâyeleri - sözlü edebiyat
B) Destanlar - anonim halk edebiyatı
C) Göktürk Yazıtları - ilk yazılı edebiyat
D) Tasavvufi şiirler - divan edebiyatı
E) Seyahatnameler - halk edebiyatı
(2008-ÖSS)
18.Aşağıdakilerin hangisinde bir yazar, kendisine ait olmayan bir yapıtla birlikte verilmiştir?
A) Yusuf Has Hacib - Kutadgu Bilig
B) Kaşgarlı Mahmut - Divânü Lügati’t Türk
C) Ahmet Yesevi - Divan-ı Hikmet
D) Ali Şir Nevaî - Muhakemetü’l Lügateyn
E) Kâtip Çelebi - Hüsn ü Aşk
(1998-ÖYS)
Uzak, çok uzağız, şimdi ışıktan
Çocuk sesinden, gül ve sarmaşıktan
Dönmeyen gemiler olduk açıktan
Adımızı soran, arayan var mı?
19.Bu dörtlükle ilgili olarak aşağıdakilerin hangisi söylenemez?
A) Hece ölçüsüyle yazılmıştır.
B) Redif vardır.
C) Uyak düzeni aaab’dir.
D) Yalnızlıktan söz edilmektedir.
E) Bir destandan alınmıştır.
(1998-ÖYS)
20. Bir milletin yaşamında önemli izleri olan bir olayın bir sanatçı tarafından edebiyat ürünü haline dönüştürülmesine ne ad verilir?
A) Doğal destan B) Halk hikâyesi C) Mitoloji D) Yapay destan E) Efsane
7. yüzyılda yaşadığı sanılan Saka Hükümdarının İran
I
ordularını yenilgiye uğratışını anlatan Alp Er Tunga
II
Destanı, Göktürkler'in bir dişi kurttan türeyişlerini konu
III
eden Bozkurt Destanı ve Göktürkler'in demir bir dağı
IV
eriterek dağdan çıkışlarını anlatan Oğuz Kağan Destanı
V
eski Türk destanlarından bazılarıdır.
21.Yukarıdaki numaralanmış sözlerden hangisi, bilgi yanlışlığına neden olmuştur?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
…..….; mutluluk bilgisi, devlet olma, devleti idare etme bilgisi anlamlarını taşımaktadır. ……. tarafından yazılmış Hükümdar Tabgaç Buğra Karahan’a sunulmuştur. Yapıt kültür tarihimizi aydınlatabilecek düşünceleri, toplumun değer yargılarını insanın evrensel boyuttaki sorunlarını ele alıp işlemektedir.
22.Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerin hangisi sırasıyla getirilmelidir?
A) İskendernâme - Ahmedi
B) Kutadgu Bilig - Yusuf Has Hacip
C) Divanü Lügati’t Türk - Kaşgarlı Mahmut
D) Atabetü’l Hakayık - Edip Ahmet
E) Kutadgu Bilig - Hoca Ahmet Yesevi
Kutadgu Bilig, ………. Türkçesiyle ………. nazım şeklinde yazılmıştır. 6645 beyitten oluşur. Bu beyitlerin bir bölümü atasözü niteliğindedir. Padişah Kün Togdı doğruluk ve adaleti; Vezir Ay Toldu mutluluğu ve bahtı; oğlu Ögdülmüş akıl ve anlayışı temsil eder. Bu kişiler kendi aralarında konuşarak gerçeklere varmaya çalışırlar. Kutadgu Bilig ……. türünün Türk edebiyatındaki ilk örneğidir.
23.Bu parçadaki boşluklara aşağıdakilerin hangisi sırasıyla getirilmelidir?
A) Hakaniye - mesnevi - siyasetname
B) Oğuzca - gazel - gazavatname
C) Azeri - kaside - velayetname
D) Hakaniye - kaside - surname
E) Azeri - mesnevi - velayetname
Destanda Makedonyalı İskender’in, İran üzerinden Asya’ya doğru yürürken yapılan savaşları ve bu savaşların Türklerle ilgili bölümü anlatılmaktadır. Türk boylarının oluşumu, Türklerin şehir hayatı, aynı zamanda milletini geçici bir işgalden can ve mal kaybına uğratmadan kurtarmak için uğraşan bir hakanın çabaları anlatılmaktadır.
24.Bu parçada içeriği verilen doğal Türk destanı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Alp Er Tunga Destanı
B) Oğuz Kağan Destanı
C) Şu Destanı
D) Bozkurt Destanı
E) Ergenekon Destanı
25.Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet’in kabulünden önce gelişen Türk edebiyatının özelliklerinden biri değildir?
A) Başlangıcı bilinmeyen bir dönemden 11. yüzyıla kadar süren bir edebiyat dönemidir.
B) “Koşuk” adı verilen şiirler “kopuz” eşliğinde söylenmiştir.
C) Şiir söyleyen kişilere ozan, kam, baksı, şaman gibi adlar verilmiştir.
D) Divan-ı Lügati’t Türk bu dönemde oluşturulmaya başlanmıştır.
