TANZİMAT EDEBİYATI ÖĞRETİCİ METİNLER TEST-3
1. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?
A) Öğretici metinler, konularına göre farklı isimler alır.
B) Yalnız sanatçılar değil, isteyen herkes anılarını yazabilir.
C) Yazar, gezdiği yerlerin kendisinde bıraktığı izlenimleri gezi yazısında aktarır.
D) Türk edebiyatında gezi türündeki ilk eserler Tanzimat döneminde yazılmıştır.
E) Makalede yazar, görüşlerini eleştirel bir tutumla dile getirebilir.
Bir gün kardeşim, üzümleri olmaya başlamış asmalardan birine merdiven dayamış, üstüne çıkmıştı. Onu görünce ben de heveslenerek yavaş yavaş çıkmaya başladım. Onun üzüm koparmakla meşgul olduğu sırada ben merdivenin ikinci veya üçüncü basamağından aşağı yuvarlandım. Alnım büyücek bir taşa rastladı. Feryadımı duyan kardeşim hemen yetişerek beni kaldırdı. Annem beni görünce pek telaşlandı. Kan burnumun ucundan akmaktaydı. Ağabeyime epey çıkıştı. Beni minderin üstüne yatırarak üstümü örttü. Uyandığım zaman babamı başucumda buldum. Benim o halimi görünce çok üzülmüştü. Hâlâ o yaranın izi sağ kaşımın üstünde bellidir.
2.Bu parça aşağıdaki yazı türlerinin hangisinden alınmış olabilir?
A) Biyografi B) Anı C) Makale D) Roman E) Gezi yazısı
3. Aşağıdakilerden hangisi eleştiri türünde bir eserdir?
A) Vatan yahut Silistre
B) Tercüman-ı Ahval
C) Araba Sevdası
D) Çok Bilen Çok Yanılır
E) Tahrib-i Harabat
İnsan beyni 1.5 kg ağırlığında, 140 milyar hücre içeren, elektriksel ve kimyasal ileti ile çalışan biyolojik bir bilgisayardır. Bu bilgisayarın 2 önemli enerji kaynağı ise kan şekeri ve oksijendir. Beynimiz ağırlık olarak vücudun yüzde 2’si olduğu halde vücuda gelen kan oksijeninin yüzde 20’sini, şekerin ise büyük bölümünü tüketir. Dolayısıyla her ikisinin de beyne kısa bir süre ulaşmaması dahi çok ciddi beyin hasarlarına hatta ölüme yol açabilir.
4.Bu parçada aşağıdaki yazı türlerinden hangisine ait özellikler ağır basmaktadır?
A) Roman B) Eleştiri C) Makale D) Biyografi E) Hikâye
5. Aşağıdakilerden hangisi düşünce ağırlıklı yazı türlerinden biridir?
A) Günlük B) Mektup C) Eleştiri D) Öykü E) Gezi yazısı
Gazete ve dergilerin belli sütunlarında yayımlanır. Güncel, siyasal, toplumsal, kültürel konuları ele alır. Ele aldıklarını, kanıtlama kaygısı gütmeden anlatır. Oldukça güç yazılan bir yazı türüdür. Güncel bir olayı, kişisel bir görüşe bağlanarak canlı ve çarpıcı bir dille anlatımını gerektirir.
6.Bu parçada tanıtılan yazı türü, aşağıdakilerden hangisidir?
A) Röportaj B) Biyografi C) Makale D) Fıkra E) Eleştiri
• Lisanı Osmanî’nin Edebiyatı Hakkında Bazı Mülahazatı Şamildir.
• Tahribi Harabat
• Şiir ve İnşa
• Demdeme
7.Yukarıdaki eserlerin ortak özelliği aşağıdakilerin hangisinde doğru verilmiştir?
A) Makale türünden olmaları
B) Namık Kemal'e ait olmaları
C) Namık Kemal'in eleştiri türündeki eserleri olmaları
D) Tanzimat Dönemi eleştiri türünün örneği olmaları
E) Muallim Naci'nin eserleri olmaları
Batılı anlamda eleştiri türü Tanzimat edebiyatıyla ortaya çıkmıştır. Yeni ve modern bir edebiyat olarak karşımıza çıkan Batı edebiyatı, Osmanlı aydınlarının da edebiyatı sorgulamalarına yol açmış, ilk defa bu dönemde Türk edebiyatının kaynağı üzerine yazılar yazılmıştır.
