TANZİMAT DÖNEMİNİ EDEBİYATI GENEL ÖZELLİKLER TEST-2
………. tarafından kaleme alınan ………..başlıklı makale Londra’da çıkan Hürriyet gazetesinde yayımlanmıştır. Bu makalede sanatçı, dil ve edebiyat üzerine görüşlerini anlatmıştır.
1.Bu parçada boş bırakılan yere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Şinasi - Harâbât
B) Namık Kemal - Tahrib-i Harâbât
C) Ziya Paşa - Şiir ve İnşa
D) Ahmet Mithat Efendi - Dekadanlar
E) Recaizade Mahmut Ekrem - Zemzeme
2.Tanzimat Dönemi edebiyatı için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Roman türünün ilk örneği verilmiştir.
B) Divan edebiyatı nazım şekilleri terk edilmiştir.
C) Batı’dan makale, eleştiri gibi türler alınmıştır.
D) Edebî çalışmalar gazete merkezli olmuştur.
E) Sözlük alanında çalışmalar yapılmıştır.
.………. , bir kültürel ve siyasi hareketin sonucu olarak ortaya çıkmış bir edebî akımdır. …….. yılında ……….tarafından ilan edilen ve Gülhane Hattı Hümayunu da denen yenileşme belgesinin yürürlüğe konmasından sonra doğmuştur. Bu olay daha sonraları Tanzimat Fermanı olarak adlandırılacak, gerek siyasi alanda gerek edebî ve gerekse toplumsal hayatta Batıya yönelmenin resmî bir belgesi sayılacaktır.
3.Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Fecr-i Âti edebiyatı, 1909, Mithat Paşa
B) Edebiyat-ı Cedide, 1896, II. Abdülhamit
C) Tanzimat edebiyatı, 1839, Mustafa Reşid Paşa
D) Tanzimat edebiyatı, 1860, Mustafa Reşid Paşa
E) Fecr-i Âti edebiyatı, 1910, Müfit Ratip
Tanzimat edebiyatı sanatçıları her şeyden önce şiirin konusunu ve anlatımını değiştirdiler. Dili sadeleştirmeyi amaçladılar. Buna rağmen Tanzimat şiirinin dilinin çok sade olduğunu söylemek zordur. Tanzimat şirinin, divan şiirine bağlı kaldığı unsurlar daha çok, biçim alanındadır. Bu dönemde hece ölçüsüne olan ilgi biraz artmışsa da aruz eski egemenliğini sürdürmüştür. Divan şiirinin nazım şekilleri aynen kullanılmıştır. Şiirin konusu değişmiş; aşk, hasret, ayrılık gibi kişisel temalar bir yana bırakılmıştır. Eşitlik, özgürlük, adalet, hukuk gibi toplumsal temalara önem verilmiştir.
4.Bu parçada Tanzimat şiiriyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?
A) İçeriğin değiştiğine
B) Dilin sadeleşmeye başladığına
C) Biçimsel bakımdan eskiye bağlı kalındığına
D) Hece ölçüsüne ilgi gösterildiğine
E) Batı edebiyatından etkilenildiğine
5. Tanzimat Edebiyatı I. Dönemi ile Tanzimat Edebiyatı II. Dönemi’ni karşılaştıran aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
A) I. Dönem’de sanat, düşüncelerin anlatılmasında, halkın bilgilendirilmesinde bir araç olarak görülmüşken II. Dönem’de sanat amaç olarak görülmüştür.
B) Anlatmaya bağlı metinlerde I. Dönem’de romantizmin etkisinde eserler verilirken II. Dönem’de realizmin etkisinde eserler verilmiştir.
C) Tanzimat I. Dönemi’nde edebi metinler gazetelerde parçalar halinde yayımlanırken II. Dönem’de edebi metinler dergilerde yayımlanmıştır.
D) Tanzimat I. Dönemi’nde sanatçılarında dili sadeleştirme amacı güdülmüş, II. Dönem’de sanatçılar bu amaçtan vazgeçmişler daha ağır bir dil kullanmışlardır.
