TANZİMAT EDEBİYATI COŞKU ve HEYECANI DİLE GETİREN METİNLER ŞİİR TEST-2
Edebiyatımızda, ilk defa halk kaynaklarından yararlanır. Dil, folklor araştırmaları yapar. Eski nazım biçimlerine yeni bir öz, mazmunlu deyişler yerine konuşma diline giren bir Türkçe yerleştirir. Yeni Türk şiirinin öncüsü odur. Türk şiirini söz oyunlarından kurtarır, şiirimize konuşma dilini getirir. Şiirde ilk anlam bütünlüğü onunla başlar. Batı anlayışıyla yazdığı bütün şiirlerinde beyitlerin başlı başına güzel olmalarıyla yetinmemiş, divan edebiyatındaki “parça güzelliğine karşı “konu birliği” görüşünü savunmuştur. Tanzimat şiirinin en sağlam mısra yapıcısı, bugünkü şiirimizin yolunu açan odur. Batı’dan çevirdiği şiirlerini Tercüme-i Manzume adlı eserinde toplamıştır.
1.Yukarıdaki parçada tanıtılan sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ziya Paşa B) Namık Kemal C) Samipaşazade Sezai
D) Şinasi E) Recaizade Mahmut Ekrem
Batılı Türk edebiyatının kurucusudur. Tanzimat edebiyatını başlatan, Batı edebiyatı yolunda ilk nazım ve nesir türlerinde eser veren odur. İlk şiir çevirileri, ilk yerli tiyatro, ilk makale, ilk noktalama işaretleri hep onun tarafından yazılmış ve kullanılmıştır. Akılcı, mantıkçı, halkçıdır. Halk kaynaklarından yararlanır; dil, folklor araştırmaları yapar. Çok başarılı olmamasına rağmen ilkleri denemiş olması onu edebiyat tarihinde ölümsüz kılmıştır.
2.Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Yusuf Kamil Paşa B) Reşit Paşa C) Şinasi D) Ziya Paşa E) Namık Kemal
Tanzimat edebiyatında, şiirde Batı’ya açılmayı savunanlar, yenileyici ve güçlü soluktan mahrumdu. Bu dönemin ilk edebî kişiliği olan ve gazeteci kimliği daha ağır basan ………… , …………. isimli eserinde topladığı şiirlerinde birçok çağdaşı gibi şiire yeni kavramlar sokmaktan başka bir başarı gösteremez.
3.Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Şinasi - Müntehabat-ı Eş’ar
B) Ziya Paşa - Eş’ar-ı Ziya
C) Recaizade Mahmut Ekrem - Pejmürde
D) Yahya Kemal Beyatlı - Kendi Gök Kubbemiz
E) Muallim Naci – Fürûza
4. Tanzimat şiiri ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Biçimsel açıdan divan şiirinin bir devamıdır.
B) Şiire eşitlik, özgürlük gibi toplumsal konular girmiştir.
C) Dilde sadeleşme istenmiş, ancak bu istek şiirlere yansımamıştır.
D) Aruz ölçüsünün hâkimiyeti sürmüştür.
E) Nazım birimi olarak beyit yerine dörtlük kullanılmıştır.
I. Tanzimat'ın ikinci kuşağında yer alan ………………… Batılılaşma hareketinde en önde giden şairlerdendir. Batı şiirinde gördüğü, Türk şiirinde olmayan özellikleri hemen uygulamaya geçmiştir.
II. Tanzimat’ın birinci kuşağında yer alan ………………… yeniliğe hem düşünce yönüyle hem de uygulama yönüyle bağlıdır. Edebiyatımızın Batılılaşmasını yürekten savunmuş; hemen hemen bütün edebî türlerde eser vermiştir. "Toplum için sanat" anlayışıyla "özgürlük, vatan, yasa, hak, adalet, ahlâk" konularını işlemiştir.
5.Yukarıda boş bırakılan yerlere sırasıyla, aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Namık Kemal – Ziya Paşa
B) Abdülhak Hamit Tarhan – Şinasi
C) Abdülhak Hamit Tarhan - Namık Kemal
D) Recaizade Mahmut Ekrem – Namık Kemal
E) Ziya Paşa – Recaizade Mahmut Ekrem
6. Tanzimat I. Dönem ile II. Dönem şiirinin karşılaştırılmasıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisinde bir yanlışlık yapılmıştır?
A) İlk dönemde gazel, kaside, terkib-i bent... gibi biçimler kullanılırken ikinci dönemde Fransız şiirinin etkisiyle yeni biçimler kullanılmıştır.
B) Her iki dönemde de aruz ölçüsü kullanılmış, hece ölçüsü az da olsa denenmiş ve nazım birimi olarak beyit kullanılmıştır.
