TANZİMAT ANLATMAYA BAĞLI METİNLER (HİKÂYE ve ROMAN) TEST-1
I. Şemsettin Sami yazmış olduğu “Felatun Bey’le Rakım Efendi” adlı eseri ile yerli romanın ilk örneğini ortaya koymuştur.
II. Nabizade Nazım’ın eserlerinde ağırlıklı olarak romantizmin izleri görülür.
III. Zehra, edebiyatımızda psikolojik niteliklere sahip ilk roman olarak kabul edilebilir.
IV. Nabizade Nazım, Karabibik adlı yapıtında realist bir tutum sergilemiştir.
V. Şemsettin Sami, adını dil alanındaki çalışmaları ile duyurmuştur.
1.Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangilerinde bir bilgi yanlışı vardır?
A) I. ve II. B) II. ve IV. C) II. ve V. D) III. ve IV. E) IV. ve V.
Yakalandığı hastalıktan kurtulamayarak genç yaşta vefat eden………, hikâye ve roman türünde eserler vermiştir. Karabibik adlı uzun hikâyesinin ön sözü, realizmin ve natüralizmin küçük bir beyannamesi niteliğindedir. “Realizm tarzında yazılmış bir eser okuyup incelememiş iseniz, işte size bir tane takdim edeyim.” diyecek kadar realist bir eser ortaya koyduğu iddiasındadır yazar.
2.Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Namık Kemal B) Şemsettin Sami
C) Nabizade Nazım D) Samipaşazâde Sezai
E) Ahmet Mithat Efendi
3.Aşağıdaki Tanzimat sanatçılarından hangisi natüralizmin Türk edebiyatındaki temsilcilerindendir?
A) Şemsettin Sami
B) Namık Kemal
C) Şemsettin Sami
D) Nabizade Nazım
E) Recaizâde Mahmut Ekrem
………………..Türk edebiyatının ilk gerçekçi uzun hikâyesidir. Toplumcu tutumuyla günümüz hikâyeciliğine yaklaşır. Toprak sorunu, geçim derdi, insanın doğayla pençeleşmesi, yöresel gözlemle Anadolu gerçeklerini yansıtan ilk bilinçli hikâye olması bakımından öncelik kazanır. Nabizade Nazım, eserini gerçekçi bir tutumla kaleme alabilmek için Antalya’nın köylerini dolaşmış ve gözlemlerde bulunmuştur. Eserde geçim derdi ile didişen bir köylünün bir çift öküz alabilmek için uğraşması ve kızını evlendirmesi anlatılır.
4.Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Küçük Şeyler
B) Karabibik
C) Letâif-i Rivâyât
D) Henüz On Yedi Yaşında
E) Hâlâ Güzel
5. Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat edebiyatı döneminde kullanılan nazım şekillerinden biri değildir?
A) Gazel B) Kaside C) Terkib-i bent D) Terci-i Bent E) Terza-rima
6. Tanzimat edebiyatıyla ilgili aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Noktalama işaretleri ilk defa kullanılmıştır.
B) Yeni temalar, genellikle eski nazım biçimleriyle ele alınmıştır.
C) Dilde sadeleşme çabası içine girilmiştir.
D) Roman, öykü gibi Batılı yazı türleri kullanılmıştır.
E) Aruz ölçüsü terk edilmiş, hece ölçüsü kullanılmıştır.
7. İlk şiirlerini Divan şiirinin etkisiyle yazan, Şinasi’yle tanıştıktan sonra Türk edebiyatının Batılılaşması gerektiğine inanır ve sonuna kadar da bu düşünceyi savunur. Ziya Paşa’yı eleştirdiği Tahrib-i Harabat ve Takip adlı eserlerinin oluşumunda bu düşünce etkilidir. Şiirlerinde hak, adalet, vatan, ahlak gibi temaları işleyen şair, yepyeni konulara değinse de biçimsel olarak Divan edebiyatına bağlı kalmıştır. Hece ölçüsüyle denemelere girişmesine karşın aruzu kullanmıştır.