E) Tanzimat I. Dönem sanatçıları, şiirde eski biçimlerle toplumsal içerikli yeni konular işlemişler; II. Dönem sanatçıları ise şiirde bireysel konulara ağırlık vermişler, şiirde biçimsel yenilik yapma yolunu girmişlerdir.
I. Grup II. Grup
I. Şair-i Azam Esaret
II. Sami Paşazade Sezai Eski edebiyat
III. Muallim Naci Muhsin Bey
IV. R. Mahmut Ekrem Sahra
V. Yazı Makinesi Kulak için kafiye
6.Yukarıda I. grupta verilenlerden hangisi II. grupta verilenlerden biriyle ilişkilendirilemez?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
7. Divan edebiyatı ile Tanzimat edebiyatını karşılaştıran aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
A) Divan sanatçıları Arap ve Fars edebiyatlarının etkisinde ürün vermişken Tanzimat şairleri sanat anlayışları bakımından Batı’dan etkilenmişlerdir.
B) Divan edebiyatında şiirde parça güzelliği önemsenmişken Tanzimat edebiyatında beyit hâkimiyeti kırılarak şiir düzyazıya yaklaştırılmış, şiirde olay anlatmaya ağırlık verilmiştir.
C) Divan edebiyatında Sehayatname, tezkire, siyasetname gibi düzyazı türünde eserler yazılmışken Tanzimat edebiyatında makale, eleştiri, hikâye, anı gibi düzyazı türlerinde eserler yazılmıştır.
D) Divan edebiyatında uzun soluklu konular ve olaylar mesnevilerde kaleme alınmışken, Tanzimat Döneminde uzun soluklu konular ve olaylar romanlarda ve hikâyelerde işlenmiştir.
E) Divan edebiyatında Türki-i Basit, Sebk-i Hindî gibi akımlardan etkilenilmişken Tanzimat edebiyatında romantizm, realizm gibi akımlardan etkilenilmiştir.
8. Aşağıdakilerin hangisinde boş bırakılan yere ayraç içerisinde verilen kavram getirilirse bilgi yanlışı ortaya çıkar?
A) Fransız şairlerinden manzum olarak yaptığı ilk çevirileri……….. adlı kitabında toplayan Şinasi, Durub-u Emsal-i Osmaniye’yi yazarak edebiyatımızda atasözleri üzerinde ilk incelemeyi yapmıştır. (Telemak)
B) Tanzimat Dönemi’nde, heceye biraz ilgi artmışsa da aruz ölçüsü eski hâkimiyetini devam ettirmiş; şiirlerde hak, adalet, hürriyet gibi konular…………. işlenmiştir. (divan edebiyatı nazım biçimleriyle)
C) Tanzimat Dönemi’nde gazeteye önem verilmiş, Tercüman-ı Ahval, Tercüman-ı Hakikat, ………. gibi özel gazeteler çıkarılmıştır. (Tasvir-i Efkâr)
D) Tanzimat Dönemi’nde dil ve tarih gibi konulara eğilmiş, Tercüman-ı Şark ve Sabah gazetelerini çıkarmış olan………. sözlük çalışmaları yapmıştır. (Şemsettin Sami)
E) Tanzimat Dönemi’nde düzyazı söz hünerlerinden, ……….. arındırılmış; sanat yapmaktan çok içeriğin önemsendiği düşünsel boyutu olan metinler yazılmıştır. (seciden)
9. Aşağıdaki eserlerden hangisi türü bakımından diğerlerinden farklıdır?
A) Seydi Yahya B) Gave C) Kocalar Mektebi
D) Zor Nikâh E) Şecerei Türki
Realist eserlerde konular, betimlenen çevreler, yaratılan tip ve karakterler gerçeğe uygundur. Realist eserler okurda "sahicilik" izlenimi uyandırır. Okur gerçek hayattan alındığını düşündüğü bir olayla karşı karşıyadır.
10.Bu parçaya göre Tanzimat Dönemi romanlarından hangisi realizme daha yakındır?
