TANZİMAT EDEBİYATI COŞKU ve HEYECANI DİLE GETİREN METİNLER ŞİİR TEST-3
1.Aşağıdakilerden hangisi birinci dönem Tanzimat edebiyatı sanatçılarının ortak özelliklerinden değildir?
A) Divan edebiyatı nazım şekillerini kullanmaları
B) Divan edebiyatını yıkıp Batı’nın etkisinde bir edebiyat oluşturmaları
C) Batı’dan alınan yeni edebiyat türlerinin ilk örneklerini vermeleri
D) Edebiyatı, halkı aydınlatmak için bir vasıta saymaları
E) Hece ölçüsünü kullanmaları
Dil ve edebiyat ile ilgili görüşleri birbirini tutmayan sanatçı, Şiir ve İnşa adlı makalesinde Nef’i, Baki, Necati gibi divan şairlerinin şiirlerini Türk şiiri saymadığını belirtir. Daha sonra Harabat adlı eserinin ön sözünde ise bu divan şairlerinin Türk şiirinin temeli olduklarını ileri sürer. Bu çelişkisinden dolayı döneminde eleştiriler alır.
2.Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Namık Kemal
B) Abdülhak Hamit Tarhan
C) Recaizade Mahmut Ekrem
D) Ahmet Mithat Efendi
E) Ziya Paşa
……… sanatçıları, edebiyatımıza divan edebiyatında bulunmayan makale, tiyatro, roman, hikâye, anı, eleştiri gibi yeni edebiyat türleri getirmişlerdir. Divan edebiyatında bulunan şiir, tarih, mektup gibi edebiyat türlerini Batı anlayışına göre yenileştirmişlerdir. Özellikle birinci dönemde yetişen sanatçıların çoğu Montesquieu, Rousseau, Voltaire gibi Fransız devrimci yazarlarının etkisi altında kalarak makale ve şiirlerinde haksızlığa karşı şiddetli bir dille mücadeleye girişmişler; “vatan, millet, hürriyet, adalet” gibi kavramları yaymaya çalışmışlardır.
3.Bu parçada boş bırakılan yere verilen bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Tanzimat B) Fecr-i Âti C) Millî Edebiyat D) Servet-i Fünun E) Birinci Yen
4.Tanzimat'ın birinci dönem sanatçılarının ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir?
A) Yeni biçim ve türlerde eski duygu ve düşünceleri işlemişlerdir.
B) Sade dil anlayışını savunmuş ve uygulamışlardır.
C) Edebiyatımıza yeni giren türlerde başarılı eserler vermişlerdir.
D) Eski biçimlerde yeni kavram ve duyguları işlemişlerdir.
E) Edebiyatı, boş zamanlarını değerlendirme çabası olarak görmüşlerdir.
Tanzimat Dönemi şairleri dili yalınlaştırmaya çalışmış,
konuşma diliyle şiirler yazmışlardır. Şinasi, Namık Kemal ve
I II
Ziya Paşa'dan oluşan ilk kuşağın şiirlerinde uygarlık, hak,
III
adalet, yasa, özgürlük, vatan gibi toplumsal konular ağır
basar. Konulardaki büyük değişikliğe karşın, Tanzimat şiiri
teknik bakımdan divan şiirinden çok ayrılamamıştır. Hece öl-
IV
çüsüne verilen değer artmış da olsa daha çok aruz kullanılmıştır.
V
5.Tanzimat şiiriyle ilgili olarak numaralı yerlerin hangisinde bir bilgi yanlışı yapılmıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
I. Klasik edebiyatta konu çoğu kez tarihten ve mitolojiden alınır.
II. İnsanı eğitmek amaçlandığından "toplum için sanat" anlayışı benimsenmiştir.
III. Yazar olayları anlatırken kendini gizler; kendi duygularını, zaaflarını, tutkularını, sırlarını söylemekten kaçınır.
IV. Okura ya da seyirciye inandırıcı gelmeyecek olanı sunmaktan kaçınılır.
V. Duygularının, zaaflarının esiri olmuş sıradan kişilere eserlerde yer verilmemiştir.
6.Klasisizm akımıyla ilgili olarak numaralı cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
7.Divan edebiyatı ile Tanzimat edebiyatının karşılaştırılma-sına ilişkin aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
A) Tanzimat’ta hece denemeleri yapılmakla birlikte her iki dönemde de ağırlıklı olarak aruz ölçüsü kullanılmıştır.
B) Divan şiirinde “parça güzelliği”, Tanzimat şiirinde ise “bütün güzelliği” esas alınmıştır.
C) Divan şiirinde şiirlerin özel bir başlığı yoktur, Tanzimat şiirinde ise şiirlerin içeriğe uygun başlığı vardır.