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Ahmet Mithat Efendi
B) Muallim Naci
C) Namık Kemal
D) Sami Paşazade Sezai
E) Recaizade Mahmut Ekrem
8. Aşağıdaki eserlerden hangisi türü bakımından ötekilerden farklıdır?
A) Zafername B) Yadigâr-ı Şebap C) Müntehebat-ı Eş’ar D) Sahra E) Sergüzeşt
9. Tanzimatçıların ürün verdikleri yıllarda Batı’da romantizm akımı çoktan aşılmış, gerçekçilik
I II
alabildiğine ilerlemişti. Ama Tanzimatçılar, bu akımı anlayıp uygulayabilecek bilince ve daha önemlisi
deneyime sahip değildiler. Romantizmin ilkelerini basit biçimde ortaya koyan, “Hasan Fellah”,
“Hüseyin Mellah” gibi, halk için yazılmış romanların sahibi Ahmet Mithat: bunları en
III
keskin biçimde uygulayan, “Cezmi” ve “İntibah" romanlarının yazarı Namık Kemal olmuştur.
IV
“Sergüzeşt” adlı romanında Recaizade Ekrem ise gerçekçi bazı sahnelere ve gözleme yer verse de
V
genel çizgileriyle romantizmden ayrılamamıştır.
Bu parçadaki numaralanmış yerlerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?
I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
Ahmet Mithat Efendi’nin eserleri sanatsal açıdan fazla değer taşımaz. Ahmet Vefik Paşa, Tanzimat Dönemi’nde milliyetçilik ve Türkçülük akımlarının ilk büyük temsilcisidir. Abdülhak Hamit Tarhan şiirde tezata, şaşırtmaya yer vermiş; lirik, epik- felsefi bir anlayışla yazmıştır. Muallim Naci, Tanzimat Döneminde yaşamasına karşın -medrese kültürünün etkisiyle- divan edebiyatını savunmuştur.
10.Aşağıdaki eserlerden hangisi bu parçada adı geçen sanatçılardan birine ait değildir?
A) Ömer’in Çocukluğu
B) Kokona Yatıyor
C) Finten
D) Kadınlar Mektebi
E) Esrar-ı Cinâyât
I. Namık Kemal’in dört perde olarak yazdığı ilk tiyatro eseridir.
II. Osmanlı tiyatrosunda ilk oynanan eserdir.
III. Abdullah Çavuş, Zekiye, İslam Bey eserde geçen kişilerden bazılarıdır.
11.Bu cümlelerde bazı özellikleri verilen eser aşağıdakilerden hangisidir?
A) Zor Nikâh
B) Vatan yahut Silistre
C) Şair Evlenmesi
D) Hikâye-i İbrahim
E) Zavallı Çocuk
Talât, işyerine gidip gelirken Hacı Mustafa’nın dükkânına uğrar. Hacı Mustafa, Fitnat’ın üvey babasıdır. Fitnat’ın annesi, Fitnat’a hamileyken kocasından ayrılmış, Hacı Mustafa ile evlenmiştir. Bu evlilikten birkaç yıl sonra Fitnat’ın annesi ölmüş, Fitnat öksüz kalmıştır. Talât, Hacı Mustafa’nın üvey kızı Fitnat’ı tesadüfen görür ve ona âşık olur. Bir gün çarşaf giyer, kadın kılığına girer ve Fitnat’ın yanına çıkar. İki sevgili birbiriyle konuşurlar. Ancak Hacı Mustafa, Fitnat’ı Ali Bey adında zengin ve yaşlı bir adamla evlendirir. Fitnat buna dayanamaz ve intihar eder. Ali Bey, Fitnat’ın boynundaki muskayı açıp okur ve deliye döner. Çünkü öz kızıyla evlenmiştir. Ali Bey de bir süre sonra delirip ölür. Ardından, Talât da yatağa düşer; çok geçmeden o da ölür.