A) Taaşuku Talat ve Fitnat
B) Araba Sevdası
C) Şair Evlenmesi
D) İntibah
E) Cezmi
Çerkeş'le beraber bulunan, çok iri cüsseli olan bu adam Hacı Ömer adında bir esirci idi. İnsan ticaretinin duygusuz kalbine verdiği merhametsizlik, kalbinin o büyük yuvarlak gözlerine aksettirdiği bir nevi vahşilik tesiri ile bakışı kaplana benzer. Onun için bir şarkıcının sesi ile bir kızın ağlaması, bir sazın sesi ile paha biçilmez bir güzelin yalvarması arasında fark yoktu, insanlık vazifelerinden iki şeye kutsallık verirdi: Biri, ticaretini geliştirmek maksadıyla odasının duvarına asılan kırbacı, diğeri evine giren zayıf yaratıkların kimsesizliği idi.
11.Bu parçada aşağıdaki eserlerin hangisinden alınmış olabilir?
A) Zehra B) Zavallı Kız
C) Sergüzeşt D) Sevda
E) Henüz On Yedi Yaşında
“Meşrutiyet, meclis, eşitlik, kanun, adalet vb.” yeni siyasal kavramların Tanzimat Dönemi’nde tartışmaya açıldığı ve kamuoyuna sunulduğu yer............ gazetesi olmuştur. Gazeteyi tek başına çıkaran............, Fransa’daki öğreniminden sonra yurda dönmüştür.
12.Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla ^ aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?
A) Tercüman-ı Hakikat-Ahmet Mithat Efendi
B) İkdam-Ahmet Cevdet
C) Mizan-Murat Bey
D) Tasvir-i Efkâr-Şinasi
E) Hürriyet-Namık Kemal
13. Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat Dönemi Edebiyatı’nın oluşmasında etkili değildir?
A) Avrupa ile ilişkilerin gelişip Batılı yaşam şeklinin örnek alınması
B) Batı dillerinden Türkçeye yapılan çeviriler
C) Gelir dağılımındaki adaletsizlik
D) İstanbul’da yabancı toplulukların sahneledikleri tiyatrolar
E) Türk aydınlarının Batı klasiklerini asıllarından okumaları
14 Aşağıdakilerin hangisinde verilen bilgi yanıştır?
A) Hürriyet, 1866’da Ziya Paşa’nın önce Londra’da Namık Kemal ile birlikte, sonra Cenevre’de tek başına çıkardığı gazetedir.
B) Tercüman-ı Ahval, 1860 yılında Şinasi ve Agâh Efendi’nin çıkardığı ilk özel gazetedir.
C) Ceride-i Havadis, Bir İngiliz tarafından çıkarılan yarı resmî gazetedir.
D) ikdam, 1894’te Ahmet Cevdet’in çıkardığı gazetedir.
E) Mizan, 1878’de Ahmet Mithat Efendi’nin çıkardığı gazetedir.
15. Aşağıda verilen gazetelerden hangisini, karşısında verilen sanatçı çıkarmamıştır?
A) Takvim-i Vekayi-Ahmet Mithat Efendi
B) Tercüman-ı Ahval-Şinasi, Agâh Efendi
C) Tasvir-i Efkâr-Şinasi
D) Ceride-i Havadis-William Churchill
E) Hürriyet-Namık Kemal, Ziya Paşa
16. Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat sanatçılarının özelliklerinden değildir?
A) Biçim ve öz yönünden divan edebiyatının etkisini sürdürmüşlerdir.
B) Çoğunlukla Fransız edebiyatının etkisinde kalmışlardır.
C) Roman ve öykülerde olayın akışını durdurarak çeşitli konularda bilgi verme yolunu seçmişlerdir.
D) Özgürlük, vatan, eşitlik, özverili insan, kahramanlık temaları işlenmeye başlamıştır.
Fransızcadan manzum çeviriler yapmışlardır.
17.Aşağıdaki Tanzimat edebiyatı sanatçılarından hangisi “sanat için sanat” anlayışı ile eser vermemiştir?
A) Ahmet Mithat Efendi
B) Abdülhak Hamit Tarhan
C) Nabizade Nazım
D) Samipaşazâde Sezai
E) Muallim Naci
Şinasi, Agâh Efendi ile 1860’ta……..; 1862’de çıkardığı………… gazetesini de sonra Namık Kemal’e devretmiş ve yurtdışına gitmiştir.
18.Parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?