D) Divan edebiyatı Arapça- Farsça tamlamalarla yüklü ağır bir dil kullanırken, Tanzimat şiirinde yabancı sözcükler dilden atılmıştır.
E) Divan şiirinde tasavvuf, aşk, tabiat gibi konular işlenirken Tanzimat şiirinde vatan, millet, ölüm, metafizik gibi konular ele alınmıştır.
Diyar-ı küfrü gezdim beldeler kâşâneler gördüm
Dolaştım mülk-i İslâmı bütün vîrâneler gördüm
(Batı ülkelerini gezdim beldeler saraylar gördüm
Dolaştım İslam memleketlerini hep viraneler gördüm)
Ziya Paşa
8.Bu şiirden yola çıkılarak aşağıdakilerden hangisini söylemek doğru olmaz?
A) Doğu ile Batı’nın karşılaştırılması yapılarak güzelliklerin Batı’da olduğu dile getirilmiştir.
B) Şiirin ritmi aruz ölçüsüyle, ahengi de uyak ve redifle sağlanmıştır.
C) Tanzimat Dönemi'nin zihniyetini yansıtmaktadır.
D) Biçim bakımından eskiye bağlı olmakla birlikte içerik yenidir.
E) Divan edebiyatı geleneğinin terk edildiği görülmektedir.
Hürriyet gazetesinde yazdığı “Şiir ve İnşa” adlı
I
makalesinde divan şiirini Türk şiiri saymayan ve
divan edebiyatını kişiliksiz bir edebiyat olmakla
suçlayan Namık Kemal, halk şairlerini gerçek
II
Türk şairi ve onların şiirlerini de gerçek Türk şiiri
saymıştır. Daha sonra yazdığı Harabat adlı anto
III
lojide ise Türk şiirinin temelini divan şairlerinin at-
IV
tığını, halk şairlerinin şiirlerinin çok değersiz oldu-
V
ğunu söyleyecek kadar birbirine ters düşünceleri
savunmuştur. Ziya Paşa, onun bu düşüncelerine
VI
tepki göstermiş ve Tahrib-i Harabat adlı eserini
VII
yazmıştır.
9.Yukarıdaki parçada görülen bilgi yanlışını gidermek için numaralanmış bölümlerden hangilerinin yeri değiştirilmelidir?
A) I. ve III.
B) I. ve VII.
C) II. ve VI.
D) III. ve VII.
E) IV. ve V.
Tanzimat döneminin yeni edebiyatçıları arasında yer alan sanatçı, yurt dışı görevleri nedeniyle Batı edebiyatçılarını yakından tanımış, onun etkisinde kalmıştır. Divan edebiyatı nazım birimlerinin dışına çıkarak dize ve uyak düzeninde değişiklikler yapmıştır. Divan şiiri konularının dışına çıkmış; şiirlerine günlük yaşamı, doğa ve insan ilişkilerini konu almıştır. Lirik, epik ve felsefi şiirleri vardır. Manzum tiyatro oyunları da kaleme almış ancak bunları sahnelenmekten çok, okunması amacıyla yazmıştır. Yaşadığı dönemde Türk edebiyatının en büyük şairi sayılmış, kendisine “Şair-i Âzam” unvanı verilmiştir.
10.Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Namık Kemal B) Ziya Paşa C) İbrahim Şinasi
D) Abdülhak Hamit Tarhan E) Recaizade Mahmut Ekrem
I. Edebiyatta eski Yunan ve Roma sanatına karşı gelişen çağdaş yaklaşım ve estetik tutumdur.
II. Yeniden doğuş diye adlandırılan Rönesans döneminde gelişmiştir.
III. Bu akımın izleri bir önceki dönemde Rebelais ve Montaigne’de, hatta Aristoteles’tedir.
IV. Klasisizmin temel öğeleri kendi içinde soyluluk, akılcılık, uyum, açıklık, sınırlılık, evrensellik, idealizm, denge, ölçülülük, güzellik, görkemliliktir.
V. Kısaca klasik bir eser, bir üslubun en yetkin ve en uyumlu ifadesini bulduğu eserdir.
11.Klasisizmle ilgili olarak söylenen yukarıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
(I) İlk tercüme roman Fenelon’dan çevrilen Telemak’tır. (II) İlk yerli roman Taaşşuk-ı Talât ve Fitnat adlı eserdir. (III) İlk hikâye ise Letaif-i Rivâyat’tır. (IV) Bu dönemde yazılan romanlar roman tekniği bakımından zayıftır. (V) Romanlarda okura bilgi verilmek amacı güdülmemiştir.