12.Bu parçada sözü edilen romanın yazarı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Namık Kemal B) Nabizade Nazım
C) Şemsettin Sami D) Recaizade Mahmut Ekrem
E) Ahmet Mithat Efendi
Romanlarında okurlarını hem eğlendirmeyi hem eğitmeyi amaçlayan……., bu amacına en çok Felâtun Bey ile Râkım Efendi adlı romanıyla yaklaşmıştır. Bir insanda olabilecek olumlu ve olumsuz özellikleri iki farklı karaktere ayrı ayrı yükleyerek ders verme amacını en iyi şekilde göstermiştir. Bir tarafta Batılılaşmayı sadece eğlence olarak gören Felâtun Bey, diğer tarafta ise Avrupa kültüründen istifade ederek kendini geliştirmeye çalışan ve bunu yaparken de kendi özünden hiçbir şey kaybetmeyen Rakım Efendi vardır. Yazar, romanda Râkım Efendi’nin ahlakını ve çalışkanlığını ön plana çıkarmak ve belirginleştirmek için tam zıttı olan Felâtun Bey’i kullanmıştır.
13.Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakiler-den hangisi getirilmelidir?
A) Namık Kemal
B) Nabizade Nazım
C) Samipaşazade Sezai
D) Ahmet Mithat Efendi
E) Recaizade Mahmut Ekrem
14.Aşağıdakilerden hangisi Tanzimat Döneminde anlatmaya bağlı türlerde verilmiş olan eserlerden biri değildir?
A) İntibah B) Cezmi C) Sergüzeşt D) Macera-yı Aşk E) Taaşuk-ı Talat ve Fitnat
Zehra; sinirli, kıskanç, geçimsiz bir kızdır. Babası onu Suphi ile evlendirir. Zehra bir süre iyi geçinir fakat sonra eski huyları depreşir. Suphi'nin annesi eve, Hüsnücemal adlı güzel bir cariye alır. Karısından bıkan ve bunalan Suphi, Hüsnücemal’le evlenir. Zehra öç almak için bir Rum kadınını Suphi’ye musallat eder. Ürani adlı bu kadın, kısa zamanda amacına ulaşır ve Suphi ile evlenir. Bu arada Zehra, Suphi’nin kâtibi Muhsin ile evlenmiş ancak Muhsin, bir süre sonra ölmüştür. Zehra yalnız kalır. Suphi çok kötü durumlara düşer. Bunu öğrenen Zehra’nın sinirleri büsbütün bozulur. Çünkü onu hâlâ sevmektedir. Bir gün sokakta dilenen bir kadının Suphi’nin annesi olduğunu anlar. Ardından, hastalanıp yatağa düşer ve ölür.
15.Bu parçada sözü edilen romanın yazarı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Namık Kemal
B) Nabizade Nazım
C) Şemsettin Sami
D) Ahmet Mithat Efendi
E) Sami Paşazade Sezai
Eserin olay örgüsünü, bütün merakı zarif faytonuyla gezinti yerlerinde özellikle de Çamlıca ve Beyoğlu’nda dolaşıp hava atmak, herkesten daha şık giyinmeye çalışmak, Türkçe konuşmalar arasında Fransızca kelimeler kullanmak olan Bihruz Beyin Çamlıca gezilerinde görüp sevdiği kötü bir kadın olan Pereviş’e duyduğu aşk çevresinde gelişen olaylar oluşturmaktadır. İlk realist roman sayılan bu eserin yazarı, şiirlerinde romantik ve çocuklarının ölümüyle sarsılmış acılı ve duygulu bir babadır.
16.Aşağıdakilerden hangisi bu parçada tanıtılan eserin yazarına ait bir eser değildir?