A) Tasvir-i Efkâr - Tercüman-ı Hakikat
B) Tercüman-ı Ahval - Tasvir-i Efkâr
C) İbret - Ceride-i Havadis
D) Takvim-i Vekayi - Tercüman-ı Ahval
E) Tercüman-ı Ahval - Hürriyet
Türk Edebiyatında ilk romanı, ……. Fenelon’un Telemak adlı eseri çevirerek; ilk yerli romanı ise Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat ile vermiştir.
19.Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıda-kilerden hangileri getirilmelidir?
A) Namık Kemal - Ziya Paşa
B) Ziya Paşa - Yusuf Kamil Paşa
C) Yusuf Kamil Paşa - Şemsettin Sami
D) Yusuf Kamil Paşa - Ahmet Vefik Paşa
E) Şemsettin Sami – Şinasi
20. Tanzimat tiyatrosu ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Eserlerin hemen hepsi, oynanmak için değil, okunmak içindir.
B) Batılı anlamda ilk örnekler bu dönemde verilmiştir.
C) Komedilerde klasisizmin, dramlarda romantizmin etkileri görülür.
D) Konular, genellikle, toplumsal yaşamdan veya tarihten seçilmiştir.
E) Tiyatro, halkı eğitmede bir araç olarak görülmüştür.
Edebiyata makale, sohbet yazıları ve oyunlar yazarak adım atan sanatçı, asıl ününü, tek romanı “Sergüzeşt” ve kısa hikâyelerle sağladı. Dönemin önde gelen edebiyatçılarından Namık Kemal gibi, romantik bir duyarlılıkla güncel konular içinde, kişileri konuşturmadaki ustalığı adını hemen yaygınlaştırdı.
21.Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ahmet Mithat Efendi
B) Nabizade Nazım
C) Şemsettin Sami
D) Sami Paşazade Sezai
E) Hüseyin Rahmi Gürpınar
22. Ziya Paşa’nın eserleriyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Eş’arı Ziya: Şiirlerini topladığı eseridir.
B) Terkib-i Bend: Bu eserini Bağdatlı Ruhi’nin “Terkib-i Bend”ine nazire olarak yazmıştır.
C) Zafernâme: Bu eserinde Ali Paşa’yı över gibi görünerek, hafife alıp hicveder.
D) Şiir ve İnşa: Dil ve edebiyat hakkındaki görüşlerini ortaya koyduğu eseridir.
E) Rüya: Divan şiiri tarzındaki ürünlerini topladığı eseridir.
Yazar, "Felatun Bey ve Rakım Efendi"de, diğer eserlerinde olduğu gibi bir Batılılaşma macerası sunar. Bugün bile ulaşılmayan ironik bir bakış açısıyla kaleme aldığı romanında, Tanzimat devrinin karakteristik tiplerini resmeder. Doğu medeniyeti içinde ahlak terbiyesi almış roman kahramanları, Batı'nın ilmi yerine sadece rahat ve serbest yaşayışını benimserler. Trajik bir Tanzimat dönemi manzarası olarak okunabilecek bu roman 1875ten bu yana, Türk toplumunun geçirdiği evreleri takip edebileceğimiz bir eser aynı zamanda... Hemen her konuda çok sayıda eser veren sanatçının asıl amacı başarılı bir sanat yapıtı ortaya koymaktan çok, okura okuma alışkanlığı kazandırmaktır.
23.Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Nabizade Nazım
B) Recaizade Mahmut Ekrem
C) Ahmet Mithat Efendi
D) Namık Kemal
E) Sami Paşazade Sezai
24.Aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışlığı yapıl¬mıştır?
A) Şemseddin Sami, Kutadgu Bilig ve Orhun Yazıtları¬nı Türkiye Türkçesiyle yayımlamıştır.
B) Tanzimat romanında konular genellikle günlük ya¬şamdan ya da tarihten alınmıştır.
C) Muallim Naci, eski edebiyatın taraftan gibi gösteril¬mesine rağmen, şiirde bilinçli bir Batılılaşmayı ger¬çekleştirmiştir.
D) Recaizade Mahmut Ekrem, Divan edebiyatında ge¬çerli olan "kafiye kulak içindir” ilkesine karşı çıkmış ve “kafiye göz içindir” diyerek şiirde çığır açmıştır.