12.Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisinde Tanzimat romanıyla ilgili verilen bilgi yanlıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
Tanzimat şairlerinden Muallim Naci ve Ziya Paşa pek çok yönden benzer özellikler gösterir ancak ayrıldıkları noktalar da çok belirgindir.
I. Yenilikçi düşünceleriyle Tanzimat'ın öncülerinden olmuş. Hürriyet gazetesinde Batılılaşmayı savunan yazılar yazmıştır.
II. Divan şiirine hayranlığı onun çok eleştirilmesine neden olmuştur.
III. "Düz yazı"dan çok şiirle var olmuştur.
IV. Dilde sadeleşmeyi savunsa da Arapça ve Farsça sözcükleri sıklıkla kullanmış.
V. Şiiri kadar şiir üzerine fikirleriyle de ses getirmiştir.
13.Yukarıda numaralanmış cümlelerin hangisi bu iki şairin ortak özelliği olarak gösterilemez?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
Allah'a sığın şahsı hâlimin gazabından
Zira yumuşak huylu atın çiftesi pektir
Yaktı nice canlar o nezaketle tebessüm
Şiirin dahi kasdetmesi cana gülerektir
14.Tanzimat şairi Ziya Paşa'nın "Terkibibent" adlı eserinden alınan bu dizelerden aşağıdakilerin hangisine ulaşılamaz?
A) İçeriğin divan şiirinden farklı olduğuna
B) Aruzla yazıldığına
C) Dilin hâlâ Arapça ve Farsça sözcükler içerdiğine
D) Söz sanatlarının kullanıldığına
E) Beyit nazım biriminin kullanıldığına
15. Aşağıdaki eserlerden hangisi tür bakımından farklıdır?
A) Eş'arı Ziya B) Hürriyet Kasidesi
C) Müntehabatı Eş'ar D) Talimi Edebiyat
E) Makber
Sığsın mı hayale bu hakikat
Görsün mü gözüm bu macerayı
Sür'atle nasıl da değişti hâlim
Almaz bunu havsalam hayalim
(A. H. Tarhan)
16.Tanzimat II. Dönem'e ait bu şiirden aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
A) II. Dönem şiirinde bireysel konuların yer aldığına
B) Dilin, ağırlaşmakla birlikte bazı dizelerde anlaşılırlığın hâkim olduğuna
C) Ölçü ve uyağın geçerliliğini koruduğuna
D) Aruzla yazıldığına
E) Eski ve yeni şiir tartışmalarının etkisini taşıdığına
17.Şinasi ile ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Batılı anlamda ilk tiyatro eseri olan “Şair Evlenmesi”ni yazmıştır.
B) Derlediği atasözlerini “Durub-u Emsal-i Osmaniye” adlı eserde toplamıştır.
C) Roman, hikâye, deneme türlerinde çok sayıda eser vermiştir.
D) “Müntahabat-ı Eş’ar” ve “Divan-ı Şinasi” adlı şiir kitapları vardır.
E) Batı edebiyatından tercüme ettiği şiirleri “Tercüme-i Manzume” isimli eserde toplamıştır.
Sanatçı, piyeslerinin birçoğunu (Nazife, Nesteren, Eşber, Tezer...) manzum olarak ve birisini de (Zeynep) yarı manzum ve yarı mensur olarak yazmıştır. Konularını çoğunlukla tarihten (Türk, Hind, Asûr, Arap tarihleri) alan bu eserlerinin dil ve üslubunda bir bütünlük ve birlik yoktur.
18.Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Şinasi
B) Namık Kemal
C) Muallim Naci
D) Abdülhak Hamit
E) Ahmet Vefik Paşa
Tabiat, Tanzimat’ın ikinci kuşak şairlerinin şiirlerinde en çok işlediği konulardan biridir. …………………., ilk şiirlerini topladığı Nağme-i Seher’den başlayarak üç Zemzeme’de tabiatın değişik görünümleri karşısındaki hayranlığını dile getirir. Özellikle Batı tarzında kaleme aldığı “Çoban”, “Çiçek” gibi şiirlerinde tabiatı acemi bir sanatçı gibi seyreden şair, III. Zemzeme’deki “Bu da Bir Şi’r-i Muhzin-i Diğer”, “Hilâl-i Seher”, “Nevbahâr” gibi şiirlerinde, zengin bir tabiat tablosu çizmeye çalışır.