E) Şiirler şölen, yuğ, sığır adı verilen törenlerde söylenmiştir.
26. Dîvânü Lügati’t -Türk hakkında aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Eser, ansiklopedik bir sözlüktür.
B) Türklere Arapça öğretme amacı güdülmüştür.
C) Kitabın metni Türkçe, açıklamalar Arapçadır.
D) Eserde sav, sagu, koşuk örnekleri vardır.
E) Sözcükleri örnekleyen şiirler, atasözleri kullanılmıştır.
Eser bir sözlüktür. Araplara Türkçeyi öğretmek amacıyla yazılmıştır. Bundan dolayı Türkçenin Arapça karşısında savunulduğu bir eser olarak değerlendirilir. Eserde Türkçe sözcüklerin Arapça karşılıklarıyla birlikte her maddeden sonra birtakım Türkçe metinler örnek olarak verilmektedir. XI. yüzyılda Hakaniye Türkçesiyle yazılan eserde 7500 civarında Türkçe sözcük Arapça olarak açıklanmıştır. Türk boylarının dilleri ve Türk illeri hakkında bilgi verilen bu eserde Türk dünyasını gösteren bir harita da yer almaktadır.
27.Bu parçada sözü edilen eser ve yazarı aşağıdakilerden hangisinde doğru olarak verilmiştir?
A) Atebetü’l Hakayık - Edip Ahmet Yüknekî
B) Muhakemetü’l Lügateyn - Ali Şir Nevai
C) Divan-ı Hikmet - Ahmet Yesevi
D) Kutadgu Bilig - Yusuf Has Hacip
E) Divanü Lügati’t Türk - Kaşgarlı Mahmut
28. Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet’in Türk edebiyatı ve kültürüne yaptığı etkilerden biri değildir?
A) 11. yy.dan itibaren Türkler Arap alfabesini kullanmaya başlamışlardır.
B) Türk kültürü, İslam dininin etkisiyle yeni bir görünüm kazanmıştır.
C) Edebiyatımızda Arap ve Fars edebiyatlarından etkilenme sonucu halk edebiyatı oluşmuştur.
D) İslam inancının izlerini taşıyan destanlar, halk hikâyeleri oluşmaya başlamıştır.
E) Türk edebiyatı yeni biçim ve içeriklerle zenginleşmiştir.
Çeşitli sorunlar nedeniyle yok olma tehlikesiyle karşılaşan Türklerin dişi bir kurttan çoğalarak yeniden güçlenmelerini anlatan Göktürk destanıdır.
29.Yukarıda sözü edilen destan aşağıdakilerden hangisidir?
A) Türeyiş Destanı
B) Oğuz Kağan Destanı
C) Ergenekon Destanı
D) Bozkurt Destanı
E) Şu Destanı
Hun hakanı Oğuz’un çocukluğu, savaşları ve kahramanlıkları bu destanın temelini oluşturur. Bir destan kahramanı olarak Oğuz’a olağanüstü özellikler verilmiştir. Ayrıca bu destanda Türklere ait birtakım özellikler de anlatılmıştır.
30.Yukarıda sözü edilen Türk destanı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Oğuz Kağan Destanı
B) Ergenekon Destanı
C) Satuk Buğra Han Destanı
D) Köroğlu Destanı
E) Genç Osman Destanı
Bu kitabımda iyi bir devlet yönetiminin nasıl olacağını anlatmaya çalıştım. Okuyana kutlu olsun ve ona yol göstersin. İnsan her iki dünyada devleti elinde tutarsa mesut olur. Önce Kün Togdı hükümdarımdan bahsettim, sonra Ay Toldı’dan söz açtım. Mübarek saadet güneşi onunla parlar. Kün Toğdı dediğim doğrudan doğruya kanundur. Ay Toldı ise saadettir.
31.Böyle konuşan sanatçının eserinin özellikleri arasında hangisi yoktur?
A) Bu eser Yusuf Has Hacip’e aittir.
B) Bu eser Kutadgu Bilig adlı eserdir.
C) Dili ağır, anlaşılması zordur.
D) Mesnevi nazım biçiminin Türk edebiyatındaki örneğidir.
E) Doğu Karahanlı Hakanı Tabgaç Buğra Han’a sunulmuştur.
32. Aşağıdaki yazı çeşitlerinin hangisi halk edebiyatı anonim eseri değildir?
A) Masal B) Atasözü C) Türkü D) Mani E) Semai
(1967-ÜSS)
33. Divan edebiyatının aruz vezni ile yazılmış ilk eseri aşağıdakilerden hangisidir?
A) Divan-ı Hikmet
B) Kutadgu Bilig
C) Mesnevi
D) Atabet-ül Hakayık
E) Muhakemat-ül Lûgateyn
(1967-ÜSS)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
E C E E A B C E E D E C E A A D A E
19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33
E D E B A C D B E C D A C E B
İLGİLİ İÇERİK
İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK EDEBİYATI TEST-1
İSLAMİYET ÖNCESİ TÜRK EDEBİYATI TEST-2