E) Ahmet Vefik Paşa tiyatroyu bir okul olarak görmüş, Moliere'in birçok yapıtını Türkçeye çevirmiştir.
Namık Kemal, Zavallı Çocuk'ta gençlerin aile baskısıyla
I II
evlendirilmelerinin yol açtığı trajik sonu; Akif Bey'de savaşa
III
giden kocasına ihanet eden bir kadının aile ve toplum yaşa-
mında neden olduğu yıkımları; Gülnihal'de zalim bir yöneti-
IV
ciye karşı halk ayaklanmasını; Celalettin Harzemşah'ta ise
V
Hindistan'da Babür Devleti sarayında yaşanan bir aşkı canlandırmıştır.
25.Yukarıdaki altı çizili bölümlerin hangisinde bilgi yanlışı yapılmıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
I. Abdülhak Hâmit Tarhan • Makber
II. Namık Kemal • Zemzeme
III. Recaizade Mahmut Ekrem • Tahrib-i Harabat
IV. Muallim Naci • Demdeme
V. Şinasi
26.Yukarıda verilen yazarlarla yapıtlar eşleştirildiğinde hangi yazar dışarıda kalır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
Türk tiyatrosunun gelişmesinde önemli rol oynadı. Özel-
likle Moliere'den yaptığı çevirilerle tanındı. "Zor Nikah" ve
I II
"Zoraki Tabip" adlı oyun uyarlamalarını yaptı. 1852'de ata-
III
sözlerini derlediği "Durub-ı Emsal-i Osmaniyye" eserini ya-
IV
yımladı. Türkçe sözcükleri bir araya getirerek "Lehçe-i Osmani"
V
adlı bir sözlük oluşturdu.
27.Yukarıdaki parçada numaralanmış bölümlerin hangi-sinde "Ahmet Vefik Paşa" ile ilgili bilgi yanlışı vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
28. Aşağıdakilerin hangisi Tanzimat Dönemi roman ve hikâyesinin bir özelliği değildir?
A) Konuların günlük hayattan veya tarihten alınması
B) Duygusal ve acıklı konuların işlenmesi
C) Birinci dönemdeki örneklerde tasvirlerin ikinci dönem örneklerine göre daha kısa tutulması
D) Kadın kahramanların özgürlüğünü kazanamamış, erkeğe bağımlı kişiler olması
E) Eserlerin roman tekniği bakımından zayıf olması
29. Aşağıdakilerin hangisi Tanzimat Dönemi roman ve hikâyesinin tercih ettiği konulardan biri değildir?
A) Görmeden yapılmış, mutsuz, birden çok evlilikler
B) Evli kişiler arasında yasak aşklar
C) Doğu kültürünün olumsuzlukları
D) Yanlış Batılılaşma
E) Cariyelik kurumunun eleştirisi
Gerek sosyal gerekse metafizik konularda yazdığı şiirlerindeki ahlakçı ve filozofça tutumuyla Ziya Paşa, divan şiirindeki “hakimane” şiirin son temsilcisi ve halk filozofu unvanını kazanmıştır. Bu tarz şiirlerinden birçok beyti ve dizesi, birer atasözü sağlamlığı ve sevimliliğiyle belleklerde yer etmiştir.
30.Bu parçadaki açıklamaya göre, aşağıda verilenlerden hangisinin Ziya Paşa’ya ait olduğu söylenemez?
A) İdrâk-i meâlî bu küçük akla gerekmez
Zîrâ bu terâzû o kadar sıkleti çekmez
B) Nâ-merd olayım çarha eğer minnet edersem
Çevrinle senin ben keder etsem mi sanırsın
C) Âyînesi iştir kişinin lâfa bakılmaz
Şahsın görünür rütbe-i aklı eserinde
D) Pek rengine aldanma felek eski felektir
Zîrâ feleğin meşreb-i nâ-sâzı dönektir
E) Ne kaldı ruha teselli şarâbdan başka
Boğaz’da üç gecelik mâh-tâbdan başka
(2011-LYS)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20
C B C E C E B A E B C D C E A E A B C A
21 22 23 24 25 26 27 28 29 30
D E C D D E D C B E