8.Aşağıdaki sanatçılardan hangisi yukarıda sözü edilen yazı türünde eser vermemiştir?
A) Namık Kemal
B) Şinasi
C) Ziya Paşa
D) R. Mahmut Ekrem
E) Muallim Naci
Ziya Paşa 1868'de.....................gazetesinde yayımlanan..................... adlı..................... yeni edebiyatın halk edebiyatını örnek alması gerektiğini söyler. Sanatçı, bu yazısında..................... yerli bir edebiyat olmadığını savunur.
9.Bu parçada boş bırakılan yerlerin aşağıdakilerin hangisiyle ilgisi kurulamaz?
A) Tercümanı Ahval
B) Hürriyet
C) Şiir ve İnşa
D) makalesinde
E) divan edebiyatının
Tanzimat’ın ikinci dönemi öğretici metinler bakımından ilk dönem kadar zengin değildir. Muallim Naci ile Recaizade Mahmut Ekrem arasında geçen uyak tartışması bu dönemin en ünlü olayıdır. Bu dönemde öğretici metinler daha çok edebiyat eleştirisi şeklindedir.
10.Aşağıdakilerden hangisi bu parçaya örnek gösterilemez?
A) Talimi Edebiyat B) Takdiri Elhan C) Istılahatı Edebiyye D) İntikad E) Avrupa’da Bir Cevelan
11.Aşağıdakilerden hangisi öğretici metinlerden değildir?
A) Makale B) Tiyatro C) Eleştiri D) Günlük E) Anı
12. Aşağıda verilen sanatçı- eser eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?
A) Müntehabat-ı Eş’ar – İbrahim Şinasi
B) Avrupa’da Bir Cevelan – Ahmet Mithat Efendi
C) Ömer’in Çocukluğu – Muallim Naci
D) Takip – Namık Kemal
E) Demdeme – Recaizade Mahmut Ekrem
Batı'dan alınan anı, günlük gibi yazı türlerinin gelişmesinde,
I
roman, tiyatro gibi eserlerin geniş kitlelerce okunmasında,
II
yeni bir sanat ve edebiyat ortamının oluşmasında,
III
yeniliklerin topluma benimsetilmesinde, çağdaşlaşmada
IV
Tanzimat gazeteciliği önemli rol oynamıştır.
13.Yukarıda numaralı yerlerin hangisinde bir bilgi yanlışı söz konusudur?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
14. aşağıdakilerden hangisinde, Tanzimat’la birlikte edebiyatımıza giren öğretici metin türleri bir arada verilmiştir?
A) Gezi yazısı – makale – fıkra
B) Anı – günlük – makale
C) Roman – fıkra – anı
D) Makale – eleştiri – fıkra
E) Günlük – makale – gezi yazısı
Batı etkisindeki Türk edebiyatının kurucusu, ilk bilinçli temsilcisi ve yeniliğin öncüsüdür. Birtakım fikirleri edebiyatımıza ilk defa getiren, kurduğu gazetelerde bu fikirleri yayarak yeni edebiyatın temellerini atan ve Batı edebiyatı anlayışıyla nazım ve nesir türlerinde ilk eserleri veren odur. Fransızcadan ilk şiir çevirilerini yapmış (Tercüme-i Manzume), ilk modern oyunumuz olan Şair Evlenmesi'ni yazmış, ilk makale örneği olan Mukaddime'yi Tercüman-ı Ahvâl'de yayımlamıştır.
15.Yukarıda tanıtılan sanatçı, aşağıdakilerin hangisidir?
A) Namık Kemal B) İbrahim Şinasi C) Ziya Paşa
D) Ali Suavi E) Muallim Naci
Sanatçılar Yapıtlar Türler
………………… Yeniçeriler Roman
Ziya Paşa ………………… Antoloji
Namık Kemal Gülnihal ….......