C) İlk dönemde siyasal ve toplumsal sorunlar, ikinci dönemde bireysel ve duygusal konular işlenmiştir.
D) I. Dönem şairleri divan şiirini eleştirerek yıkmaya çalışmış; II. Dönem şairleri ise şiiri sanat açısından ele alıp divan şairleri gibi estetiğe önem vermişlerdir.
E) I. Dönemde divan şiirindeki parça bütünlüğü yerine konu bütünlüğü esas alınırken II. Dönemde parça bütünlüğüne önem verilmiştir.
I. Sultân Murâd-ı kâm-rân efser-dih ü kişver-sitân
Hem pâdişâh hem Kahramân sâhib-kırân-ı Cem-haşem
Nef’i
II. Usanmaz kendini insan bilenler halka hizmetten
Mürüvvet –mend olan mazluma el çekmez inâyetten
Namık Kemal
7. I.si divan, II.si Tanzimat Dönemi'ne ait bu kasidelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine ulaşılamaz?
A) Her ikisi de aruz ölçüsü ve beyit birimiyle yazılmıştır.
B) II. nin dili I.ye göre daha sadedir.
C) Her ikisinde de devlet büyüğünün övgüsü yapılmıştır.
D) II. beyit, içerik yönünden divan şiirinden ayrılır.
E) I. sanat için sanat, II. toplum için sanat anlayışıyla oluşturulmuştur.
8. aşağıdaki eserlerden hangisi, farklı bir sanatçıya aittir?
A) Renan Müdafaanâmesi
B) Vatan yahut Silistre
C) Evrak-ı Perişan
D) Zafernâme
E) Devr-i İstila
9.Aşağıdakilerden hangisi Abdülhak Hamit Tarhan’ın edebî özelliklerinden değildir?
A) Eski şiir kuralcılığını bozmuştur.
B) Yalnızca şiir ve tiyatro türünde eser vermiştir.
C) Şiirlerinde felsefî ve metafizik konular önemli yer tutar.
D) Tiyatrolarının konuları çoğunlukla İstanbul'dur.
E) Edebiyatımızda "tezatlar şâiri" olarak bilinir.
Modern edebiyatımızın kurucularındandır. Doğu ile Batı edebiyatı arasında bir köprü olabilecek kadar kuvvetli bir kültürü, zengin bir hayal gücü vardır. Kırkı aşkın yapıtlarının yarısı tiyatrodur. Piyeslerinde tarihsel konuları, hayale dayanan olaylarla manzum, mensur veya nesir- nazım karışımı bir anlatımla işler. Aruzun yanı sıra heceyi de kullanır. Oyunları sahne tekniğine uygun değildir. “Sanat için sanat” akımına bağlı romantik bir duyarlık içerisindedir.
10.Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ahmet Vefik Paşa
B) Sami Paşazade Sezai
C) Recaizade Mahmut Ekrem
D) Abdülhak Hamit Tarhan
E) Ahmet Mithat Efendi
11.Namık Kemal ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Sanatçı, eserlerinde çoğunlukla toplumsal konuları; vatan, millet, hürriyet kavramlarını işlemiştir.
B) İlk şiirlerinde biçim eski, öz eski; sonrakilerde biçim eski, öz yenidir.
C) Halkın kullandığı kelimeleri benimsemek, dili külfetli sanatların baskısından kurtarmak gayesindedir.
D) Şiir, makale, tarih, eleştiri, roman, tiyatro türlerinde eserler vermiş; bunları toplumun uyanıp gelişmesi için araç olarak kullanmıştır.
E) Sanatçı, büyük okur kitlesini kazanmayı bilmiş, popüler ansiklopedik bir yazardır. Yazdıklarının sanatla, kalıcılıkla pek ilgisi olmadığını bile bile, halkı aydınlatmak, çoğunluğa ansiklopedik bilgiler öğretmek gayesindedir.
Şinasi’nin tek başına çıkardığı ………….., Tanzimat edebiyatı tarihinde ilk özel gazete olan …………….. sonra önemli bir işlevi yerine getirmiştir. Çünkü bu gazete, seçme haberler vermekle birlikte daha çok, edebî gazete özelliği kazanmıştır. Ahmet Vefik Paşa gibi, dönemin önemli imzaları eserlerini bu gazetede yayınlamıştır. Yeni edebiyatın kurulup yerleşmesinde Vatan yahut Silistre gibi eserleriyle önemli katkılarda bulunan ………. gazetecilik ve edebiyat yaşamına yine bu gazetede başlamıştır.
