TANZİMAT EDEBİYATI ÖĞRETİCİ METİNLER TEST-1
I. Okumak insanı değiştiriyor; kitaplar göz açıyor.
II. Hiçbir okur yoktur ki bir kitap okuduktan sonra değişmemiş olsun.
III. Okumanın insana sayılamayacak kadar çok yararı vardır.
IV. Yaşamdaki değişimden söz eden kitaplar daha çok ilgi çeker.
1.Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangileri anlamca birbirine en yakındır?
A) I. ve II. B) I. ve III. C) II. ve III. D) II. ve IV. E) III. ve IV.
Edebiyatımıza …………….ile birlikte giren makale, fıkra, deneme gibi öğretici metinlerin gelişmesinde gazetenin önemli bir yeri vardır.
2.Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Servet-i Fünûn
B) Fecr-i Âti
C) Millî Edebiyat
D) Tanzimat
E) Cumhuriyet
Öğretici metinler, kendi içinde farklı bölümlere ayrılır. Bu ayrımda en önemli etken, ele alınan konu ve onun niteliğidir. Öteki yazın türlerinin belirlenmesinde üslup ön plana çıksa da öğretici metinlerde durum farklıdır. Buna göre ele alınan konular, öğretici metinlerin kimliğini de ortaya koyar. Öğreti metinleri, “bilimsel metin, tarihî metin, felsefi metin vb.” biçiminde sınıflandırmanın temelinde hep konu vardır.
3.Bu parçada aşağıdakilerin hangisinden söz edilmektedir?
A) Öğretici metinleri bölümlemenin yararlı olduğundan
B) Öğretici metinleri türlere ayırmada neyin etkili olduğundan
C) Öğretici metinlerde biçimle içeriğin uyumlu olması gerektiğinden
D) Yazarın bireysel düşüncelerinin öğretici metinlere ne ölçüde yansıdığından
E) Öğretici metinlerde okurun ilgisini çekecek konuların anlatılması gerektiğinden
………….kişisel yaşantıya dayalı bir yazı türüdür. Yazar, bu yazı türünde başından geçenleri, tanık olduğu olayları aktarır. Zaman zaman otobiyografi ile karıştırılabilen bu tür, ondan dışsal olaylara verdiği önem nedeniyle ayrılır. Bu yazı türünde kişisel yaşam izlenimlerinin yanı sıra bu izlenimlerin dış boyutları da geniş olarak yer alır. Otobiyografide yazarlar öncelikle kendilerini konu edinirken, bu yazı türünün yazarları çoğunlukla çeşitli tarihsel olaylarda rol oynamış ya da bu olayların yakın gözlemcisi olmuş kişilerdir.
4.Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Anı B) Eleştiri
C) Makale D) Öykü
E) Roman
5.Aşağıdakilerden hangisi öğretici metin türlerinden biri değildir?
A) Eleştiri B) Makale C) Gezi yazısı D) Fıkra E) Hikâye
“Deprem, dün gece İstanbul’u uykusunun en derin yerinde oynattı. Garip şey! Haftalardan beri komşu toprakları sarsan ve şimdi gizli adımlarla bize yaklaşır gibi olan bu afetin, faaliyete geçmek için insan gafletini kollayışta gösterdiği şeytani dikkate bakılırsa bunun cana kastetmiş bir müthiş zekânın işi olduğuna hükmetmek lazım gelir. Gerek düşman, gerek hırsız gerek deprem insanın soyunup yatağa girip horlamasını bekler.”
6.Bu parçada aşağıdaki yazı türlerinden hangisine ait öğeler ağır basmaktadır?
A) Makale B) Fıkra C) Eleştiri D) Röportaj E) Sohbet
7. Aşağıdaki eser-tür-yazar eşleştirmelerinden hangisinde yanlışlık vardır?
A) Magosa Hatıraları - anı - Namık Kemal
B) Şiir ve İnşa - makale - Ziya Paşa
C) Tabsıra - anı - Akif Paşa
D) Menfa - anı - Ahmet Mithat Efendi
E) Talimi Edebiyat - anı - R. Mahmut Ekrem
Tanzimat Dönemi’nde.................... eski edebiyata karşı tutarsız bir duruş sergilemiştir: ................... adlı eserinde divan edebiyatını yererken................... divan edebiyatının kıymetinden söz etmekle kalmamış halk edebiyatını hafife almıştır. Bu tutumu ise.......................... tarafından eleştirilmesine neden olmuştur.
8.Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi getirilemez?