16.Yukarıda Tanzimat Dönemi sanatçılarının bazı yapıtları ve o yapıtların türleri verilmiştir. Tabloda boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Namık Kemal - Cezmi - Öykü
B) Abdülhak Hamit - Takip - Eleştiri
C) Nabizade Nazım - Zafername - Roman
D) Ahmet Mithat Efendi - Harabat - Tiyatro
E) Recaizade Mahmut Ekrem - Zemzeme -Eleştiri
I. Şinasi, "Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi" adlı ilk makaleyi yazmıştır.
II. Namık Kemal, "Lisân-ı Osmanî’nin Edebiyatı Hakkında Bazı Mülâhazatı Şâmildir" adlı makaleyi yazar.
III. Ziya Paşa, bazı görüşlerini "Şiir ve İnşa" adlı makalesinde açıklar.
IV. Namık Kemal’in, "Tahrib-i Harabat” ve “Takip” adlı yapıtları eleştiri türündedir.
17.Bu bilgiler Tanzimat Dönemi sanatçılarıyla ilgili olarak aşağıdaki yargılardan hangisini kanıtlar niteliktedir?
A) Tarihî metin türlerinde eser vermişlerdir.
B) Felsefi metin türlerinde eser vermişlerdir.
C) Edebiyatta toplumsal yarar gözetmişlerdir.
D) Kişisel hayatı konu alan metin türlerinde eser vermişlerdir.
E) Gazete çevresinde gelişen metin türlerinde eser vermişlerdir.
18. Tanzimat edebiyatıyla ilgili aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
A) Divan edebiyatı nazım biçimleri içinde yeni konular işlenmiştir.
B) Bu dönemde resmi gazetelerin yanında özel gazeteler de çıkarılmıştır.
C) Devrin baskıcı tutumu nedeniyle tiyatroya gereken ilgi gösterilmemiştir.
D) Yeni düzyazı türlerinin gelişip yaygınlaşmasında gazeteler önemli rol oynamıştır.
E) Batı’dan alınan makale, deneme, fıkra gibi düşünsel yazı türlerinde ürün verilmiştir.
I. Tahrib-i Harabat
II. Şiir ve İnşa
III. Takdir-i Elhan
IV. Şecere-i Türk
V. Müntahabat-ı Eş’ar
19.Yukarıda numaralanmış yapıtlardan hangisi öğretici metin türünde yazılmamıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
I. Geçmişte yaşanan olayların ya da tanık olunan olayların anlatıldığı edebi türe anı denir ve Tanzimat Dönemi’nde……….. eseri bu türe örnek gösterilebilir. (Defter-i Amal)
II. Bilgi vermek, bir gerçeği ortaya koymak amacıyla yazılan yazılara makale denir ve Tanzimat Dönemi’nde…………. eseri bu türe örnek gösterilebilir.(Şiir ve İnşa)
II. Gezilip görülen yerlerle ilgili izlenimlerin anlatıldığı yazılara gezi yazısı denir ve Tanzimat Dönemi’nde………… eseri bu türe örnek gösterilebilir. (Avrupa’da Bir Cevelan)
III. Gün içerisinde yaşananların üzerine tarih atılarak günü gününe yazıldığı metinlere günlük denir ve Tanzimat Döneminde…………. eseri bu türe örnek gösterilebilir. (Seyahat Jurnali)
IV. Kişi ya da kurumların haberleşme amacıyla uzaktaki kişi ya da kurumlara gönderdiği yazılara mektup denir, Tanzimat Döneminde……….. eseri bu türe örnek gösterilebilir. (Evrak-ı Perişan)
20.Yukarıdaki numaralanmış cümlelerde boş bırakılan yere ayraç içerisinde verilen kavramlardan hangisi getirilirse bilgi yanlışı ortaya çıkar?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
21. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde boş bırakılan yere ayraç içerisinde verilen kavram getirilirse bilgi yanlışı ortaya çıkar?