12.Bu parçada boş bırakılan yerlere verilen bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Tercüman-ı Ahval - Ceride-i Havadis’ten - Şinasi
B) Tasvir-i Efkâr - Takvim-i Vekâyi’den - Ziya Paşa
C) Muhbir - Ceride-i Havadis’ten - Recaizade Mahmut Ekrem
D) Takvim-i Vekâyi - Tasvir-i Efkâr’dan - Ahmet Mithat Efendi
E) Tasvir-i Efkâr - Tercüman-ı Ahval’den - Namık Kemal
Vefasın görmedim ol şuha meftûn olduğum kaldı
Düşüp sevdâsına âlemde mahzun olduğum kaldı
Görüp gözyaşına rahm etmedi devletlü sultanım
Döküp ab-ı şirişki dide pür-hûn olduğum kaldı
13.Yukarıda divan edebiyatından alınan dizelerle Tanzimat II. Dönem şiirinin aşağıdaki hangi yönlerden benzerliği olduğu söylenemez?
A) Aruz ölçüsüyle yazılmasının
B) Nazım biriminin
C) Baskı döneminin izlerini taşımasının
D) Uyak düzeninin
E) Arapça - Farsça tamlamaların kullanılmasının
14. Muallim Naci'nin en beğenilen eseri................. dır. Eser, yine şairin çok beğenilen "Tevhid" manzumesiyle başlar. Bu hitapta hem tercümelerini hem de Şamı Gariban, Dicle gibi bilinen şiirlerini toplamıştır.
Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Ateşpare B) Füruzan C) Şerare
D) Sümbüle E) Ömer’in Çocukluğu
Gül hazîn, sümbül perîşan, bâğ-ı zârın şevki yok
Derd-i nâk olmuş hezar-ı nağmenkârtn şevki yok
Başka bir haletle çağlar cüybârın şevki yok
Geldi amma neyleyim sensiz baharın şevki yok
15.Recaizade Mahmut Ekrem'e ait "Şevki Yok" şiirinden alınmış bu dörtlükten Tanzimat şiiriyle ilgili aşağıdakilerden hangisine ulaşılabilir?
A) Tanzimat şiirinde içerik Divan şiirinden farklıdır.
B) Hak, adalet gibi konular Tanzimat'ta ele alınmıştır.
C) Dilin sadeleşmesi savunulsa da Arapça ve Farsça sözcükler ağırlığını korumuştur.
D) Recaizade Mahmut Ekrem divan şiirinin biçim özelliklerini sürdürmektedir.
E) Yenileşmenin etkisi kendini önce edebiyatta göstermiştir.
Nâdânlar eder sohbet-i nadanla telezzüz
Divânelerin hemdemi divane gerektir
16.Bu dizelerden hareketle şiirin tamamıyla ilgili aşağıdakilerin hangisine ulaşılabilir?
A) Yazıldığı döneme B) Nazım birimine
C) Kime ait olduğuna C) Şiirin temasına
E) Kullanılan ölçüye
…………., Tanzimat Edebiyatı’nın ikinci devresinde, bu dönemin önde gelen şairleri ile yaptığı tartışmalardan dolayı eski edebiyatın savunucusu olarak tanınmıştır. Recaizâde Mahmut Ekrem, sanatçının şiirlerini hafife almış ve ağır eleştirilerde bulunmuştur. Sanatçı, bunun üzerine Saadet gazetesinde “Demdeme” başlığı altında yayımlanan seri yazılarıyla ona karşılık vermiştir. Aslında o, eskiye bağlı kalmakla beraber yeniliklere hep açık olmuş ve her yönüyle Batı’yı yansıtan birçok şiire imza atmıştır.
17.Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki sanatçılardan hangisi getirilmelidir?
A) Şinasi
B) Namık Kemal
C) Muallim Naci
D) Abdülhak Hâmit
E) Ahmet Mithat Efendi
18.Tanzimat edebiyatı sanatçılarıyla ilgili olarak aşağıda verilenlerden hangisi söylenemez?
A) Divan edebiyatı geleneğinden tam olarak kurtulamamışlardır.
B) Birinci dönem sanatçıları “toplum için sanat” anlayışını benimsemiştir.
C) Recaizade Mahmut Ekrem, Muallim Naci ve Samipaşazade Sezai yazdıkları sosyal içerikli şiirlerle tanınmıştır.
D) İkinci dönem sanatçıları “sanat için sanat” görüşünü benimsemişlerdir.
E) Dilde sadeleşme fikrini savunmuşlar, ama tam olarak uygulayamamışlardır.
Şinasi, Ziya Paşa, Namık Kemal gibi ........... dönemi şairleri, şiirde şekil, yapı, içerik, dil ve anlatım gibi birçok yönden yeni arayışlara girmişlerdir. Bu sanatçılar, eski şiir anlayışından uzaklaşıp Batı tarzına uygun bir şiir anlayışı oluşturmak istemişlerdir. Onların bu konudaki çabaları ve küçük adımları ileride yeniliği benimseyenlerce devam ettirilmiş ve daha da ileriye götürülmüştür. Böylece bu dönemin şiiri, yenileşen ve gelişen Türk şiirinin temelini oluşturma özelliği kazanmıştır.