A) Bala’dan Bir Ses
B) Çok Bilen Çok Yanılır
C) Araba Sevdası
D) Nijad Ekrem
E) Zemzeme
Anlatmaya dayalı metinler arasında yer alan roman ve hikâye Türk edebiyatına Tanzimat Dönemi’nde girmiştir. Bu dönemde verilen romanlar teknik yönden kusurlu olsa da ilk yerli roman (—), İlk edebi roman (—), ilk tarihi roman (—), ilk gerçekçi roman (—) bu dönemde verilmiştir.
17.Bu parçada ayraç İçeresinde belirtilen yerlere aşağıdakilerden hangisinde verilenler sırasıyla getirilmelidir?
A) İntibah - Cezmi - Taaşşuk-u Talat ve Fitnat - Sergüzeşt
B) Taaşşuk-u Talat ve Fitnat - Cezmi - Vatan Yahut Silistre - Karabibik
C) Felatun Bey’le Rakım Efendi - Zehra - Cezmi - Karabibik
D) Taaşşuk-ı Talat ve Fitnat - İntibah - Cezmi - Araba Sevdası
E) Araba Sevdası - intibah - Yeniçeriler – Sergüzeşt
Yazar Eser Akım
…………………… Sergüzeşt Realizm
Ahmet Mithat Efendi ……………. Romantizm
Nabizade Nazım Karabibik ………….
18.Yukarıda yazarlar, eserleri ve etkilendikleri edebi akımlar verilmiştir. Tabloda boş bırakılan yerlere sırasıyla, aşağıdakilerden hangisi doğru olarak getirilmelidir?
A) Şemsettin Sami - Hasan Mellah - Klasisizm
B) Samipaşazade Sezai - Felatun Bey’le Rakım Efendi - Natüralizm
C) Recaizade Mahmut Ekrem - Araba Sevdası -Sembolizm
D) Namık Kemal - İntibah - Romantizm
E) Abdülhak Hamit Tarhan - Dürdane Hanım - Natüralizm
19. Aşağıdaki yargılardan hangisi Tanzimat sanatçıları için söylenemez?
A) Hikâye hariç hemen her türde eser veren Namık Kemal, ününü şiirlerine; ölümsüzlüğünü roman ve tiyatrolarına borçludur.
B) Döneminin yazı makinesi olan Ahmet Mithat, olayın akışını keserek okura ansiklopedik bilgiler verdiği romanlarında romantizmle birlikte birçok akıma uygun teknikleri denemiştir.
C) İstanbul’un dışına çıkılan bir roman olan Karabibik’i yazan Nabizade Nazım yalnızca kırsal kesim gerçeklerini dile getirerek farklı bir çizgi tutturmuştur.
D) Birçok romanda yan konu olarak karşımıza çıkan kölelik ve cariyelik, Samipaşazade Sezai’nin Sergüzeşt romanında ana konu olmuştur.
E) Alphonse Daudet’in hikâyecilik tekniğinden etkilenen Samipaşazade Sezai, Batılı üsluba uygun, meddah tekniğinden kurtulmuş, hikâyelerini Küçük Şeyler’de bir araya getirmiştir.
Bir gün Râkım Efendi’nin ahibbasından bir matbaacı kendisi-ne Fransızca bir kitap getirdi. Bunu Türkçeye tercüme eder-se yirmi altın kadar verebileceğini arz eyledi. Kitap yüz elli, iki yüz büyücek sahifeli olduğundan koca Râkım bunu bir hafta-da çırpmak suratiyle kabul eyledi. Vakıâ bir hafta değil ama on iki günde kitabı bitirip götürdü. Matbaacı da yekten yirmi lirayı verdi. Haydi bakalım, bu parayı aldığı zaman şu Râkım Efendi’nin ne kadar sevinmiş olduğunu kim hesap edebilir? Nafile, kimse demez. Biçare Râkım o zamana kadar bu miktar parayı Galata’da sarraf kutularından başka yerde görmemişti. Şimdi bu serveti avucunda görünce gözlerinden dolu tanesi gibi sirişk-ı sürûru cereyeandan men edememişti. Ne o, şaştınız mı? Hey kardeşim hey! İçinizde Râkım hâlinde büyümüş adam varsa düşünsün baksın, sa’y-i dest olarak ilk kazandığı paraya ne kadar sevinmiştir?