A) Şinasi B) Ziya Paşa C) Namık Kemal D) Şiir ve İnşa E) Harabat’ta
9. Aşağıdaki eser, tür, yazar eşleştirmelerin hangisinde yanlışlık vardır?
A) Avavanname - mizah - Ethem Pertev Paşa
B) Edebiyatımızın Numunei imtisalleri - eleştiri -Mizancı Murat
C) Lehçetül Hakayık - makale - Direktör Âli Bey
D) Tarihi Cevdet - tarih - Cevdet Paşa
E) Kamusı Türkî - sözlük - Şemsettin Sami
10. Aşağıdaki eser - tür - yazar eşleştirmelerinin hangisinde yanlışlık yapılmıştır?
A) Tercümanı Ahval Mukaddimesi - makale - Şinasi
B) Tahribi Harabat - eleştiri - Ziya Paşa
C) Renan Müdafanamesi - eleştiri - Namık Kemal
D) Demdeme - eleştiri - Muallim Naci
E) Seyahat Jurnali - gezi yazısı - Direktör Âi Bey
11. Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat Dönemi'nde çıkarılan gazetelerden değildir?
A) Tasviri Efkâr
B) Takvimi Vekayi
C) Ceridei Havadis
D) Tercümanı Hakikat
E) Dergâh
Öğretici metinler, bilgi ve haber vermek, ikna etmek, kanıları değiştirmek, uyarmak, düşündürmek, yönlendirmek, tanıtmak gibi amaçlarla yazılır. Bu metinlerde gerçeklik dönüştürülmeden yansıtılır.
12.Buna göre, aşağıdakilerden hangisi öğretici metinler içinde yer almaz?
A) Günlük B) Öykü C) Anı D) Makale E) Fıkra
I. …………. Namık Kemal’in, Ziya Paşa’yı yerdiği eleştiri türündeki bir yazısıdır.
II. ……………Ziya Paşa’nın ağırlıklı olarak çocukluk hatıralarına yer verdiği anı türündeki eseridir.
III. ………………edebiyatımızın ilk makale örneği olup Şinasi tarafından yazılmıştır.
IV. ………………….Ahmet Mithat Efendi’nin gezi yazısı türündeki eseridir.
13.Yukarıda boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi getirilemez?
A) Şiir ve İnşâ B) Mukaddime C) Avrupa’da bir Cevelan D) Defter-i Amâl E) Tahrib-i Harabat
14. Aşağıdakilerden hangisi, Tanzimat Dönemi öğretici metinlere örnek oluşturabilir?
A) Bir gün Rakım Efendi’nin ahibbasından bir matbaacı kendisine Fransızca bir kitap getirdi. Bunu Türkçeye tercüme ederse yirmi altın verebileceğini söyledi. Kitap yüz elli, iki yüz büyücek sahifeli bir şey olduğundan koca Rakım bunu bir haftada çırpmak cesaretiyle kabul eyledi.
B) Dilaşub, o hal-i dilşikaf içinde yatarken berikiler pazarlığı kestiler. Esirci, bedelini alarak beyin yalısına kemal-i sürur ile avdet eyledi.
C) Bir mektep yapmadık. Hatta bu kadar himmetler, bu kadar akçelerle vücuda gelen Darüşşafaka’yı bile nakıs bıraktık. Şeran ve aklen memur olduğumuz taharri-i marifetin tariki bu mudur?
D) Çocuk büyümeye başladı. Bahçelerde oynayışı bile yine başka çocuklara benzemezdi. Eline bir yaprak alır havaya atardı.
E) Mansur’un yüreğine darlık geldi. Mutlaka o kalemden çıkıp başka kaleme gitmek lüzumunu hissetti.
15.Aşağıdakilerden hangisi, Tanzimat Dönemi öğretici metinlerin özellikleri arasında yer almaz?
A) Tanzimat Döneminde, özellikle birinci dönemde, toplumsal konular ele alınmıştır.
B) Anı, günlük, mektup gibi türler Tanzimat’la birlikte önem kazanmış ve Batılı bir kimliğe bürünmüştür. C) Hürriyet, eşitlik, kanun, adalet, hukuk, bilim ve teknikle ilgili Batılı kavramlar konu olarak işlenmiştir.
D) Soyut konuların halk tarafından anlaşılabilmesi için çok uzun cümlelere ve benzetmelere yer verilmiştir.
E) Öğretici metinler topluma faydayı amaçlamış ve eskiye oranla sade bir dille yazılmıştır.
16. Aşağıdakilerden hangisi öğretici metinler kaleme alan yazarların amaçlarından biri değildir?
A) Okuru aydınlatmak
B) Okura sanat zevki aşılamak
C) Okurun bakış açısını değiştirmek
D) Okur kitlesini belli konularda uyarmak
E) Okuyucuyu bir konuda düşündürmek
17. Aşağıdakilerden hangisi öğretici metinlerin özelliklerinden biri değildir?
A) Okurlara bilgi vermek amacıyla kaleme alınır.
B) Gelişmesinde gazetelerin önemli katkısı olmuştur.