A) Doğu bilimcilerin toplantısına katılan Ahmet Mithat Efendi, Avrupa’daki izlenimlerini…………… adlı eserinde anlatmıştır. (Kıssadan Hisse)
B) Recaizade Mahmut Ekrem, “Zemzeme”nin ön sözünde ve……. eserinde Muallim Naci’yi görüşlerinden dolayı eleştirmiştir. (Tahrib-i Harabat)
C) Ziya Paşa, ………… makalesinde Türk edebiyatını modernleştirmenin ve millileştirmenin nasıl olması gerektiği ile ilgili düşüncelerini paylaşmıştır. (Şiir ve İnşa)
D) Şinasi………. gazetesinde yayımlanan ilk makaleyi yazmış, ilklerin sanatçısı olarak edebiyat tarihinde yerini almıştır. (Tercüman-ı Ahval)
E) Namık Kemal, “Lisan-ı Osmani’nin Edebiyatı Hakkında Bazı Mülahazatı Şamildir” adlı makalesinde………… eleştirmiştir. (Divan şiirini)
……I………., ………..II………… adlı yapıtında şiir görüşünü, ………..III………. adlı yapıtında ise biçemle ilgili değerlendirmelerini yansıtmıştır: Sanatçıya göre şiirde aranan tek amaç güzelliktir. Şiirde mantık aranır; ancak şiir mantığın dar kuralları arasında hapsedilemez. Şiirde aranan iki temel öğe insan ve doğadır. Şiire konu olacak insan, kadındır. Şiirin bir başka özelliği de gerçeğe uygunluktur. Bu durum hayali ortadan kaldırmaz. Şiirde hayal, resimde renk gibidir. Şiirde hayal, gerçeği değiştirerek anlatır. Biçem; sade (ati), müzeyyen (süslü), alî (yüksek) olmak üzere üçe ayrılır. Söyleyişte sözcüklerin incelik, soyluluk ve ahenk özelliği dikkate alınmalıdır. Şair yeni şiirin bütün sorunlarını ele almış, düşünmüş ve bunları sistemleştirmiştir. Bu yönüyle gençliğe önder olmuş ve “üstat” sıfatını kazanmıştır.
22.Bu parçadaki numaralanmış bölümlere aşağıdakilerden hangisi sırasıyla doğru olarak getirilmelidir?
I II III
A) Recaizade
Mahmut Ekrem Takdir-i Elhan Talim-i Edebiyat
B) Namık Kemal Tahrib-i Harabat Evrak-ı Perişan
C) Abdülhak
Hamit Tarhan Sahra Makber
D) Ziya Paşa Şiir ve İnşa Harabat
E) Muallim Naci Demdeme Zemzeme
Kendinden önceki akımın düzenlilik, uyumluluk, dengelilik, akılcılık ve idealleştirme gibi özelliklerine bir başkaldırı niteliğindedir. Doğduğu çağın akılcılığı ve maddeciliğine tepki olarak bireye, öznelliğe, akıl dışılığa, düş gücüne, kişiselliğe önem verir. Tarihsel olarak bu dönemde gelişen orta soylu sınıfın, yani burjuvazinin duygu, düşünce ve yaşam tarzını ön plana çıkarır.
23.Bu parçada sözü edilen edebiyat akımı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Klasisizm B) Realizm C) Sembolizm D) Romantizm E) Parnasizm
24.Aşağıda verilen yapıtlardan hangisi karşısında belirtilen yazara ait değildir?
A) Cezmi - Namık Kemal
B) Zafername - Ziya Paşa
C) Dürdane Hanım - Şinasi
D) Ateşpare - Muallim Naci
E) Karabibik - Nabizade Nazım
25.Aşağıdaki açıklamalardan hangisi ayraç içinde belirtilen kişiyle ilgili değildir?
A) Atasözlerini derleyerek “Durub-i Emsal-i Osmaniye” adlı eserinde bir araya getirmiştir. (Şinasi)
B) Divan edebiyatına karşı çıksa da şiirlerinde Divan edebiyatının kurallarına bağlı kalmıştır. (Ziya Paşa)
C) Yaşadığı dönemde, Recaizade Ekrem’e karşı klasik edebiyatın savunuculuğunu yapmıştır. (Muallim Naci)
D) Tiyatrolarını sahnelenmeye uygun olarak kaleme aldığı için topluma tiyatroyu sevdirmiştir. (Abdülhak Hamit Tarhan)
E) “Sergüzeşt” adlı romanında kölelik kurumunu eleştirmiştir. (Recaizade Mahmut Ekrem)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25
D B E C C D D B A E B E A D B D E C E E B A D C D