20.Bu parçayla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Romantizm akımının etkisiyle sanatçının kişiliğini gizlemediği
B) Arapça- Farsça sözcüklere yer verildiği
C) Olayın üçüncü kişinin ağzından aktarıldığı
D) Göstermeye bağlı edebi metine örnek oluşturduğu
E) Olayın akışı kesildiğinden, teknik yönden kusurlu sayıla-bileceği
I. Şair-i azam
II. Dil bilimci
III. Yazı makinesi
IV. Vatan şairi
21.Aşağıdaki sanatçılardan hangisi, yukarıda verilen niteliklerden herhangi biriyle ilişkilendirilemez?
A) Recaizade Mahmut Ekrem
B) Şemsettin Sami
C) Namık Kemal
D) Abdülhak Hamit Tarhan
E) Ahmet Mithat Efendi
I. Felâtun Bey ile Râkım Efendi
II. Araba Sevdası
22.Yukarıdaki yapıtların ortak özelliği için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Anlatmaya bağlı edebi metin olmaları
B) Tanzimat Dönemi romanları içinde yer almaları
C) Roman alanındaki bir ilk'in temsilcileri olmaları
D) Yaratıldıkları dönemin zihniyetini yansıtmaları
E) Alafrangalık konusunu ele almaları
(I) Batılılaşma sürecinde Osmanlı hükümeti Batı'yı daha iyi tanımak için yurt dışına öğrenci gönderir. (II) Ancak bu öğrenciler edebiyat eğitimi için değil daha çok hukuk, iktisat, siyaset eğitimi alsın diye gönderilmiştir. (III) Ülkelerine döndüklerinde Batı'da gördükleri gazete, tiyatro ve roman gibi türlerde ürün verme çabaları, (IV) bu yazarların toplum için sanat anlayışlarından kaynaklanmaktadır. (V) Özellikle Ziya Paşa roman ve öykünün halka ulaşmasında öncü olmuştur.
23.Bu parçada numaralanmış yerlerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
Tanzimat romanıyla başlayan "yanlış Batılılaşma" sorunu Cumhuriyet Dönemi'nde bile işlenen bir konu olmuştur. Batılılaşmayı giyim kuşam ve gösteriş olarak gören belli bir kesim, bu romanlarda ele alınır ve genellikle romanlar Batılılaşmayı ilim, kültür olarak gören kahraman ile zevk, eğlence ve özentili yaşam olarak gören kahramanın çatıştığı, karşılaştırıldığı bir araca dönüşür.
24. Bu parçaya göre aşağıdaki romanların hangisi yanlış Batılılaşmayı konu edinmemiştir?
A) Felatun Bey ve Rakım Efendi
B) Sergüzeşt
C) Yaprak Dökümü
D) Kiralık Konak
E) Araba Sevdası
(I) Tanzimat romanı, Türk romanının başlangıcıdır. (II) Divan şiirinde gördüğümüz ve divan edebiyatının başlangıcı kabul edilen Kutadgu Bilig (III) ile Tanzimat romanının ilk yerli örneği kabul edilen Taaşşuku Talat ve Fitnat bu anlamda benzerlikler gösterir. (IV) Her iki eser de kendi alanında ilktir. (V) Diğer yandan her iki eserde de ilk olmanın verdiği "eski ve yeni dili" bir arada bulundurma özelliği kaçınılmazdır.
25.Bu parçada numaralanmış yerlerin hangisinde bilgi yanlışı vardır.
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25
A C D B E E C E E B B C D D B A D B C D A C E B B