C) Süslü, sanatlı söyleyişten uzak, anlaşılır bir dil kullanılır.
D) Okurların yoğun ilgi gösterdiği popüler konularda yazılır.
Ziya Paşa, şiirlerinin bir bölümünü Müntehebât-ı
I II
Eş’ar adlı kitabında toplamış, Zafername adlı bir
III
hiciv kasidesi yazmış, çocukluk anılarını Defter-i
Amal adlı bir kitapta toplamış, Harabat adlı bir
IV V
divan şiiri antolojisi hazırlamıştır.
18.Bu parçadaki altı çizili sözlerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
19. Aşağıdakilerin hangisinde gazeteler yayınlanış tarihine göre doğru sıralanmıştır?
A) Ceride-i Havadis -Tasvir-i Efkâr -Takvim-i Vakayi -Tercüman-ı Ahval
B) Tercüman-ı Ahval - Ceride-i Havadis - Tasvir-i Efkâr - Takvim-i Vakayi
C) Takvim-i Vakayi - Ceride-i Havadis - Tercüman-ı Ahval - Tasvir-i Efkâr
D) Takvim-i Vakayi - Tasfir-i Efkâr - Tercüman-ı Ahval - Ceride-i Havadis
E) Tasvir-i Efkâr-Takvim-i Vakayi - Ceride-i Havadis -Tercüman-ı Ahval
I. Grup II. Grup
I. Avrupa’da Bir Cevelan Anı
II. Ömer’in Çocukluğu Gezi yazısı
III. Takdir-i Elhan Tiyatro
IV. Şiir ve İnşa Eleştiri
V. Gülnihal
20.Yukarıda I. grupta verilen eserlerden hangisi, II. grupta verilen türlerden biriyle ilişkilendirilemez?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
I. Talim-i Edebiyat
II. Takip
III. Zafername
IV. Istılahat-ı Edebiyye
V. Evrak-ı Perişan
21.Yukarıda numaralanmış eserlerden hangisi, Tanzimat Dönemi öğretici metin türleri içerisinde nitelendirilemez?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
(I) Tanzimat Dönemi edebiyatında öğretici metin türünde büyük gelişme görülmektedir. (II) Divan edebiyatında hiç bulunmayan türler bu dönemde edebiyatımıza girmiştir. (III) Özellikle I. Dönem sanatçıları halkı eğitmek gibi bir görev üstlendikleri için makale, eleştiri, anı, mektup gibi türlere eğilmişlerdir. (IV) Gazete aracılığıyla fikirlerini halka doğrudan ulaştırmaya çalışmışlardır. (V) Edebiyatımıza bu dönemde giren öğretici metinler Batı edebiyatı düzeyindeki yetkinliğe de yine bu dönemde ulaşmıştır.
22.Numaralandırılmış cümlelerin hangisinde Tanzimat Dönemi öğretici metinleriyle ilgili yanlışlık yapılmıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
I. Bu edebiyat bir ilkler edebiyatıdır.
II. Bunlar kalıcı yapıtlar veremediler, çünkü elle¬rinde örnekler yoktu.
III. Dilde sadeliği, ölçüde heceyi savundular fa¬kat öncülük edemediler.
IV. Özellikle Fransız edebiyatından etkilendiler.
23. Aşağıdaki sanatçılardan hangisi yukarıda özellikleri verilen edebiyat döneminin temsilcisi değildir?
A) Ahmet Mithat Efendi
B) Şinasi
C) Namık Kemal
D) Ahmet Rasim
E) Ziya Paşa
24.“Göz için kafiye” anlayışını savunarak Türk edebiyatında köklü bir anlayış değişikliğine zemin hazırlayan sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Abdülhak Hamit Tarhan
B) Muallim Naci
C) Ahmet Mithat Efendi
D) Şinasi
E) Recaizade Mahmut Ekrem
……… bir roman ve hikaye akımıdır. Bu akımın kurucusu olan Emile Zola, ileri sürdüğü görüşleri kanıtlamak için 20 cilt tutarındaki “Deneysel Roman” adlı eserini yazmıştır. Bu edebiyat akımında yazar, kendi kişiliğini gizler, sadece olanları dile getirir; bir tutanak yazmanı gibi davranır. Zola’nın deyimiyle “Nasıl ki kimya bilgini kendi hazırladığı koşullar altında oluşan doğal olayları gözleyip saptamakla yetinir, azota kızmadığı gibi, oksijene de aşırı sevgi göstermez. Sanatçı da suç karşısında yargıç kesilmez, erdem karşısında ise alkış tutmaz.”
25.Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Realizm B) Natüralizm C) Parnasizm D) Klasisizm E) Romantizm
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25
A D B A E B E A C B E B A C D B D B C D C E D E B