19.Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Ziya Paşa B) Namık Kemal C) Muallim Naci D) Abdülhak Hamit E) Recaizade Mahmut Ekrem
Fransızcadan yaptığı manzum çevirileri Tercüme-i Manzume adıyla yayınlamıştır. Reşit Paşa için yazdığı kasidelerde, klasik kasidede rastlayamayacağımız birtakım sosyal kavramlara ve onların değerlendirilmelerine de geniş ölçüde yer vermiştir. Bu kasidelerde fikrin üstünde öne çıkan ise, “akıl”dır. Fransız klasiklerinin etkisinde kalan, aklın prensiplerine sıkı bağlılığı ve lirizmden yana fakirliği ile Boileau’ya çok benzeyen sanatçı, Tanzimat’tan sonraki Türk edebiyatındaki akılcılığın da ilk temsilcisi olmuştur.
20.Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Şinasi B) Ziya Paşa C) Namık Kemal D) Muallim Naci E) Recaizade M. Ekrem
Türk edebiyatında “vatan ve hürriyet” temasını ilk kez ve en geniş biçimde işleyen Tanzimat’ın birinci dönem sanatçılarından biri…………………. olmuştur. Bu değerler üzerinde onun yaratmış olduğu coşkulu atmosfer, Cumhuriyet sonrası edebiyatımıza kadar sürmüştür. Şairin bu konuları destanlaştırdığı “Hürriyet Kasidesi” adlı şiiri ünlüdür.
21.Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki sanatçılardan hangisi getirilmelidir?
A) Şinasi B) Ziya Paşa C) Namık Kemal D) Abdülhak Hamit E) Rezaizade M. Ekrem
I. Recaizade Mahmut Ekrem, ……… adlı kitabı ve çeşitli yazılarıyla yeni bir edebiyat ve şiir anlayışının yerleşerek kökleşmesine çalışmıştır.
II. Batı şiirine özgü doğa betimlemelerinin edebiyatımızda ilk örneklerini……… yapıtıyla Abdülhak Hamit Tarhan vermiştir.
III. Ziya Paşa, “Hürriyet” gazetesinde yayımlanan………. adlı makalesinde, halk şiirinin örnek alınması gerektiğini dile getirmiştir.
22.Numaralanmış cümlelerde boş bırakılan yerlere aşağıdaki verilenlerden hangileri sırasıyla getirilmelidir?
A) Zemzeme - Sahra - Harabat
B) Talim-i Edebiyat - Makber - Zafername
C) Takdir-i Elhan - Validem - Şiir ve İnşa
D) Talim-i Edebiyat - Sahra - Şiir ve İnşa
E) Zemzeme - Validem - Defter-i Amal
I. Yeni konular ve yeni biçim denemeleri görülür.
II. Ölüm, karamsarlık, aşk, felsefi düşünceler işlenmiştir.
III. Aruz ölçüsü kullanılmıştır.
IV. Şiir düzyazıya yaklaştırılmıştır.
V. Şiirde konu bütünlüğüne önem verilmiştir.
23.Yukarıda numaralanmış cümlelerde verilenlerden hangisi Tanzimat II. Dönem şiirinin özelliklerinden biri değildir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
24.Recaizade Mahmut Ekrem’in şiir özellikleriyle ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Şiirde toplumsal konulardan uzak duran sanatçı, şiirlerinde romantizmin etkisinde kalmış aşk ve doğa temalı şiirler yazmıştır.
B) Şiirlerinde divan edebiyatı nazım biçimlerini kullanmış kimi zaman da bu biçimler üzerinde değişiklikler yapmıştır.
C) Şiirlerini, Nağme-i Seher, Yadigâr-ı Şebab, Zemzeme kitaplarında toplamıştır.
D) Aruz kalıplarını müzikaliteleri bakımından değerlendirmiş, bir şiirde birden çok aruz kalıbı kullanmıştır.
E) Yabancı sözcük ve tamlamalarla yüklü, ağır, süslü bir dil kullanmıştır.
Ne mümkün zulm ile bidad ile imha-yı hürriyet
Çalış idraki kaldır muktedirsen ademiyetten
Gönülde cevher-i elmasa benzer cevher-i gayret
Ezilmez şiddet-i tazyikten te’sir-i sikletten
Ne efsunkâr imişsin ah ey didar-ı hürriyet
Esir-i aşkın olduk gerçi kurtulduk esaretten
I. Biçimsel yönden divan edebiyatından etkilenmiştir.
II. Şiirde yeni konular işlemiştir.
III. Arapça, Farsça tamlamalara yer vermiş ve ağır bir dil kullanmıştır.
IV. Konu bütünlüğünü göz önünde bulundurmuştur.
V. Şiiri düzyazıya yaklaştırarak manzum öykünün ilk örneklerini vermiştir.
25.Hürriyet Kasidesi’nden alınan yukarıdaki dizeler den hareketle Namık Kemal’in şiir anlayışıyla ilgili numaralanmış yargılardan hangisi söylenemez?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25
E E A D A B D E C D A E A A D E C D E A C D D D E