19.Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Halk B) Divan
C) Tanzimat D) Fecri- Âti
E) Servet-i Fünûn
20.Aşağıdakilerin hangisi Tanzimat döneminin özelliklerinden biri değildir?
A) Şiirde söyleyişe değil düşünceye önem verilmiştir.
B) Hece vezni savunulmuş ve başarıyla uygulanmıştır.
C) Fransız edebiyatı örnek alınarak romantizmden etkilenilmiştir.
D) Divan edebiyatına karşı çıkılmış ve bu edebiyat eleştirilmiştir.
E) Öykü, roman, makale gibi Batılı yazı türleri ilk defa bu dönemde kullanılmıştır.
Tanzimat şairleri, hem şekil hem içerik olarak kendi içlerinde zaman zaman çelişkilere, ikiliklere düşmüşlerdir. Eski şiir geleneği ile yeni şiir anlayışı arasında gidip gelmeler, bocalamalar yaşamışlardır. Bu ikilemi çok fazla yaşayan ……………….., “Şiir ve İnşa” adlı makalesinde Divan şiirine şiddetle karşı çıkarken, yazdığı “Harabat” adlı antolojinin ön sözünde bu görüşlerinin tam tersini yani Divan şiirini savunmuştur.
21.Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdaki sanatçılardan hangisi getirilmelidir?
A) Şinasi
B) Ziya Paşa
C) Namık Kemal
D) Muallim Naci
E) Abdülhak Hamit
Gazel, kaside, terkib-i bend ve terci-i bend gibi eski biçimleri kullanan Ziya Paşa, şiirlerinde “insan, yaşam, kâinat” gibi metafizik temaları ve “yolsuzluk, rüşvet, adaletsizlik” gibi olumsuzlukları ele almıştır. Özlü bir söyleyişi olan sanatçının dizeleri halk arasında atasözü gibi kullanılmıştır.
22.Yukarıdaki açıklama ve aşağıda verilen beyitlerin içerik özelikleri dikkate alındığında hangi beyit Ziya Paşa’dan alınmış olamaz?
A) Hak söyleyen evvel dahi menfur idi gerçi
Hainlere amma ki riayet yeni çıktı
B) Pek rengine aldanma felek eski felektir
Zira feleğin meşreb-i nâsazı dönektir
C) Eyvah bu bâzîçede bizler yine yandık
Zira ki ziyan ortada bilmem ne kazandık
D) Erbab-ı kemali çekemez nakıs olanlar
Rencide olur dide-i huffaş ziyadan
E) Bende Mecnûn’dan füzûn âşıklık isti’dâdı var
Âşık-ı sâdık benem Mecnûn’un ancak adı var
I. Zemzeme
II. Tercüme-i Manzume
III. Makber
23.Numaralanmış yapıtların ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir?
A) Tanzimat I. Dönemde yazılmış olmaları
B) Romantizm akımının etkisinde oluşturulmaları
C) Aynı sanatçıya ait olmaları
D) Fabl türünün özelliğini göstermeleri
E) Aynı türde yazılmış olmaları
24.Bir eleştirmenin Tanzimat Dönemi şiiriyle ilgili değerlendirme yaparken verdiği aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Tanzimat Döneminde ilk çeviri Şinasi’nin Tercüme-i Manzume adlı yapıtıdır, bu eserde La Fontaine etkisi görülmektedir.
B) Şiirde hece ölçüsü ahenk sağlamada yetersiz görüldüğünden birkaç şiir dışında tümüyle aruz ölçüsü kullanılmıştır.
C) Ölüm konusu pek çok şair tarafından işlense de en beğenileni Abdülhak Hamit tarafından yazılan Makber’dir.
D) Anlamın bir dizede bitmeyip diğer dizelere taşmasıyla nazım, nesre yaklaştırılmış; şiir ile düzyazı arasındaki uçurum daraltılmıştır.
E) Bazı şiirlerde biçimsel olarak da Batı şiirlerinin etkisi görülmüş, karma nazım biçimleri oluşturulmuştur.
I. Ahmet Vefik Paşa
II. Şinasi
III. Muallim Naci
IV. Samipaşazade Sezai
V. Ziya Paşa
VI. Abdülhak Hamit Tarhan
25.Yukarıda numaralanmış sanatçılardan hangisinin şiir türünde yapıtı yoktur?
A)I. ve III. B) II. ve IV. C) IV. ve V. D) I. ve IV. E) IV. ve VI.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25
D C A E C E C D D D E E C B D E C C C B B E E D D
